بررسی تطبیقی رمان‌های نوزده هشتاد و چهار، و بهشت خاکستری

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 2، دوره 14، شماره 53، فروردین 1399، صفحه 33-59   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسنده

شهرزاد نیازی

گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، اصفهان، ایران.

چکیده

نظارت، به عنوان رکن اصلی نظام‌های اجتماعی مدرن، مفهومی است که شهروند را به وضعیت تابع تبدیل می‌کند. این تابعیت نه به عنوان سیستمی که باید همواره کنترل شود، بلکه به عنوان ساختاری عمل می‌کند که شهروندان را به سوژه‌های خود‌نظارتی تبدیل می‌کند. نشان‌دادن این وجه ویران‌گر نظام‌های اجتماعی مدرن، همواره وظیفه جامعه‌شناسان تلقی شده است. مقاله حاضر بر آن است که با روش تحلیل محتوا، دلالت ضمنی متون دوگانه فوق و قرابت‌ها و تفاوت‌های آن‌ها را با یکدیگر نشان دهد. نتیجه پژوهش این است که هر دو رمان، انتقادی علیه توتالیتاریسم برآمده از عقلانیّت ابزاری هستند که آگاهانه یا غیرآگاهانه مؤلّفه‌های انقیاد، نظارت و مراقبت نظام‌های حادّ عقلانی را در خود لحاظ کرده و آن را به عنوان خراب‌آبادی مدرن به تصویر کشیده‌اند.

کلیدواژه‌ها

رمان؛ نوزده هشتاد و چهار؛ بهشت خاکستری؛ توتالیتاریسم؛ نظارت

مراجع

اورول، جورج. 1361ش، 1984، ترجمه صالح حسینی، تهران: نیلوفر.

بارت، رولان. 1377ش، درجه صفر نوشتار، ترجمه شیرین‌دخت دقیقیان، تهران: هرمس.

باکنر.بی، تراویک. 1373ش، تاریخ ادبیات جهان، ترجمه عربعلی رضایی، ج2، تهران: فرزان روز.

دریفوس، هیوبرت و رابینو، پل. 1376ش، میشل فوکو: فراسوى ساخت‌گرایى و هرمنوتیک، ترجمه حسین بشیریه، تهران: نی.

سارتر، ژان پل. 1356ش، ادبیات چیست، ترجمه ابوالحسن نجفی و مصطفی رحیمی، تهران: زمان.

فرکلاف، نورمن. 1379ش، تحلیل انتقادی گفتمان، گروه مترجمان، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.

فوکو، میشل. 1381ش، تاریخ جنون، ترجمه فاطمه ولیانی، تهران: هرمس.

مک دانل، دایان. 1380ش، مقدمه‌ای بر نظریّه‌های گفتمان، ترجمه حسین‌علی نوذری، تهران: فرهنگ گفتمان.

مهاجرانی، سید عطاءالله. 1382ش، بهشت خاکستری، تهران: قصیده سرا.

نیچه، فردریش ویلهلم. 1386ش، اراده قدرت، ترجمه مجید شریف، تهران: جامی.

هابز، توماس. 1380ش، لویاتان، ترجمه حسین بشیریه، تهران: نی.

یاسپرس، کارل. 1383ش، نیچه: درآمدی بر فهم فلسفه‌ورزی او، ترجمه سیاوش جمادی، تهران: ققنوس.

 

مقالات

رایان، مایکل. 1373ش، «نقد سیاسی»، ترجمه حسن‌علی نوذری، فصلنامه فلسفی، ادبی، فرهنگی ارغنون، شماره 4، صص 234-215.

فیسک، جان. 1381ش، «فرهنگ و ایدئولوژی»، ترجمه مژگان برومند، فصلنامه فلسفی، ادبی، فرهنگی ارغنون، شماره 20، صص 126- 117.

 

WikipediaEncyclopedia,2008-11-30

http://wiki.fantasy.ir/index.php?title=1984