سیاست حقوق بشری اتحادیه اروپا و تاثیر آن بر مناسبات اقتصادی با ایران و عربستان

فصلنامه مطالعات سیاسی

مقاله 3، دوره 12، شماره 47، خرداد 1399، صفحه 41-71   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

حبیب الله ابوالحسن شیرازی^{* 1}؛ عباسعلی طالبی²

¹دانشیار گروه روابط بین‌الملل، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استادیار گروه علوم سیاسی، واحد سوادکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، سوادکوه، ایران.

چکیده

احترام به حقوق بشر و رعایت گزاره های آن در سیاست خارجی و مناسبات اقتصادی اتحادیه اروپا روند جدیدی در ادامه همکاری با سایر کشورها ایجاد کرده است. این امر بدین معناست که اتحادیه اروپا، برقراری رابطه با کشورهای دیگر را مشروط به رعایت حقوق بشر توسط آن کشورها کرده است. فراگیری، پیچیدگی و اعمال یکپارچه حقوق بشر توسط اتحادیه بی تأثیر بر روابط با ایران و عربستان نبوده است. سوال مطرح شده در این مقاله تحلیلی - تطبیقی این است که استانداردها و هنجارهای حقوق بشری تعریف شده از سوی اتحادیه چه تأثیری بر تعیین روابط با ایران و عربستان داشته است؟ در پاسخ به سوال فوق این فرضیه مطرح شده که به نظر می رسد اتحادیه اروپا تحت تاثیر منافع اقتصادی و فشارهای بیرونی، رفتارهای متفاوتی نسبت به دو کشور اتخاذ کرده است. داده های پژوهش نشان می دهد اولاً ادعای نقض هنجارهای حقوق بشری تعریف شده از سوی اتحادیه اروپا توسط ایران موجب کاهش روابط اقتصادی، سیاسی و قطع روابط نظامی شده حال آنکه نقض فاحش همان هنجارها  توسط آل سعود به دلیل پایبندی به منافع حاصل از همکاری اقتصادی و ملاحظات سیاسی نه تنها تاثیر زیادی بر کاهش سطح روابط سیاسی و اقتصادی  نداشته بلکه در اولویت برنامه های مسؤولان اتحادیه در برخورد با این کشور قرار نگرفته است. ثانیاً نادیده انگاری و خوش بینی های اتحادیه نسبت به ارتقای وضعیت حقوق بشر در عربستان تغییر چشم گیری در عمل رخ نداده است. ثالثاً علیرغم همه تلاش های ایران در جهت نزدیکی به استانداردهای حقوق بشر جهانی تحت تاثیر تیرگی روابط با آمریکا نادیده انگاشته شده و همواره با حساسیت ویژه و شدید ترین تحریم های اتحادیه روبرو شده است.

کلیدواژه‌ها

حقوق بشر؛ اتحادیه اروپا؛ تحریم؛ عربستان؛ ایران

مراجع