روش‌شناسی شناخت در حکمت متعالیه

مطالعات فقهی و فلسفی

مقاله 4، دوره 10، شماره 39، مهر 1398، صفحه 1-15   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمدحسین ایراندوست^{* 1}؛ اسحاق ابان²

¹استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران

²دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران.

چکیده

  شناخت و معرفت از مقوله‌هایی است که همه حکما و فلاسفه در مورد آن به بحث و تحقیق می‌پردازند، آنچه مهم و هدف اصلی است بررسی روش‌های رسیدن به شناخت و منابع آن است که تحت عنوان روش‌شناسی شناخت یاد می‌شود. در روش‌شناسی شناخت باید به منابع اصلی فیلسوف در رسیدن به شناخت توجه کرد. ملاصدرا روش و متد کاملا جدید و تازه‌ای دارد و هیچ یک از روش‌های قبل خود را اعم از روش شناخت مشاء، اشراق، عرفان و کلام را به طور کامل نه رد می‌کند و نه تایید و از روش‌های مذکور و منابع آنها از جمله برهان و وحی و شهود نیز استفاده کرده و تحلیل جامع و کامل و تازه‌ای ارائه داده و افقی نو در راه رسیدن به شناخت و معرفت بنا نهاده است.

کلیدواژه‌ها

روش‌شناسی شناخت؛ حکمت متعالیه؛ ملاصدرا؛ معرفت؛ فلسفه اسلامی

مراجع

1. ابن سینا، حسین بن عبدالله  (1404ق/ب). الشفاء. تصحیح سعید زائد. قم: کتابخانۀ آیت­الله مرعشی نجفی، ج1.
2. ابن سینا، حسین بن عبدالله (1404ق/الف). التعلیقات. تحقیق از عبدالرحمن بدوی. بیروت: مکتبه الاعلام الاسلامی.
3. ابن عربی، محی­الدین (1329ق). الفتوحات المکیه فی معرفه أسرار المالکیه والملکیه. به کوشش عثمان یحیی. قاهره:بی‌نا، ج2.
4. تهانوی، محمدعلی بن علی (1996م). موسوعه کشاف اصطلاحات الفنون والعلوم. بیروت: مکتبه لبنان ناشرون، ج2.
5. خامنه­ای، محمد (1378). ملاصدرا؛ زندگی، شخصیت و مکتب صدرالمتألهین. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
6. ذاکری، مهدی؛ عمادزاده، حسین­ (1396. منابع معرفت از نظر ملاصدرا. خردنامۀ صدرا، شمارۀ 87، ص84.
7. سجادی، سید جعفر (1341). تأثیر اخوان­ الصفا و حمیدالدین کرمانی در صدرالدین شیرازی. مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، 9(3)، ص96.
8. شریف، میان­محمد؛ پورجوادی، نصرالله. (1389). تاریخ فلسفه در اسلام. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
9. صدرالدین شیرازی (1370). تفسیر القرآن الکریم. به تصحیح محمد خواجوی. قم: بیدار، ج9.
10. عبایی کوپایی، محمود (1383). بررسی تطبیقی معرفت­شناسی حکمت مشاء و حکمت متعالیه. رسالۀ دکتری. استاد راهنما: محمدتقی فعالی. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
11. کربن، هانری (1391). تاریخ فلسفۀ اسلامی. با همکاری حسین نصر و عثمان یحیی. ترجمۀ جواد طباطبایی. تهران: نشر مینوی خرد، ج1.
12. ملاصدرا (1370). تفسیر القرآن الکریم. به تصحیح محمد خواجوی. قم: بیدار.
13. ملاصدرا (بی­تا). کسر الاصنام. تصحیح محمد جهانگیری. تهران: نشر بنیاد حکمت اسلامی
14. ملاصدرا، محمد  (1368). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. قم: مکتبه مصطفوی، چاپ دوم، ج1،3،4،7،5،9،2.
15. ملاصدرا، محمد (1354). المبدأ والمعاد. به تصحیح سید جلال­الدین آشتیانی. تهران: انجمن حکمت و فلسفۀ ایران، ج2.
16. ملاصدرا، محمد (1363الف). مفاتیح الغیب. به تحقیق محمد خواجوی. تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
17. ملاصدرا، محمد (1363ب). المشاعر. ترجمۀ بدیع­الملک میرزا عماد الدوله. ترجمه و مقدمه و تعلیقات فرانسوی از هنری کربن. تهران: کتابخانۀ طهوری، چاپ دوم.
18. ملاصدرا، محمد (1363ج). مفاتیح ­الغیب. ترجمۀ محمد خواجوی. تهران: دانشگاه تهران.
19. ملاصدرا، محمد (1366). شرح اصول ­الکافی. به تصحیح محمد خواجوی. با حاشیۀ علی بن جمشید نوری. تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
20. میناگر، غلامرضا (1392). روش­شناسی صدرالمتألهین؛ استنباط معارف عقلی از نصوص دینی. تهران. سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
21. نصر، حسین (1382). صدرالمتألهین شیرازی و حکمت متعالیه. ترجمۀ حسین سوزنچی. تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی.
22. نصر، حسین (1389). سه حکیم مسلمان. ترجمۀ احمد آرام. تهران: نشر علمی و فرهنگی.
23. نصر، حسین (1971م). حکمت الهیات و کلام. بی­جا: استودیا اسلامیکا.