بررسی حکایت «پسر بازرگان روم و شهر خاموشان» از کتاب هشت بهشت امیر‌خسرو دهلوی بر اساس الگوی تک اسطورۀ سفر قهرمان جوزف کمپبل

جستار نامه: ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

مقاله 6، دوره 3، شماره 9، آذر 1398، صفحه 102-118   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

محبوبه پورآقا¹؛ دکتررامین صادقی نژاد^{* 2}؛ دکترمریم محمدزاده³

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر ; ایران

²استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر – ایران

³استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر - ایران

چکیده

جوزف کمپبل، اسطوره‌شناس آمریکایی، براساس آرای کارل گوستاو یونگ، به بررسی سفرهای قهرمان در فرهنگ‌های مختلف پرداخته و در کتاب «قهرمان هزار چهره»، الگویی برای این سفرها ارائه کرده است. این الگو، قابلیّت‌های فراوانی برای تجزیه و تحلیل آثار ادبی دارد. کتاب «هشت بهشت» امیر خسرو دهلوی یکی از آثاری است که می‌تواند با الگوی جوزف کمپبل، مورد تطبیق قرار گیرد. پژوهش پیش­رو براساس این الگو به بررسی حکایت «پسر بازرگان روم و شهر خاموشان» در کتاب هشت بهشت امیر خسرو دهلوی پرداخته است. نتیجۀ پژوهش نشان می‌دهد بجز دو مؤلّفۀ «ملاقات با خدا بانو یا باز پس­گرفتن نشاط دورۀ کودکی» که پیش­تر از مرحلۀ گام نهادن قهرمان در «جادۀ آزمون­ها»، در بخش تشرّف آمده و مرحلۀ «رسیدن کمک از خارج» که قبل از مرحلۀ «عبور از آستان بازگشت به دنیای عادّی» در بخش بازگشت، ارائه شده -که از نظر کمپل محتمل است- تمام مؤلفه‌های این داستان با الگوی پیشنهادی جوزف کمبپل، مطابقت کامل دارد.

کلیدواژه‌ها

امیرخسرو دهلوی؛ جوزف کمپبل؛ سفر قهرمان؛ کهن الگو؛ نقد اسطوره شناختی؛ هشت بهشت

مراجع