تحلیل جامعه شناختی عوامل و پیامدهای اجتماعی و فردی خشونت خانگی (مورد مطالعه قربانیان خشونت خانگی شهرهای زلزله زده تازه آباد و جوانرود)

پژوهش های جامعه شناسی

مقاله 1، دوره 11، شماره 3.4 - شماره پیاپی 43، اسفند 1396، صفحه 7-26   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نامدار حسینی¹؛ خدیجه سفیری^{* 2}؛ سید محمد سید میرزایی³

¹دانشجوی دکتری جامعه شناسی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران،تهران، ایران

²گروه جامعه شناسی،دانشگاه الزهرا، تهران، ایران . نویسنده مسئول.

³گروه جامعه شناسی ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

چکیده
خشونت خانگی یک رفتار عامدانه و نوعی فرافکنی نادرست احساسات درونی است که ممکن است همه افراد در شرایط و موقعیت های مختلف، مرتکب آن شوند. رفتارهای خشونت آمیز به ویژه در چارچوب خانه، همواره قربانیانی داشته که بنا به دلایلی ترجیح به سکوت و تحمل شرایط خشونت آمیز را داشته اند. این پژوهش با هدف بررسی علل بوجود آورنده و پیامدهای ناشی از آن، در میان قربانیان خشونت خانگی در شهرهای تازه آباد و جوانرود بعد از زلزله سال 1397، می باشد. روش پژوهش نظریه داده بنیاد می باشد که داده های مورد نیاز آن از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافت با 15 نفر از مشارکت کنندگانی که سابقه قربانی بودن خشونت خانگی را داشتند، به دست آمده است. شیوه انتخاب مشارکت کنندگان، هدفمند و تعیین تعداد آنها با رسیدن به مرحله اشباع،  مشخص گردید. از مجموع 468 داده ی خام، 298 مفهوم، 39 خرده مقوله و 14 مقوله اصلی از داده های اولیه استخراج گردید. در نهایت مفهوم محوری "اعمال سلطه"، به عنوان پدیده اصلی که بقیه مقولات را پوشش می داد، انتخاب گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که مهم ترین عوامل بوجود آوردن خشونت خانگی در مشارکت کنندگان، پرخاشگری؛ اختلافات خانوادگی؛ تحمیل عقیده می باشد. شرایط مداخله گر  پدیده " اعمال سلطه" عبارت است از،  تحکّم و فرداستی مردانه و فقر. پیامدهای اعمال سلطه شامل، مبارزه جویی و انتقام؛ خودکم بینی؛ دلسردی و احساس فرودستی می باشد.

کلیدواژه‌ها

کلید واژه ها: خشونت خانگی؛ سلطه؛ قربانی خشونت؛ نظریه داده بنیاد

مراجع

منابع

- آزادی، شهدخت و ناهید پور، فرزانه(1397). انتقال خشونت بین نسلی از خانواده اصلی به خانواده فعلی در زنان، نشریه پرستاران ایران، دوره 31، شماره 112: 85-77.

- آقا خانی نوید، سعید(1397). مطالعه تجربه زیسته از اقتدار مردان و اعمال خشونت در خانواده «مورد مطالعه: شهر همدان»، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته ی جامعه شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی.

- بردسیری، حجت و همکاران(1397)، بررسی عوامل مرتبط با خشونت خانگی علیه زنان در بیمارستانهای آموزشی تحت پوشش دانشگاه پزشکی، فصلنامه بیمارستان، ارگان رسمی انجمن علمی اداره بیمارستان های ایران، سال هفدهم، شمار1، شماره مسلسل 64: 52-45.

- توکلی، نیره (1382) هویت جنسی همسران و خشونت بر ضد زنان در خانواده، پایان نامۀ دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین.

- حجازی، الهه؛ رضا دوست، زهرا(1391). بررسی اثر جنس و طرحواره های جنسیتی بر الگوهای دوستی، فصلنامه علمی پژوهشی زن و جامعه، سال سوم، شماره 3 :77-57.

- راس، آلن(1373) روان شناسی شخصیت، ترجمۀ سیاوش جمالفر، تهران : مرکز.

- شرفی، مهدیه(1397). مطالعه کیفی بروز قتل های ناموسی علیه زنان در شهر خرم آباد، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته مطالعات زنان(حقوق زن در اسلام)، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد، دانشگاه الزهرا(س).

- علویان امیری، فائزه(1397). سیاست جنایی قضایی ایران در ارتباط با زنان بزه دیده خشونت خانگی(مطالعه ی موردی استان مازندران)، پایان نامه ی کارشناسی ارشد، رشته جزا و جرم شناسی، دانشکده ی حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران.

- کاوه، محمد(1391). آسیب شناسی بیماری های اجتماعی، جلد اول، تهران: جامعه شناسان.

- کبیری، افشار؛ سعادتی، موسی؛ نوروزی، وحید(1397). تحلیل جامعه شناختی عوامل مؤثر بر خشونت خانگی علیه زنان(مورد مطالعه: زنان متأهل شهر ارومیه)، مجله زن و جامعه،(2)9، 295-320.

- کریمی، مریم(1397). پدیدارشناسی تحمل خشونت خانگی در زنان، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته مشاوره، گرایش خانواده، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان.

- کلاتی، سید فرید(1397). تحلیل جرم شناختی پدیده خشونت در خانواده بر اساس نظریه دیوید ماتزا، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته ی حقوق، گرایش حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه علم و فرهنگ.

- محمدی، فائزه؛ میرزائی، رحمت(1393). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر خشونت علیه زنان(مطالعه شهرستان روانسر)، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره ششم، شماره 1: 129-101.

- Clark, Cari, Jo, et al (2017), Social norms and women's risk of intimate partner violence in Nepal, Social Science & Medicine, Volume 202, April 2018, Pages 162-169.

- Corcoran Lyun & Lane Annette (2018). Women's Studies International Forum, Volume 67, March & April 2018, Pages 72-79.

- Gigliana, Maria et al (2018). Temporal trends in physical violence, gender differences and spatial vulnerability of the location of victim's residences, Spatial and Spatio-temporal Epidemiology, Volume 25, June 2018, Pages 49-56.

- Hasper, J. (2013). Management of inferior feelings and addictive behaviors. Available at: www.alfredadler.

- Kasetchai, Laeheem & Kettawa Boonprakarn,( 2017), Factors predicting domestic violence among Thai Muslim married couples in Pattani province, Kasetsart Journal of Social Sciences, Volume 38, Issue 3, September December, Pages 352-358.

- Nay, F.L (1958). Family Relationships and Delinquent Behavior. New York: Wily, Social Forces, Vol. 37, No. 4,: 379-380.

- Reekless, Walter(1973). The Crime problem. 4^th ed. New York, Appleton.

- Silverman, D. (2013). Doing Qualitative Research: A Practical Handbook.

- Sukhodolsky DG & Ruchkin VV. (2004). Association of Normative Beliefs and Anger with Aggression and Antisocial Behavior in Russian Male Juvenilenile Offenders and High School Students. J Abnormal Child Psychol; 32 (2): 225.