مروری بر نظریه های جامعه شناختی در زمینه رابطه نظم اجتماعی و خشونت در ورزش( ارائه مدل نظری )

پژوهش های جامعه شناسی

مقاله 4، دوره 11، شماره 3.4 - شماره پیاپی 43، اسفند 1396، صفحه 77-100   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فرشته نظری¹؛ محمد مهدی لبیبی^{* 2}؛ امیر مسعود امیر مظاهری³؛ میترا نیک آمال⁴

¹دانشجوی دکتری جامعه شناسی ورزش دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

²استادیار و عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

⁴عضو هیات علمی گروه روانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

چکیده
در این مقاله با بررسی گسترده تحقیقات انجام شده در زمینه نظم اجتماعی و خشونت در ورزش ومطالعه نظریه های گوناگون جامعه شناسی مرتبط با این دو پدیده اجتماعی مدل نظری حاصل از مجموعه این بررسی ها و مطالعات ارائه شده است . این مدل میتواند بعنوان یک مبنای علمی توسط روش های گوناگون کمی و کیفی مورد ارزیابی قرار گیرد . روش تحقیق مطالعه گسترده کتابخانه ای  است که هم در برگیرنده تحقیقات تجربی و هم شامل نظریه های اندیشمندان در این دو حوزه می باشد. مقصود از نظم اجتماعی در این مقاله منحصرا نظم انسجامی یا درونی است که افراد بدون اجبار و کنترل بیرونی به آن پایبند هستند و خشونت در ورزش نیز به خشونتهای کلامی و رفتاری و فیزیکی منحصر شده است. نتایج این تحقیق نشان میدهد عوامل تاثیر گذار بر خشونت در ورزش شامل احساس ناامنی . احساس بی عدالتی . کاهش مشارکت اجتماعی . خانواده گرایی و ضعف باورهای دینی و اخلاقی است . این عوامل در مجموع بر مولفه های خشونت در ورزش شامل تاثیرات منفی رسانه ها  حساسیت نسبت به نتایج مسابقات . اشتباهات داوران و رفتار تماشاچیان تاثیر گذاشته و آنها را تضعیف یا تقویت میکنند. مدل نظری تحقیق میتواند بعنوان یک الگو با تاکید بر شش متغیر مستقل همراه با متغیر های زمینه ای و مولفه هایی که از مطالعات پیشین در این زمینه استخراج شده است مورد آزمون قرار گیرد . آنچه حائز اهمیت است اینکه ترکیب عوامل مرتبط با افراد بعنوان تماشاچیان و میزان حساسیت آنها نسبت به نتیجه بازی با اشتباهات داوران و اثرات منفی رسانه های ورزشی به خشونت در ورزش می انجامد اما لزوما در تمامی موارد ادعای اثر گذاری همه آنها وجود ندارد بلکه در مواردی یک عامل نیز به تنهایی میتواند در ایجاد خشونت در ورزش موثر واقع شده و آنرا ایجاد نماید . از سوی دیگر نظم اجتماعی نیز خود تحت تاثیر عوامل شش گانه ذکر شده است و از طریق همین عوامل با خشونت در ورزش پیوند میخورد و در نهایت میتوان گفت بین این دو پدیده رابطه معناداری حاکم است به گونه ای که اگر در جامعه عوامل تقویت کننده نظم اجتماعی نقش خود را بخوبی ایفا کنند می توان انتظار داشت که ماهیت و میزان خشونت های ورزشی نیز تغییر کند.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: خشونت ورزشی . نظم انسجامی؛ احساس بی عدالتی . اثرات رسانه ای . مشارکت اجتماعی

مراجع

منابع:

-     آزاد ارمکی، تقی و افسانه کمالی (1383)، اعتماد، اجتماع و جنسیت: بررسی تطبیقی اعتماد متقابل بین دو جنس، مجله جامعه‌شناسی ایران، شماره 2.

-         آراسته‌خو، محمد (1381)، نقد و نگرش به فرهنگ اصطلاحات علمی و اجتماعی، انتشارات چاپخش.

-         ایمان، محمدتقی و دیگران (1390)، معیارهای اخلاقی در پژوهش‌های علوم انسانی، فصلنامه اخلاق، شماره 16

-         باستانی، سوسن و مریم صالحی (1386)، سرمایه اجتماعی شبکه و جنسیت، فصلنامه علوم‌اجتماعی شماره 30

-         براتعلی‌پور، مهدی (1390)، گفتگوی عقلانی و جهان‌شمول‌گرایی اخلاقی، فصلنامه سیاست دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 17، بهار 1390.

-         بوردیو، پیر (1389)، نظریه کنش:‌ دلایلی عملی و انتخاب عقلانی، ترجمه مرتضی مردیها، انتشارات نقش و نگار.

-         بیات، فریبرز (1383)، اخلاق و نظم اجتماعی پایدار، از مجموعه مقالات اولین همایش ملی طرح مسائل جامعه شناسی ایران، دانشگاه علامه طباطبائی و انجمن جامعه‌شناسی ایران.

-         بیرو، آلن (1367)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه باقر ساروخانی، انتشارات کیهان

-         پوراسماعیلی، علیرضا و دیگران (1390)، اخلاق‌گرایی نه قانون‌گرایی، فصلنامه خانواده‌پژوهی، شماره 27.

-         جهانفر، محمد( 1381)، خشونت در فوتبال قابل پیشگیری است، نامه علوم اجتماعی، شماره 19، ص 61-37

-         جهانفر، محمد. باقرزاده، فضل اله. شیخ، محمود. غلامعلی زاده، رضا (1387)، تحلیل عوامل خشونت از نظر برگزارکنندگان فوتبال، فصلنامه حرکت، شماره20

-         چلبی، مسعود؛ صمد رسول‌زاده، (1381)، آثار نظم و تضاد خانواده بر خشونت علیه کودکان، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره چهارم، شماره 2.

-         حیدر پورکیائی، اسداله (1390)، نسبت بین دین و اخلاق از دیدگاه کانت، فصلنامه پژوهش‌های فلسفی، شماره 47.

-         حسین پور، اسکندر، نیازی پور، مرادعلی، کاشف، سید محمد و دیگران( 1393)، نقش رسانه های اجتماعی بر توسعه رفتارهای اوباشگرانه تماشاگران فوتبال، مدیریت ارتباطات و رسانه های ورزشی، سال دوم شماره 5

-         خاقانی آور ، فاطمه. شانواز ، بلال (1395)، فصلنامه مطالعات تربیت بدنی و علوم ورزشی، دوره اول، شماره4

-         ذکایی، سعید و پیام روشن فکر (1384)، رابطه سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی در محلات شهری، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 32

-         راغفر، حسین (1389)، کاستی‌های علوم اجتماعی در شکل‌گیری یک نظریه جامع عدالت اجتماعی، مجله جامعه شناسی ایران، شماره 29، بهار 1389.

-         رحمتی، محمدمهدی( 1382)، بررسی عاملهای جامعه شناختی عوامل موثر بر خشونت و پرخاشگری در فوتبال، فصلنامه المپیک، سال 11، شماره 3و4

-         شیانی، ملیحه (1384)، فقر، محرومیت و شهروندی در ایران، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال پنجم، شماره18

-         شفیعی، شهرام، دستوم، صلاح، عبدالهی، حسن و دیگران( 1395)، ارائه مدل فرآیندنگر بروز پرخاشگری و چارچوب کنترل آن در تماشاگران فوتبال، رویکردهای نوین در مدیریت ورزش، روره 4، شماره 14

-         صارمی، حمیدرضا و دیگران (1389)، عوامل پیدایش ناامنی در شهرها، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی – اسلامی، شماره یک، پائیز 1389.

-         صدیق سروستانی، رحمت الله (1381). تخلیه منفعل هیجان یا تزریق فعال خلجان (پژوهشی در مورد درگیری های حواشی مسابقات فوتبال). نشریه نامه علوم اجتماعی. بهار و تابستان.

-         عبداللهی، محمد؛ برزو مروت (1384) هویت جمعی غالب در بین دانشجویان سنندج، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 32

-     علی‌پور، پروین (1388)، بررسی رابطه بین اعتماد و مشارکت اجتماعی در شهر تهران، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره دهم، شماره 2، تابستان 1388.

-         عباس‌زاده، محمد (1389)، تأثیر  رسانه‌های جمعی بر احساس ناامنی زنان، پژوهش‌های ارتباطی، شماره 64.

-         عنبری، موسی ( 1386)، بررسی عوامل گروهی و خرده فرهنگی بر خشونت گرایی تماشاگران فوتبال، فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، پاییز 1386، شماره9

-         علیوردی نیا، اکبر، خاکزاد، زینب ( 1395)، تبیین جامعه شناسانه پرخاشگری و خشم با تاکید بر مشغولیت ورزی، پژوهش نامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، سال12، شماره 23

-     فکوهی، ناصر (1388)، تقویت اخلاق شهروندی، راهی برای گذار به مردم سالاری مشارکتی، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره سوم، شماره 2، تابستان 1388.

-         قاسمی، محمدعلی (1384)، اعتماد و نظم اجتماعی، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال هشتم، شماره اول، بهار 1384.

-         کاشی، غلامرضا (1384)، نقش شکاف‌انداز تجربیات نسلی در ایران، فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره 16.

-         کاظمی، عباس و محمدرضایی (1388)، شهر بی‌انضباط و محدودیت‌های ظهور شهروندی در ایران، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره سوم، شماره 2، تابستان 1388.

-         کشگر، سارا (1392)، نقش نمایش رفتارهای خشونت آمیز فوتبال از تلویزیون بر رفتارهای نوجوانان و جوانان عضو باشگاههای تهران، پژوهشنامه نامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، سال نهم، شماره 17

-         لبیبی. محمد مهدی (1393) خانواده در قرن بیست و یکم. انتشارات نشر علم

-         ملایی توانی، علیرضا (1381)، ریشه‌های نابسامانی نظم در ایران، تهران، نشر گسترده

-     منصوریان، محمدکریم و حسین قدرتی (1388)، اعتماد اجتماعی و عوامل تعیین‌کننده آن، نشریه جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیستم، شماره 34، تابستان 1388.

-         منادی، مرتضی (1388)، بررسی انسان‌شناختی روابط همسایگی، مطالعه تطبیقی روابط زنان شاغل و خانه‌دار، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره سوم، شماره 2، تابستان 88.

-     موسوی خامنه، مرضیه و دیگران (1390)، رابطه عمل در حوزه عمومی و میزان تجربه حس شرم به مثابه اخلاق اجتماعی، دانش‌نامه علوم اجتماعی، سال سوم، شماره یک، تابستان 1390.

-         محسنی تبریزی، علیرضا (1383)، واندالیسم، انتشارات آن.

-     محبوبی منش، حسین (1385)، تأملی کوتاه در باب آسیب‌های اجتماعی به عنوان مسئله امنیت عمومی، فصلنامه دانش انتظامی، سال هشتم، شماره 8.

-         نوروزی، فیض‌اله و بختیاری، مهناز (1388)،مشارکت اجتماعی و عوامل اجتماعی موثر بر آن، راهبرد، شماره 53،سال 18

 

-          Elias, Norbert, Eric Dunning. 1986. Quest for Excitement: Sport and Leisure in the Civilizing Process. Oxford: Blackwell.

-          Adorno, Theodor (2002), Aesthetic Theory, Trans and edit. Robert Hullot-Kentor, Continuum