بررسی رابطه ی بین فضای شهری و جرم:مورد مطالعه، منطقه یازده مشهد

پژوهش های جامعه شناسی

مقاله 8، دوره 11، شماره 3.4 - شماره پیاپی 43، اسفند 1396، صفحه 151-171   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رضا علی محسنی^{* 1}؛ آذر ذوقدار مقدم²

¹دانشیار گروه جامعه شناسی،واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران(نویسنده مسئول[e-mail](

²کارشناس ارشد جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

چکیده
    این پژوهش، به دنبال بررسی تأثیر فضاهای شهری و عوامل مربوط به آن، در افزایش میزان جرایم در منطقه ی 11 مشهد می باشد. سؤال اصلی تحقیق این است که میان فضای شهری و جرم چه رابطه ای وجود دارد؟ این پژوهش از لحاظ ماهیت و روش از نوع تحقیقات همبستگی است که به صورت پیمایشی انجام پذیرفته و ابزار غالب گردآوری داده ها، پرسشنامه می باشد. جامعه ی آماری تحقیق برابر با 222000 نفر و حجم نمونه ی تحقیق برابر با 383 نفر بوده است.یافته های تحقیق نشان داده است که در منطقه ی مورد مطالعه میزان جرایم، پایین تر از حد متوسط بوده و همچنین نشان داده است که عوامل طراحی محیطی، فقر محیطی، تنوع قومی، تراکم جمعیت و افزایش ناکامی منزلتی، رابطه ی معناداری با افزایش میزان جرایم در این منطقه دارد. همچنین، عواملی چون کنترل اجتماعی، افزایش ارزش ها و هنجارهای اخلاقی نیز از عوامل کاهش دهنده ی جرم محسوب می باشند. در این تحقیق همچنین مشخص شده است که مجاورت منطقه 11 شهر مشهد با مناطق جرم­خیز، حاشیه­ای بودن منطقه، روشنایی ضعیف معابر، نزدیکی به شهرک­های حومه، مهاجرین، تراکم جمعیت و آپارتمان به عنوان عوامل مستعدکننده جرایم در منطقه مورد مطالعه می باشد .در نتایج رگرسیونی متغیر کنترل اجتماعی و سرخوردگی و ناکامی منزلتی به عنوان مهم ترین عوامل موثر بر میزان جرم در منطقه 11 شهر مشهد شناخته شده است.

کلیدواژه‌ها

کلید واژگان: فضای شهری؛ طراحی محیطی؛ جرم شهری؛ فقر محیطی؛ نابرابری اقتصادی اجتماعی

مراجع

منابع

1)      احمدی، حبیب(1384).جامعه‌شناسی انحرافات. چ اول. تهران:انتشارات سمت.

2)      افروغ، عماد(1381).فضا و نابرابری‌های اجتماعی، ارائه الگویی برای جدایی گزینی و پیامدهای آن. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.

3)      ابن خلدون،عبدالرحمن(1366).مقدمه ابن خلدون. ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران:انتشارات علمی و فرهنگی.

4)      انصاری، عبدالمعبود(1355).نظریه انسان حاشیه نشین در جامعه شناسی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

5)      انصاری، عبدالمعبود(1369).ایرانیان مهاجر در ایالات متحده- پژوهشی در حاشیه‌نشینی دوگانه. ترجمه دکتر ابوالقاسم سری، تهران: انتشارات آگاه.

6)      باتی، مور، تی بی(1354).جامعه شناسی. ترجمه سید حسن حسینی کلجانی و سید حسن منصور، تهران:انتشارات خوارزمی.

7)      پارک، رابرت(1358).نظراتی درباره بررسی شهر، رفتار انسانی در محیط شهری: ، ترجمه گیتی اعتماد، تهران: انتشارات ایران.

8)      پارک، رابرت(1358).نظراتی درباره بررسی شهر، رفتار انسانی و محیط شهری. ترجمه ی فرخ حسامیان، تهران، انتشارات گروه مطالعات شهری و منطقه‌ای.

9)      تنهایی، ابوالحسن و نکهت، محمد جواد(1391). شیوۀ پایان نامه نویسی با تأکید بر روش‌شناسی کیفی: ابوالحسن تنهایی و محمدجواد نکهت، تهران: انتشارات بهمن برنا.

10)  توکلی، مهدی(1384). شناسایی و تحلیل کانون‌های جرم خیز شهر زنجان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)، پایان نامه ارشد، تهران:دانشگاه علوم انتظامی دانشکده فرماندهی و ستاد تهران.

11)  خاکی،غلامرضا(1386).روش تحقیق با رویکرد پایان‌نامه نویسی. تهران: انتشارات بازتاب.

12)  دانش تاج، زمان(1364).جرم‌شناسی چیست: زمان دانش‌تاج،تهران:انتشارات کیان.

13)  رمی، ژان(1358).تاریخچه مختصری از جامعه شناسی شهری مکتب شیکاگو.ترجمه مینا مخبری، تهران: انتشارات ایران.

14)  زیمل،گئورگ(1372).کلانشر و حیات ذهنی. ترجمه ی یوسف اباذری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

15)  ستوده، هدایت الله(1382).آسیب شناسی اجتماعی.تهران : انتشارات آوای نور.

16)  سخاوت، جعفر(1374).جامعه شناسی انحرافات. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.

17)  شکویی، حسین (1378)دیدگاه‌های نو در جغرافیای شهری.تهران: انتشارات سمت.

18)  شکویی حسین(1385). اکولوژی اجتماعی شهری. تهران: انتشارات دفترمرکزی جهاد دانشگاهی.

19)  صدیق سروستانی، رحمت الله(1387). آسیب شناسی اجتماعی. تهران: انتشارات سمت.

20)  صدیق سروستانی، رحمت الله(1369).انسان وشهرنشینی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

21)  صدیق سروستانی، رحمت الله)(1376).جامعه شناسی شهری( مقالات درسی): رحمت الله صدیق سروستانی، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران، شاخه علوم اجتماعی.

22)  عبداللهی، محمد و موسوی، میر طاهر(1386).سرمایه اجتماعی در ایران.فصلنامه ی علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، شماره25،

23)  عزتی، تهران(1376). روش تحقیق در علوم اجتماعی. تهران، مؤسسه تحقیقات اقتصادی دانشگاه تربیت مدرس.

24)  عباسی ورکی، الهام(1387). شناسایی و تحلیل فضایی کانون‌های جرم‌خیز شهر قزوین با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایGIS. دانشکده ادبیات و علوم انسانی گروه جغرافیا، دانشگاه زنجان.

25)  قورچی‌بیگی، مجید(1386).راهبردهای کاربردیCPTEDبرای پیشگیری از جرم در مناطق مسکونی.فصلنامه حقوقی اسلامی، چاپ چهارم، شماره15.

26)  کلانتری، محسن و توکلی، مهدی(1386).شناسایی و تحلیل کانون‌های جرم خیز شهری. ماهانه ی اصلاح و تربیت، سال ششم، شماره67.

27)  کلانتری، محسن و توکلی، مهدی(1386). شناسایی کانون‌های جرم خیز شهری. فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم،نشریه پلیس پیشگیری نیروی انتظامی، سال دوم، چاپ دوم.

28)  کلانتری، محسن(1385).بررسی جغرافیایی جرم و جنایت در مناطق شهر تهران..پایان نامه دکترا، تهران: دانشگاه تهران.

29)  کلانتری، محسن(1385).بررسی جغرافیایی جرم و جنایت در مناطق شهر تهران. فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، شماره دوم، سال دوم.

30)  کلانتری، محسن(1388). اطلس جرائم سوء مصرف و قاچاق مواد مخدر.جلد نخست، استان خراسان جنوبی. سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور(منتشر نشده).

31)  کلانتری، محسن و قزلباش، سمیه(1389).محیط کالبدی و بزهکاری: محسن کلانتری و سمیه قزلباش، زنجان، انتشارات آذر کلک.

32)  کلرینجز،فرد(1374). مبانی پژوهش در علوم رفتاری.  ترجمه جعفر نجفی زند. تهران: جلد اول، انتشارات آوای نور.

33)  کوزر، لوئس(1371).زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی: لوئس کوزر؛ ترجمه ی محسن ثلاثی، تهران:انتشارات کلمه.

34)  کوئن، بروس(1370).درآمدی بر جامعه شناسی. ترجمه محسن ثلاثی، تهران، انتشارات فرهنگ معاصر.

35)  گاگلر، ژوزف(1375).شهر، فقر و توسعه. ترجمه ی پرویز کریمی، تهران: انتشارات شهرداری تهران.

36)  گیدنز،آنتونی(1383)..جامعه شناسی: آنتونی گیدنز، مترجم منوچهر محسنی، تهران: انتشارات نی.

37)  لیدی، پل(1380).تحقیق کاربری برنامه‌ریزی و طراحیترجمه دکتر علی یاران، تهران، انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی.

38)  ممتاز، فریده(1381).انحرافات اجتماعی- نظریه‌ها و دیدگاه‌ها: فریده ممتاز، تهران: شرکت سهامی.

39)  محسنی تبریزی، علیرضا(1373). ملاحظاتی درباب نظریۀ خودکشی دورکیم. تهران، مجله نامه علوم اجتماعی، شمار7، دوره جدید، جلد3.

40)  مشکاتی، زهرا سادات و رضوی سید منصور(1387). جامع بهداشت عمومی: زهراسادات مشکاتی و سید منصور رضوی، تهران،وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، جلد2.

41)  نادری و دیگران(1375).روش‌های تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی. تهران: انتشارات بدر.

42)  نجفی، توانا(1377) جرم‌شناسی . تهران: انتشارات خیام.

43)  نجفی ابرند آبادی، علی حسین(1383).تعامل جرم‌شناسی و حقوق کیفری ، چ اول. تهران:  انتشارات دادگستر.

44)  ویرث، لوئس(1358).شهرگرایی، شیوه‌ای از زندگی. ترجمه ی گیتی اعتماد، تهران: انتشارات گروه مطالعات شهری و منطقه‌ای.

 

45)  Anselin, L.; Cohen, J.; Cook, D.; Gorr, W. & Tita, G. (2000), Spatial analysis of crime in D. Duffee; D. Mcdowwall; L. Mazerolle & S. Mastrofski, Measurement and A nalysis of Crime Gustice. Washington, DC, national institute of gustice.

46)  Cohen, Albert K. (1955), Delinquent Boys: The Culture of the Gang, NewYork: FreePress.

47)  Clark, D.(1982), Cromm Helm, Lodon publisher.

48)  Ellin, N.(1997),The Architeeture of Fear, London, Princeton Architectural Press.

49)  Felson, M.; Clarke, R.V(1998). Opportunity Makes the Thief Practical Theory for Crime Prevention. Police Research Series Paper 98. Home Office Policing and Reducing Crim Unit, london.

50)  Haralambos M. & Holborn M. (1990), Sociology: Themes and Perspective, Broadwick, london.

51)  Ley, D. (1983), A Social Georaphy of the City, Harper & Row: New York.

52)  Merton, Robert K. (1968), sociah theory and sociah structure,Enlarged            Edition, NewYork: FreePress.

53)  Merton, Robert K.(1957), Sociah Theory and Sociah Structure Ghencoe: Free press.

54)  Newman, O. (1973), Defensible Space: People and Design in the Viojent City, london, Architectural Press.

55)  Pfohl, S.J.(1985), Images of deviance and Social Control, New York: Mcgraw, Hill, Inc.

56)  Petrella, Laura(2004), Urban Space and  Security Politics: Between Inclusion and Revitalization, UN Habitat; WUF, Barcelona, Spain.

57)  Sanders, P. (1993), Social Theory and The Urban Questions, London: Routlefge

58)  Wilson J.Q. &Killing, G. (1982), Broken Windows, Altantic Monthly,210.

59)  Wirth, L. (1983), Urbanism as a way of life, ( In American Journal of Sociology), Chicago: Chicago university Press.

60)  Walmsley, D.(1987), The indivitual in the city, Logman, John Wiley U.S

61)  Wilson, J. Q; Knelling, George L.(1982). Broken Windows: The Polic and Neighborhood Safety. Atlantic Monthly, Vol. 29.