«تأملی بر روایات مجعول در آثار عطار و مولوی» با مطابقت قرآن، تورات و انجیل (با تأکید بر روایت ‌هاروت و ماروت)

جستار نامه: ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

مقاله 3، دوره 2، شماره 4، شهریور 1397، صفحه 46-63   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

دکتر فرهاد کاکه‌رش^*

استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد

چکیده

مطالبی در آثار ادبا و شعرا با برخورداری از زیبایی‌های خاص مطرح می‌گردد جنبه‌های جمال‌شناسی آن موجب می‌شود خواننده بدان معتقد گردد، به‌ویژه اگر گویندگانی چون عطار و مولوی باشند. نگارنده در پژوهش حاضر، بر آفرینش‌های هنری آثار مولوی و عطار نگاهی دیگر داشته و جلوه‌‌هایی از استفادۀ شاعران بزرگ عرفانی از روایت‌های تفسیری غیرواقعی در آن‌ها بازنموده شده است. هدف اصلی تحقیق، نگاهی دیگرگونه به تمثیل هاروت و ماروت از دیدگاه عطار و مولوی و بررسی روایات مجعول آن در آثار آن‌ها است. روش تحقیق در این نوشتار به روش پژوهشی توصیفی -تحلیلی استفاده‌شده است. نتیجۀ تحقیق نشان می‌دهد که شیوۀ بهره‌گیری عطار و مولوی از روایات مجعول و اغلب داستان‌های تمثیلی چون هاروت و ماروت، این است که در آثار مولوی چون مثنوی گاه مفصل و در آثار عطار با ایجاز و نوعی تلمیح بسیار ظریف دیده می‌شود و بیشتر اهداف حکمی و عرفانی خویش را (گاه بدون توجّه به اصالت حکایت و داستان)، در نظر داشته‌اند تا پیام داستان را به مخاطبان خویش القا کنند و به نظر می‌رسد اگرچه از روایات مجعول و اسرائیلیات استفاده کرده، مولوی و به‌ویژه عطار، آگاهی چندانی از انجیل و تورات نداشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

عطار؛ مولوی؛ روایات مجعول؛ هاروت و ماروت؛ کتب مقدس.46

مراجع