تأثیر شاهنامه بر ادبیات مردم قزاقستان

جستار نامه: ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

مقاله 5، دوره 2، شماره 4، شهریور 1397، صفحه 80-94   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

دکترسیدمحمدباقر کمال الدینی^{* 1}؛ سید شهاب‌الدین کمال الدینی²

¹دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه پیام نور مرکز یزد

²دانشجوی کارشناسی ارشد دنشگاه تهران

چکیده

قزّاق‌ها ریشه­دارترین ملّت و صاحب بزرگ‌ترین سرزمین در میان ترک‌های معاصر هستند. زبان قزّاقی همانند زبان‌های قرقیزی، تاتاری و باشقیری به شاخة قبچاقی از گروه زبان‌های ترکی مرکزی یا اورال- التای تعلق دارد و جزو گروه فرعی قبچاق- نوقای  و با ترکی قرقیز وجوه مشترک زیادی دارد. زبان‌هایی که با زبان قزّاقی پیوند و قرابت دارند یکی زبان نوقای و دیگری قاراقالپاق می‌باشد. تنوع گویش‌های مردمی زبان قزاقی خیلی اندک است. شاهنامۀ فردوسی بر ادبیات همه کشورها و ملل، از جمله ادبیات قزاقی تأثیر گذاشته است. تاثیر شاهنامه بر شاعران و نویسندگان قزاقی در دو بخش قابل بررسی است؛ برخی از آنان به مضامین شاهنامه توجه کرده اند و برخی دیگر، داستان­ها و شکل آن­ها را تقلید کرده و به سرودن رستم­نامه­ها و شاهنامه­ های منثور پرداخته­اند؛ زیرا شجاعت­ قهرمانان شاهنامه به آثار حماسی و سنت­های شعری مردم قزاق شباهـت دارد؛ از این­رو حکایت­های روایی و مکتوب شاهنامه در میان قزاق­ها از شهرت بالایی برخوردار است. این پژوهش می‌کوشد تا به بررسی ارتباط و تأثیر شاهنامۀ فردوسی بر ادبیات قزاقی از طریق معرفی چند تن از شاعران و نویسندگان قزاقی که به شاهنامه علاقه داشته اند بپردازد. مقاله به روش تحلیلی – توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای نوشته شده است.

کلیدواژه‌ها

حماسۀ تطبیقی؛ شاهنامه؛ فردوسی؛ ادبیات قزاقی

مراجع