پیش بینی خلاقیت نوجوانان تیزهوش با توانایی های هوشی ، سبک های فرزند پروری ، نشاط معنوی و محبوبیت در خانواده

زن و مطالعات خانواده

مقاله 4، دوره 12، شماره 44، شهریور 1398، صفحه 85-107   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jwsf.2019.673388

نویسندگان

جعفر ممقانی¹؛ غلامعلی افروز^{* 2}؛ باقر غباری بناب³؛ سوگند قاسم زاده⁴

¹دانشجوی دکترای روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه آزاداسلامی ، واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران

²نویسنده مسئول: استاد روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، ایران [e-mail]

³استاد روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، ایران

⁴استاد روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی ،دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه‌ خلاقیت در دانش‌آموزان تیزهوش با نشاط معنوی، میزان محبوبیت والدین، سبک‌های فرزند پروری و ویژگی‌های شناختی است. پژوهش حاضر یک پژوهش کاربردی با استفاده از روش همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه پدران، مادران و فرزندان مشغول به تحصیل در مدارس تیزهوشان استان آذربایجان شرقی بودند. بدین منظور کلیه‌ 125دانشآموزان پسر متوسطه‌ اول مدرسه تیزهوشان علامه طباطبائی شهرستان بناب در سال تحصیلی 97-96 با استفاده از نمونهگیری هدفمند انتخاب و با آزمون هوشی وکسلر کودکان ویرایش چهار مورد ارزیابی قرار گرفتند. تعداد 81 دانش‌آموز دارای هوش‌بهر برابر یا بالاتر از 115 در هوش‌بهر کل یا یکی از مقیاس‌های آزمون هوشی وکسلر کودکان ویرایش چهار به عنوان نمونه‌ تیزهوش انتخاب شدند. تحلیل‌های آماری با استفاده از SPSS انجام شد. ابزارهای پژوهشی استفاده‌شده در این پژوهش شامل: پرسشنامه‌های سبک‌های فرزند‌پروری، نشاط‌معنوی، محبوبیت‌والدین، آزمون خلاقیت و آزمون هوشی وکسلر کودکان ویرایش چهار بودند. فرضیه‌ پژوهشی با استفاده از رگرسیون‌ چندگانه آزمون شد. نتایج نشان داد، سبک فرزند‌پروری مقتدرانه مادر (بتای 306/0)، نشاط معنوی (بتای249/0) از عوامل محیطی و هوش‌بهر کل (بتای234/0)  از عوامل شناختی هستند که با خلاقیت رابطه دارند.

کلیدواژه‌ها

خلاقیت؛ محبوبیت والدین؛ نشاط معنوی؛ سبکهای فرزندپروری؛ ویژگی‌های شناختی

مراجع

ارجمند زاده، لیلا .(1393). بررسی رابطه رضامندی زوجیت والدین با محبوبیت، سلامت روان و خلاقیت در فرزندان تیزهوش دبیرستانی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود.

اسدی، راضیه؛ افروز، غلامعلی؛ غباری بناب، باقر، و قاسم زاده، سوگند .(1394). رابطۀ رضایت زناشویی والدین با میزان محبوبیت آنان در نزد فرزندان با و بدون آسیب شنوایی. فصلنامه توانمندسازی کودکان، سال 6 ،شماره 3) ،15 ،(پاییز 1394 ،90 -82.

افروز، غلامعلی و دلیر، مجتبی. (1395). کمالگرایی در خانواده کودکان تیزهوش. رویش. 5 (4): 29-54.

افروز، غلامعلی؛ کامکاری، کامبیز؛ شکرزاده، شهره؛ و حلت، احمد. (1392). راهنمای اجرا، نمره گذاری و تفسیر مقیاس‌های هوش وکسلر کودکان-نسخه چهارم. نشر علم استادان، تهران.

افروز، غلامعلی .(1389). روان شناسی و تربیت کودکان و نوجوانان. انجمن اولیا و مربیان. 5 (4): 29-54.

پیرخائفی، علیرضا. (1372). رابطه هوش و خلاقیت در بین دانش آموزان پسر مقطع دوم نظری دبیرستانهای شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.

حسینیان، سیمین؛ پورشهریاری، مه سیما ؛ نصراله کلانتری فاطمه .(1386). ابطه بین شیوه های فرزندپروری مادران و عزت نفس دانش آموزان دختر ناشنوا و شنوا. فصلنامه کودکان استثنائی. 7 (4) 384-367.

شهیدی، شهریار. (1394). روان شناسی شادی: آشنایی با آخرین نظریه ها و پژوهش های علمی (چپ دوم) تهران: نشر قطره.

قدرتی. مهدی (1392). بررسی تحلیلی رابطه‌ی خلاقیت با رضامندی زناشویی در والدین دانش آموزان تیزهوش شاغل در مدارس سمپاد، غیرانتفاعی و عادی شهر تهران . پایان نامه دکترای تخصصی. دانشگاه آزاد تهران واحد علوم و تحقیقات

کریمی، مریم.(1392). تاثیر روابط والدین بر فرزندان. تهران انتشارات سخن.

مازوچی، طاهره؛ آرانی، طیبه سادات؛ عسگری، زینب. (1391). شادی از منظر مکتب اسلام و روان شناسی. مجله سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 1 (1): 132-120.

مهر افزا، مهرناز. (1383). بررسی رابطه شیوه‌های فرزند پروری با خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان سال سوم دبیرستان‌های تبریز در سال تحصیلی 83-82. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تبریز.45, 170

مهری ورنیاب، عادل .(1396). طراحی برنامه جامع مداخلات تقویت نشاط مهنوی و ارزیابی اثر بخشی آن بر کاهش علایم PTSD. پایان نامه دکتری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس تهران.

ملک ملکان، مراد .(1378). بررسی رابطه بین نگرش مادر نسبت به شیوه های فرزند پروری با یادگیری خود تنظیمی و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان سال سوم راهنمایی آباده. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم. تهران.

نقدی، نیره .(1396). رابطه محبوبیت والدین از نظر فرزندان با نشاط معنوی و خلاقیت دانش آموزان دبیرستان های استعداد درخشان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران. تهران.

Amabile, T. (1997) Entrepreneurial creativity through motivational synergy. Journal of Creative Behavior, 31(1), 18-25.

Amabile, T. (2001). Beyond talent: John Irving and the passionate craft of creativity. The American Psychologist, 56, 333-336.

Bamrind, D. (1991). The influence of parenting style on adolescent competence and substance use, journal .of Early Adolescence, 11, 56, 95.

Baumrind, D. (2005). Patterns of parental authority and adolescent autonomy. New Directions for Child and Adolescent Development, 108, 61-69.

Batey, M., & Furnham, A. (2006). Creativity, intelligence, and personality: A critical review of the scattered literature. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 132, 355–429.

Csikszentmihalyi, M. (1999). If we are so rich, why aren't we happy? American Psychologist, 54(10), 821-827.

Feldhusen, J. F., & Huffman, L. (1988). Practicum experiences in an educational program for   teachers   of   the   gifted.   Journal   for   the   Education   of   the   Gifted,   12,   34-45.

Fletcher, A. C. & Jefferies, B. C. (1999). Parental mediators of associations between parental authoritative parenting and early adolescent substance use. Journal of Early Adolescence, 19(4), 465-487.

Getzels, J.W., & Jackson, P.W. (1962). Creativity and intelligence: exploration with gifted students. New York: Wiley.

Ganji, k., Taghavi. S., and Azimi, F. (2015) the Meta-Analysis of Variables Associated with Creativity. Quarterly Journal of Innovation and Creativity in Human Sciences, 4, 1-49.

Guilford, J. P. (1967). The nature of human intelligence. New York: McGrawHill.

Jauk, E., Benedek, M., Dunst, B., & Neubaeur, A. (2013). The relashionship between intelligence and creativity. Journal of Personality and Social Psychology, 43(5), 997–1013.

Kaufman, J. C., & Plucker, J. A. (2011). Intelligence and creativity. In R. J. Sternberg, & S. B. Kaufman (Eds.), The Cambridge handbook of intelligence. Cambridge: Cambridge University Press

Kaur, A. (2013). Maslow’s Need Hierarchy Theory: Applications and Criticisms. Global Journal of Management and Business Studies 3, 10. 1061-1064.

Kim, K. H. (2005). Can only intelligent people be creative? Journal of Secondary Gifted Education, 16, 57–66.

Maslow, A. (1954). Motivation and Personality: New York: The Harper Press.

Paulson, S., & Sputa, C. (1996). Patterns of parenting during adolescence: Perceptions of adolescents and parents. Adolescence, 31, 369-381.

Pirkhaefi, A., & Rafieyan, H. (2012) Investigation the relationship between emotional intelligence and mental health of primary school teachers with pupils' creativity in Behshar city. Quarterly Journal of Innovation and Creativity in Human Sciences, 4, 19-35.

Renzulli, J. S. (1986). The three ring conception of giftedness: a developmental model for creative productivity. In R.J. Sternberg, & J.E. Davidson (Eds.), Conceptions of giftedness. New York: Cambridge University Press.

Renzulli, J. S. (1988). The multiple menu model for developing differentiated curriculum for the gifted       and       talented.       Gifted       Child       Quarterly, 32(3), 298-309.

Runco, M.A., & Albert, R.S. (1986). The threshold theory regarding creativity and intelligence: an empirical test with gifted and no gifted children. Creative Child and Adult Quarterly, 11, 212–218.

Scott, G., Leritz, L. E., & Mumford, M. D. (2004). The effectiveness of creativity training: A quantitative review. Creativity Research Journal, 16(4), 361-388.

Sternberg, R. J. (1999). Handbook of creativity. In R. J. Sternberg (Ed.), Handbook of creativity. Cambridge: Cambridge University Press.

Weiss, L G; Saklofske, D H; Holdnack, J A; and Prifitera, A. (2016). Essentials of WISC-V Assessment (Essentials of Psychological Assessment).London. ISBN-13: 978-1118980873.

Wechsler, D. (2005). Manual du WISC-IV. Paris: ECPA.

Winner, E. (2000). The origins and ends of giftedness.  American Psychologist, 55(1), 159–169.

Zenasni, F., Mourgues, C., Nelson, J., Muter. C., Myszkowski. N., (2016). How does creative giftedness differ from academic giftedness? A Multidimensional conception.