روش‌شناسی تربیت در جهت بازداری از دخالت با تأکید بر آیه دوازده سوره حجرات

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 7، دوره 11، شماره 41، خرداد 1399، صفحه 123-143   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

هادی رزاقی هریکنده ئی¹؛ رقیه صادقی آهنگری²

¹استادیار گروه معارف دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل

²طلبه سطح 4 آموزش عالی حضرت خدیجه بابل

چکیده

از مسائل بسیار مهمی که دین اسلام به آن شدیداً اهتمام دارد، نگه­داری حرمت و آبروی مسلمین و پرهیز از جست‌وجوی عقاید و دخالت کردن در زندگی دیگران است. دخالت و خبرجویی از اندرون زندگی شخصی مردم جایز نبوده و کسی اجازه ندارد که اسرار و لغزش‌های مردم را افشا کند؛ در حقیقت جست‌وجوگری عاملی است برای کشف اسرار و رازها و احیاناً عیوب نهانی مردم،‌ و اسلام هرگز اجازه نمی‌دهد که رازهای خصوصی افراد فاش شود. لذا پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی در صدد است با توجه به آیه 12 سوره حجرات عوامل بروز تجسس و دخالت همچون عدم تقوا، حسادت و عداوت را از منظر آیات مورد بررسی قرار داده و بیان نماید که در صورت عدم ترک، این رذیله اخلاقی می­تواند پیامد­های سوئی را از جمله افشاء زندگی شخصی و ایجاد تنفر در بین افراد ایجاد نماید. در پایان نیز با اشاره به راهکار درمانی این بیماری اخلاقی؛ بیان می­دارد که عمل به دستورات قرآن در انتخاب روش تربیتی صحیح می‌تواند آسایش خاطر و امنیت بر زندگی شخصی افراد را حاصل نماید.

کلیدواژه‌ها

روش؛ تربیت؛ تجسس؛ دخالت؛ حجرات؛ اسلام؛ قرآن

مراجع

ابن منظور، جمال الدین محمد بن مکرم. 1408ق، لسان العرب، ج5، بیروت: مؤسسه تحقیقات و نشرمعارف اهل بیت(ع).

اسحاقی، حسین. 1390ش، زندگی در سایه سار فرهنگ پویا، قم: خادم الرضا.

اکبری بابوکانی، علی احسان. 1391ش، تجسس در ازدواج راسخون، چاپ اول، تهران: دانشگاه امام صادق.

ایازی، سید محمدعلی. 1375ش، تفسیر البرهان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات چاپخانه آفتاب.

آلوسی، سیدمحمود. 1415ق، روح المعانی، بیروت: دار الکتب العلمیه.

بابایی، احمد علی. 1382ش، برگزیده تفسیر نمونه، چاپ سیزدهم، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

بهرام­پور، ابوالفضل. 1378ش، اخلاق و عرفان، چاپ چهارم، قم: هجرت.

جباران، محمد رضا. 1389ش، درسنامه اخلاق، چاپ هفتم، قم: هاجر.

جوادی آملی، عبدالله. 1390ش، نشانه‌های پروا پیشگی، چاپ چهارم، قم: هاجر.

حرانی، ابن شعبه. 1384ش، تحف العقول، تهران: انتشارات کتابفروشی اسلامی.

حویزی، عبد علی بن الجمعه العروسی. 1415ق، تفسیر نور الثقلین، تحقیق: سید هاشم رسولی محلاتی، چاپ چهارم، قم: انتشارات اسماعیلیان.

خوانساری، جمال الدین محمد. 1360ش، شرح غرر الحکم ودرر الکلم، با مقدمه و تصحیح و تعلیق میر جلال الدین حسینی ارموی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

دلشاد تهرانی، مصطفی. 1387ش، سیری در تربیت اسلامی، چاپ دهم، تهران: انتشارات دریا.

سادات، محمد علی. 1368ش، اخلاق اسلامی، تهران: انتشارات سمت.

ساروخانی، باقر. 1375ش، روش­های تحقیق در علوم اجتماعی، ج 1، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

طباطبایی، محمد حسین. 1390ش، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.

طباطبائی، محمد حسین. 1374ش، ترجمه تفسیر المیزان، مترجم: محمد باقر موسوی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه. 

طبرسی، فضل بن حسن. 1372ش، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ سوم، تهران: ناصرخسرو.

طبرسی، فضل بن حسن. 1412ق، جوامع الجامع فی تفسیر القرآن، چاپ اول، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.

عمید، حسن. 1389ش، فرهنگ عمید، چاپ اول، تهران: انتشارات امیرکبیر.

فرهمینی فراهانی، محسن. 1389ش، فرهنگ توصیفی علوم تربیتی، تهران: اسرار دانش.

فیض کاشانی،‌ ملا محسن. 1417ق، المحجة البیضاء، تصحیح و تعلیق: علی اکبر غفاری، چاپ چهارم، بی جا: دفتر انتشارات اسلامی‌.

قرائتی، محسن. 1374ش، تفسیر نور، قم: انتشارات در راه حق.

قرطبی، محمد بن احمد. 1364ش، تفسیر الجامع لاحکام القرآن(تفسیر قرطبی)، تهران: ناصرخسرو.

کلینی، محمد بن یعقوب. 1362ش، الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیه.

گروسی، امیر. 1387ش، رویکرد آسیب شناسی، گفت‌وگو با عباسعلی شاملی، بی جا: بی نا.

متقی هندی، علی بن حسام الدین. 1401ق، کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال، محقق: بکری حیانی، صفوة السقا، چاپ پنجم، بیروت: مؤسسة الرسالة.

مجلسی، محمدباقر. 1403ق، بحار الأنوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

محدثی، جواد. 1391ش، شرح چهل حدیث امام خمینی(ره)، چاپ سوم، قم: نشر هاجر.

محمدی ری شهری، محمد. 1389ش، میزان الحکمه، مترجم: حمیدرضا شیخی، قم: دار الحدیث، سایت کتابخانه احادیث شیعه.

مصباح یزدی، محمدتقی. بی تا، جزوه تعلیم و تربیت، ش 492، جلسه اول، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

مکارم شیرازی و همکاران. 1390ش، تفسیر نمونه، چاپ دوم، قم: نشر هاجر.

مکارم شیرازی، ناصر. 1374ش، اخلاق در قرآن، چاپ سوم، قم: مدرسه امام علی بن ابی طالب.

نرم افزار جامع الاحادیث 5/3 نور [فرهنگ جامع روایات پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. 

نرم افزار جامع التفاسیر نور، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.

هاشمی رفسنجانی، اکبر. 1386ش، تفسیر راهنما، چاپ دوم، قم: بوستان کتاب.

هاشمی رفسنجانی، اکبر. 1386ش، فرهنگ قرآن، چاپ دوم، قم: بوستان کتاب.

الهامی نیا، علی اصغر. 1390ش، آیین زندگی، چاپ دوم، قم: زمزم هدایت.