بررسی نسخ خطی الرموز والامثال اللاهوتیة فی الانوار المجردة الملکوتیة و انتساب آن به شهرزوری

پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی

مقاله 6، دوره 3، شماره 9، آذر 1397، صفحه 145-160   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

ادریس محمود¹؛ نادیا مفتونی^{* 2}؛ حسن ابراهیمی²

¹دانشجوی دکتری فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه تهران

²دانشیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه تهران

چکیده

شمس‌الدین محمد شهرزوری اثری دارد که در نسخه‌شناسی‌ها با نام‌های الرموز والامثال اللاهوتیة فی الانوار المجرد الملکوتیه، الرمز والامثال و الرموز والامثال اللاهوتیة فی الانوار المحمودة الملکوتیة فی معرفة النفس والروح معرفی شده است. این اثر شهرزوری متعلق به رموز و کشفیات شهرزوری است که کم‌وبیش از آرای شیخ شهاب‌الدین سهروردی مؤسس فلسفۀ اشراق دربارۀ نفس و روح و بدن و نور و جز آن پیروی کرده‌ است. می‌توان گفت شهرزوری در بیشتر این مسائل از اندیشۀ شیخ اشراق در برابر فیلسوفان مشائی پاسخ گفته و به دفاع پرداخته است. در کتاب الرموز والامثال، شیوۀ نگارش شهرزوری و اندیشه‌های که بیان کرده کاملاً اشراقی ‌است. نویسندگان این کتاب را بر پایۀ نسخه‌های خطی اسکوریال 696، مجلس شورای اسلامی 19573، شهید علی پاشا 1205، محمد بن سعود 927 که در قرن هفت هجری کتابت شده‌اند، به‌شیوۀ گزینشی تصحیح کرده‌ و به ادلۀ انتساب آن‌ها به شهرزوری پرداخته‌اند.

کلیدواژه‌ها

شمس‌الدین شهرزوری؛ کتاب الرموز والامثال اللاهوتیة فی الانوار المجردة الملکوتیة؛ مکتب اشراق؛ نسخه‌شناسی

مراجع

1. بغدادی، اسماعیل پاشا بن محمدامین بن امیرسلیم (بی‌تا)، هدیة العارفین اسماء المؤلفین و آثار المصنفین، بیروت: مؤسسة تاریخ العربی.

2. حاج خلیفه، مصطفی بن عبدالله (1389)، کشف الظنون عن اسامی الکتب والفنون، مقدمۀ شهاب‌الدین مرعشی، بیروت: دار احیاء تراث العربی.

3. درّی، ضیاء‌الدین (1316) کنزالحکمة، ترجمۀ نزهةالارواح و روضةالافراح، تهران: چاپخانه دانش.

4. روحانی، بابا مردوخ (1382)، تاریخ مشاهیر کرد، به‌کوشش محمد ماجد مردوخ روحانی، چ۲، تهران: نشر سروش.

5. شهرزوری، شمس‌الدین بن محمد (1393)، رسائل الشجرة الالهیة فی علوم الحقائق الربانیة، تحقیق، تصحیح و مقدمۀ نجفقلی حبیبی، چ۲، تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.

6. ـــــــ (1380)، شرح حکمةالاشراق، تصحیح، تحقیق و مقدمۀ حسین ضیائی تربتی، چ۲، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

7. ـــــــ (2007م)، تاریخ‌الحکماء قبل ظهور الاسلام و بعده نزهةالارواح و روضةالافراح، تحقیق عبدالکریم ابوشویرب، پاریس: دار بیبلیون.

8. فراهی، ابونصر (1361)، دیوان فراهی، تصحیح محمدجواد مشکور، تهران: اشرفی.

9. کربن،‌ هانری (1371)، تاریخ فلسفۀ اسلامی از آغاز تا درگذشت ابن رشد، ترجمۀ اسدالله مبشری، تهران: انتشارات امیرکبیر.

10. معین، محمد (1364)، فرهنگ فارسی معین، چ۷، تهران: چاپخانۀ سپهر.

11. یاقوت الحموی، شهاب‌الدین ابی عبدالله (1977م)، معجم البلدان، بیروت: دار الصادر.