معرفی نسخۀ خطی مجمع‌الشعرا و شاعران ناشناختۀ آن

پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی

مقاله 2، دوره 3، شماره 10، اسفند 1397، صفحه 27-53   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

لیلا باقری¹؛ قربانعلی ابراهیمی^{* 2}؛ مرتضی رشیدی آشجردی³

¹دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.(نویسنده مسؤول)

³استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

چکیده

نسخه‌های خطی گنجینه‌های ارزشمندی است که از جایگاه ویژه‌ای در معرفی و حفظ فرهنگ و تمدن هر کشوری برخوردار است؛ زیرا این نسخ به‌طور مستقیم نشان‌دهندۀ اندیشه و دیدگاه حاکم بر یک ملت و قوم در ابعاد مختلف است. یکی از این گنجینه‌ها نسخۀ خطی مجمع‌الشعرا اثر امیر رستم خوریانی متعلق به قرن نهم هجری است و شامل 25800 بیت از شعر شعرا بر اساس حروف الفباست و به‌صورت تک‌نسخه در کتابخانۀ مجلس به شمارۀ نسخۀ 530 نگهداری می‌شود. این نسخه به‌صورت جُنگ بوده و دربردارندۀ اشعار بسیاری از شاعران شناخته‌شده و ناشناختۀ ادب فارسی است. در مجمع‌الشعرا که در دورۀ تیموری کتابت شده، از بیش از ۴۴ شاعر، اشعاری آورده شده است. برخی از این شاعران همچون ناصرخسرو، کمال‌الدین اسماعیل، خاقانی، عطار، مولانا، سعدی، حافظ، خواجوی کرمانی و... کاملاً شناخته ‌شده‌اند و دیوان اشعار آن‌ها تصحیح شده و برخی همچون ناصر بخاری، کاتبی، بساطی، خیالی، مغربی و... کمتر شناخته شده‌اند که دیوان عده‌ای از آن‌ها تصحیح شده و از دیوان برخی دیگر از شاعران، اشعاری به‌صورت پراکنده باقی مانده است. در نهایت برخی همچون کمال هاشمی و قانی کاملاً ناشناخته مانده‌اند که ظاهراً دیوان اشعار هیچ‌کدامشان تصحیح نشده است. بنابراین، تصحیح این نسخه از جهت شناخت شاعران کمترشناخته‌شده یا شاعران ناشناخته، بسیار حائز اهمیت است.
 

کلیدواژه‌ها

نسخۀ خطی؛ مجمع‌الشعرا؛ رستم خوریانی؛ تصحیح انتقادی؛ معرفی شاعران

مراجع