سیاست مذهبی کریم خان زند

پژوهش نامه تاریخ

مقاله 7، دوره 14، شماره 56، آذر 1398، صفحه 135-148   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

سیده صفیه مرتضوی¹؛ شکوه السادات اعرابی هاشمی^{* 2}؛ فیض اله بوشاسب گوشه³

¹دانشجوی دکتری تاریخ اسلام، گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد، ایران

²استادیار گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد، ایران(نویسنده مسئول)[e-mail]

³دانشیار گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد، ایران

چکیده

 
دوره حکومت کریم خان زند، آرامش و استقرار کوتاهی در ایام فترت پس از دولت صفویه محسوب می‌شود. وی گرایشات شیعی خود را به طور واضح نشان داد اما تلاشی هم در راستای احیای سازمان دینی دوره صفویه نکرد.در این دوره تا حدود زیادی اوضاع علمای شیعه بهبود یافت، شعائر و اماکن مذهبی مورد توجه و احترام زیادی قرار گرفتند. علمای شیعه با این کهاز موقعیت برتری نسبت به دوره افشاریه برخوردار شدند، باز هم فاقد قدرت سیاسی بودند. مرکزیت یافتن زندیان در شیراز، موجب شد که بار دیگر در زندگی اجتماعی به علما وظیفه محدودی محول شود. شیخ الاسلام شیراز که مستقیما از طرف حاکم منصوب شده بود بار دیگر اداره محاکم شهر را عهده دار شد. مساجد و اماکن مذهبی از جمله مسجد وکیل ساخته و ماهیت شیعی حفظ گردید.
 ویژگی اصلی حکومت زند تسامح بود. کریم خان گر چه شیعی مذهب بود اما سایر مذاهب را تحمل می‌کرد. در عهد وی با پیروان ادیان دیگر با مدارا رفتار می‌شد. عده ای از علمای شیعه که در عتبات عالیات به سر می‌بردند در پرتو همین تسامح و امنیت به ایران بازگشتند. ضرب سکه به نام امام عصر (عج) و توجه خاص به مراسم عزاداری امام حسین (ع) در ماه محرم نشان دهنده ارادت وی به مذهب شیعه می‌باشد.این مقاله در پی آن است که به روش توصیفی تحلیلی سیاست مذهبی کریم خان زند را مورد بررسی قرار دهد.
 

کلیدواژه‌ها

مذهب شیعه؛ زندیه؛ علماء؛ کریم خان

مراجع