واکاوی مؤلّفه های تمثیلی و نمادین رضایتمندی در اشعار فریدون مشیری از دیدگاه نظریه ی شخصیت اریکسون

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 5، دوره 12، شماره 43، خرداد 1399، صفحه 76-100   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

صفا ملکی¹؛ کامران پاشایی فخری^{* 2}؛ پروانه عادلزاده²

¹دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، ایران

²دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، ایران

چکیده

تحلیل روان شناختی آثار ادبی و پدیدآورندگان این آثار،  از شیوه­های نوین نقد و پژوهش در ادبیّات فارسی محسوب  می­شود. بر همین اساس در این مقاله، مؤلّفه­­های رضایتمندی در اشعار فریدون مشیری بر اساس نظریه­ی رشد شخصیت اریکسون با رویکردی نمادین و تمثیلی مورد بررسی قرار گرفته­است.این پژوهش علاوه بر روشن ساختن اشکال رضایتمندی در شعر مشیری،  میزان موفّقیت او در کاربرد آرایه­های نماد و تمثیل را نیز آشکار می­سازد. توجّه به خاستگاه نمادها و نوع تمثیل­ها از دیگر مواردی است که در این مقاله مورد توجّه بوده است. براساس نظریه­ی اریکسون، رضایت درونی در سایه­ی ثمربخشی و امیدواری شکل می­گیرد. نمودهای این دو مؤلّفه در اشعار مشیری، به شکل ویژگی های مثبت شخصیتی، نظیر احساس مسئولیت، عشق­ورزی­،  مبارزه با جهل و خشونت،  دوری از حسرت و ناامیدی و ... و بیشتر در قالب اشکال نمادین و تمثیلی دیده می­شود. نمادهای مورد استفاده در اشعار مشیری اغلب برگرفته از طبیعتند و تمثیل­ها بیشتر برای بیان مفاهیم فکری و انسانی مورد استفاده قرار­گرفته­اند.

کلیدواژه‌ها

تمثیل؛ نماد؛ رضایتمندی؛ فریدون مشیری؛ اریک اریکسون

مراجع

1. احمدی، جمال، سارا زمانی،(1390)، بررسی آرمان­شهر در اشعار فریدون مشیری، فصل­نامه تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادبیات فارسی، شماره 9،صص 59-29
2. امین اسکندری ،شیوا ، احمد خیالی خطیبی، (1397 )، نماد و نمادگرایی در شعر فریدون مشیری، فصل­نامه مطالعات نقد ادبی، شماره 47 ، صص 135-113
3. پورنامداریان ، تقی ،( 1364 )، رمز و داستان­های رمزی در ادب فارسی ، تهران : علمی فرهنگی، چ3.
4. ثروتیان، بهروز، (1369 )، بیان در شعر فارسی، تهران: برگ.
5. جانسون،  رابرت الکس،  جری رول، (1398 )،  احساس رضایت،  ترجمه فریبا مقدّم،  تهران : بنیاد فرهنگ زندگی، چ5 .
6. جرارد،  سیدنی، ( 1395 )،  شخصیت سالم،  ترجمه فرهاد منصف،  تهران: ارجمند .
7. حقیقی، عزیز الله، (1388 )، صور خیال در شعر فریدون مشیری، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور مرکز بجنورد
8. خالقی،  پرویز، ( 1378 )،  فریدون مشیری آمیزه­ ای از شعر و انسانیت،  نشریه گزارش،  شماره 102، صص 84- 82
9. دهباشی،  علی، (1394 )،  به نرمی باران،  تهران : سخن،چ3 .
10. رایکمن،  ریچارد، (1396 )،  نظریه­های شخصیت، ترجمه مرداد فیروزبخت، تهران : ارسباران، چ 4.
11. زرین کوب،  عبدالحسین، ( 1372 )،  شعر بی دروغ شعر بی نقاب،  تهران، علمی
12. شاکری یکتا،  محمّدعلی، (1387 )،  آسمانی تر از نام خورشید ج 1،  تهران : نشرثالث، چ2 .
13. ______________( 1383 )،  مشیری شاعر صداقت و احساس،  علوم اجتماعی،  شماره 33، صص 41-39 .
14. شاملو،  سعید، (1395 )،  مکتب­ها و نظریه­ها در روان شناسی شخصیت،  تهران،  رشد، چ11 .
15. شفیعی کدکنی،  محمدرضا، (1378 )،  شاعرانی که با آن ها گریسته ام،  نشریه بخارا،  شماره 5،  صص 12-7 .
16. شمیسا،  سیروس، (1394 )،  بیان،  تهران : میترا، چ4 از ویراست 4 .
17. شوالیه، ژان و آلن گریران، (1378 )، فرهنگ نمادها ، نرجمه سودابه فضایلی،  تهران: جیحون .
18. شولتز، دوان پی و سیدنی آلن شولتز، (1396 )، تاریخ روان شناسی نوین، ترجمه علی اکبر سیف و دیگران، تهران: دوران، چ 22 .
19. فتوحی، محمود ، (1393 )، بلاغت تصویر، تهران: سخن، چ 3 .
20. کرین،  ویلیام کرستوفر، ( 1396 )،  نظریه های رشد،  ترجمه غلام­رضا خویی نژاد و علیرضا رجایی،  تهران : رشد، چ14 .
21. گنجعلی،  عباس،  آزاده قادری، ( 1393 )،  بررسی مؤلّفه­های عشق در اشعار فریدون مشیری و محمّدابراهیم ابوسنّه،  نشریه ی ادبیات تطبیقی،  سال ششم،  شماره 10،  صص 294-273
22. مشیری،  مهشید، (1393 )،  چهل سال شاعری،  تهران : مهر و ابر ، چ2.
23. مشیری،  فریدون، (1396 )،  بازتاب نفس صبحدمان،  ج 2،  تهران : نشر چشمه ،چ16.
24. یعقوب شاهی،  نیاز، (1389 )،  عاشقانه ها،  تهران : هیرمند، چ11 .
25. یونگ،  کارل گوستاو، ماری لویز فون فرانتس، (1395 )،  انسان و سمبل هایش، ترجمه ابوطالب صارمی، تهران: : جامی.