الگوی همکاریهای منطقه ای بر مبنای دیپلماسی آب (مطالعه موردی ایران، ترکیه و عراق )

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 9، دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 47، تیر 1399، صفحه 171-185   

نوع مقاله: ترویجی

نویسندگان

سمیرا سامعی¹؛ محمد اخباری^{* 2}؛ غلامحسن حیدری³

¹گروه جغرافیا ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²گروه جغرافیا، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³گروه جغرافیا ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

آب به عنوان یک منبع طبیعی و ارزشمند در سطح جهان است که در بین گروه های انسانی، جوامع و کشورها همواره رقابت آفرین و تنش زا بوده است. عمده اختلاف هایی که بین کشورها بر سر آب پیش می آید در حوضه های آبریز مشترک می باشد و یافتن سازوکاری معقول، به‌منظور بهره‌برداری عادلانه از این منابع امر دشواری است. با توجه به نقش استراتژیک و حیاتی آب و توزیع نامتوازن آن در مناطق مختلف جهان و نیز مشترک بودن بسیاری از حوضه‌ها و منابع آبی بین کشورها ضرورت استفاده از ظرفیت‌های دیپلماسی نیز گریزناپذیر است. ایران نیز همواره بر سر تقسیم آب های مشترک مرزی و رودخانه های فرامرزی با همسایگان خود اختلاف داشته و ضرورت اهمیت دیپلماسی است که باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. هدف از این پژوهش، همکاریهای منطقه ای ایران، ترکیه و عراق در خصوص رودخانه های فرامرزی وحوضه های آبریز مشترک می باشد که تاثیر و نقش دیپلماسی آب با توجه به قوانین بین المللی، معاهدات و قراردادها بر این همکاریها و تعاملات می افزاید و از چالش ها، تنش ها و منازعات مرتبط با آب که تاثیر زیادی بر مسائل زیست محیطی، آلودگی آب، مهاجرت، ریزگردها و همچنین مسائل اقتصادی، سیاسی و امنیتی می گذارد جلوگیری می نماید. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیلی – توصیفی که مبتنی بر روش کتابخانه ای می باشد، مورد استفاده قرار گرفته و همچنین از روش تحلیل آماری spss که مبتنی بر جامعه آماری متخصصانی است که در این مجموعه قرارگرفته اند.

کلیدواژه‌ها

همکاریهای منطقه ای؛ دیپلماسی آب؛ ایران؛ ترکیه و عراق

مراجع

-        References

1. Araghchi, A, 2015. Transboundary water diplomacy and international system, First Edition, Ministry of foreign affairs Publications, First Edition, p151
2. Banihabib, Mohammad ebahim. Dolatabadi, Narges khaton, 2017, Political capacity building for water and environment diplomacy to solve the dangers of dust, Journal of Social Sciences, Vol. 24, No. 77,summer, pp 244-284
3. Farhadi, Farzan, 2018, Examining the effects of the Ilisu Dam on Iraq and Iran, Mehr News Agency, International Group, mehrnews.com/news/4317468
4. Hefny,  Magdy, 2009, Water diplomacy in a changing world: adapting to new paradigm shifts, and the need for new innovative tools. Med Agenda: Medac Series in Mediterranean IR and Diplomacy, 2-10. https://www.um.edu.mt/library/oar/handle/123456789/46173
5. Kibaroğlu,A  Kramer, A  Scheumann, W, 2011,The Water Dimension in Turkish Foreign Policy, from book Turkey's Water Policy: National Frameworks and International Cooperation  p399
6. Kavyani rad, M, 2018,. Iran's Environmental Security: Developing the Concept of Environmental Security (Requirements and Approaches), First Edition, Institute for Strategic Studies,224 p
7. Madani,J, 2017, Hydro-politics and security of west Asia, First Edition, Shahid Sepahbod Sayyad Shirazi Educational and Research Center, Vol. 1, P 148.
8. Mehrizi, Mohsen, 2017, World peace and the need for water diplomacy, Institute for strategic studies of contemporary islam. http://maraminstitute.com/notes/13630
9. Mian abadi, Hojat,2019, Necessity to Activate Water Diplomacy, Iranian Newspaper, http://www.ion.ir/news/486632
10. Mohammad alipour, F, 2017, Rights of non-shipping use of international waterways (case study of Iran's border and shared rivers) First Edition, Publications mizan, Vol. 1,p 175.
11. Mohseni, Bahram. Rahimipour, mehdi, 2012, The Impact of the Arvand Rood Hydropolytic on Iran-Iraq Future Relations, Strategic Policy Research Quarterly, Vol 1, No 2, winter,        pp. 157-180
12. Mokhtari hashi, hosein, 2013, Hydropolitics of Iran, Geography of the water crisis at the horizon of the year2025, Geopolitical Quarterly, Year 9, No. 31, PP49-83
13. Moosavinia, A. Komasi, H. 2014, Investigating Iran-Iraq Hydropolic Challenges Based on Environmental Dimensions, Second National Conference on Water Crisis, Shahrekord University, Shahrivar.
14. Naghibi, Mohsen, 2014, Water has become a game tool for Turkey in the area, Iranian diplomacy, http://www.irdiplomacy.ir/fa/news/1945055
15. Niromandfar, fariba, shahidi, ali, 2018, Hydropolitics of Iran and Iraq and optimizing the use of border shared waters, World Politics Quarterly, Volume 7, Number 2. Pp233-259
16. Papoli yazdi, M.H. Vosoghi, F, 2011, A look to Iran's water diplomacy, First Edition Papeli Publication, Mashhad, Vol. 1, p221.
17. Pourasghar sangachin, farzam. Ebrahimi khosefi, Mohsen,2018, Investigating the effects of water planning programs of neighboring countries in shared boundary basins in Iran, Scientific Steering Committee, dezhpasand, farhad. azmoudeh, alireza. Masjedi, farrokh.development and foresight research center, pp 1-224
18. Rabeia, hosein. 2015, Turkey's Hydropolytic Status and Water Use as a Tool, Institute of Islamic World Future studies, www.iiwfs.com/islam-world.
19. Sadrnia, H, 2018. Analysis of Iran-Afghanistan hydro-politic relations and providing an optimal management pattern for the shared watershed of Herirud, Ph.D. Political Geography, Kharazmi University. p298.
20. Shawki, Tarek   (2011). Water diplomacy: A tool for enhancing water peace and sustainability in the Arab region, Journal Water for Peace'' and ''Peace for Water.  ''Water Diplomacy'' Cairo, Egypt  P2-85
21. Susskind, lawrence,and Shafqul,Islam,2012 “Water Diplomacy: Creating Value and Building, Trust in Transboundary Water Negotiations, Journal” Science & Diplomacy, Vol. 1, No. 3.
22. Vasegh, mahmoud, ahmadi,seyed abbas, mohammadi, maryam, 2017. Hydropolitic survey of Aras river, with emphasis on complementary strategy, water diplomacy conference and West Asian Hydropolitic opportunities. Kharazmi University, Tehran, 8-9,winter

-        Internet resources

1. https://www.jewishvirtuallibrary.org
2. http://www.briancoad.com