ارزیابی عملکرد خبری سه رسانه جریان‌‌ساز (روزنامه کیهان، اعتماد و همشهری) درباره «برجام» (1394-1395)

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 4، دوره 7، شماره 24، تیر 1399، صفحه 31-52   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/sej.2020.1880356.1200

نویسندگان

مرضیه رفعتی¹؛ عبدالعلی قوام^{* 2}؛ خلیل میرزایی³؛ زهرا خرازی محمدوندی آذر⁴

¹دانشجوی دکتری، علوم ارتباطات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

²استاد، گروه روابط بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³دانشیار، گروه جامعه‌‌‌‌‌‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رودهن، تهران. ایران.

⁴استادیار، گروه علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

چکیده

هدف این پژوهش تصویرسازی خبری «برجام» از منظر سه رسانه جریان‌ساز (روزنامه کیهان، اعتماد و همشهری) طی سال‌های 1394-1395 بود. روش پژوهش تحلیل محتوای کمی و کیفی بوده و با نمونه‌‌گیری هدفمند‌، 300 خبر مرتبط با موضوع «برجام» مورد بررسی قرار گرفته و داده‌ها با نرم‌افزار spss پردازش شد. نتایج نشان داد علی‌رغم اهمیت «برجام»، برجستگی این کلمه در تیتر خبر با فراوانی زیادی در سه روزنامه مورد بررسی همراه نبوده، همچنین با توجه به ابعاد گوناگون «برجام» این مفهوم فقط در چارچوب‌‌های اقتصادی و سیاسی خبری مورد توجه قرار گرفته است. به رغم تأکید بر بی‌‌طرفی در عرصه خبررسانی، هر سه روزنامه رویکرد سوگیرانه نسبت به اخبار «برجام» اتخاذ کرده‌‌اند. از سوی دیگر، نحوه پوشش، نوع رویکرد به اخبار «برجام» در حوزه سه روزنامه، کمتر تحلیلی بوده و بیشتر جنبه سخت خبر و اطلاع‌رسانی داشته است تا رویکرد آموزشی و هدایت کنندگی.

کلیدواژه‌ها

برجام؛ رسانه‌‌های جریان‌‌ساز؛ مذاکرات هسته‌ای؛ روزنامه کیهان؛ روزنامه همشهری؛ روزنامه اعتماد

مراجع

1. استریت، جان (1384). رسانه‌‌های فراگیر، سیاست و دموکراسی. ترجمه حبیب‌‌الله فقیهی‌‌نژاد. تهران: مؤسسه انتشاراتی ایران.
2. اشراقی، حسن (1377). بررسی مطالب سیاسی در مطبوعات ایران. پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، مرکز علوم ارتباطات اجتماعی.
3. اعزازی، شهلا (1378).خانواده و تلویزیون. تهران: انتشارات مرندیز.
4. آذربخش، سیدعلی‌‌‌محمد (1392). درآمدی بر جریان‌‌سازی رسانه‌‌ای. قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
5. آشنایی با روزنامه و موسسه همشهری (1387). قابل دسترس در:

https://www.hamshahrionline.ir/news/61443

1. ساداتی، سیدنصرالله (1393). دیپلماسی رسانه‌ای و نقش آن در روابط بین‌‌الملل. رسانه، 25(3): 129-113.
2. ساعی، منصور (1389). رسانه‌‌ها و ارزش‌ها. صدای جمهوری اسلامی ایران، 8(52): 30-24.
3. شکرخواه، یونس (1385). خبر. تهران: دفتر مطالعات و توسعه‌‌ رسانه‌‌ها، چاپ نهم.
4. صادقی‌پور، گیتا (1394). بررسی تطبیقی اخبار مذاکرات هسته­ای ایران در چهار روزنامه سراسری کشور (همشهری، ایران، اعتماد، کیهان در دو بازه زمانی آذرماه 93 و تیرماه 94. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه علوم و تحقیقات.
5. ظریف، محمدجواد (1387). دیپلماسی چندجانبه. تهران: انتشارات دانشکده روابط بین‌‌الملل.
6. گیویان، عبدالله؛ رضا قلی‌‌زاده، بهنام (1389). برجسته‏‌‌سازی اخبار انرژی هسته‌‌ای ایران در بخش فارسی سایت‏های بی بی سی و صدای آمریکا طی سال‌های 1385-1383. رسانه، (9)1: 18-1.
7. مدخل «روزنامه اعتماد»، ویکی پدیا: قابل دسترس در: https://fa.wikipedia.org
8. میرزایی، خلیل (1394).پژوهش، پژوهشگری و پژوهش‌‌نامه‌نویسی. تهران: انتشارات جامعه‌شناسان، ج1.
9. ناصری طاهری، عباس؛ صلواتیان، سیاوش؛ علی‌‌اکبرزاده آنی، مصیب (1394). مطالعه تطبیقی عملکرد دو طیف رسانه‌‌ای جریان‌ساز و رقیب در مدیریت جریان خبری، اسید پاشی‌‌های اصفهان. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 16(32): 92-69.
10. ویندال، سون؛ سیگنایز، بنو؛ اولسون، جین (1387).کاربرد نظریه‌‌های ارتباطات. ترجمه علیرضا دهقان. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌‌ها.
    1. Abdullah Qader, H. (2014). The Impact of US Sanctions on Iran. Qader Supervisor: Khaled Salih Dissertation submitted in partial fulfilment of the requirement for the degree Master of Art in International Studies Department of Politics and International Relations University of Kurdistan-Hewler Erbil, Kurdistan Region, Iraq June 2014, Volume 11, ISSN (Print & Online): 2307-4531, IJSBAR THESIS PUBLICATION.
    2. McCombs, M. & Reynolds, A. (2009). News Influence on Our Picture of the World.N.J. Brayant & D. Zillman (Ed.) Media Effects: Advances in Theory and Research, (pp.
       215-267). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
    3. Scheufel, D.A. & Tewksbury, D. (2007). Framing, Ageana setting, and Priming: The Evolution of Three Media Effects Models. Journal of communication. 57(1), 25: 24-30.