نگاهی گذرا به تاریخچه، گیاهشناسی و تهیه و تولید انواع چای در ایران

فصلنامه گیاه و زیست فناوری ایران

مقاله 5، دوره 15، شماره 1، خرداد 1399، صفحه 43-50   

نوع مقاله: مروری

نویسنده

سید محمد اخگر^*

دانشجوی دکتری، گروه آگروتکنولوژی، واحدلاهیجان،دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران

چکیده

صنعت چای ایران علیرغم داشتن استعدادهای بالقوه در زمینه تولید، فرآوری و تجارت چای نتوانسته است طی سالیان گذشته جایگاه خود را در صنعت جهانی تثبیت کند و حتی در چند سال اخیر دچار بحران شده است. وابستگی مستقیم بیش از 60000 خانواده به کشت و تولید چای و همچنین جایگاه خاص چای در سبد مصرفی خانواده‌های ایرانی، ضرورت تدوین استراتژی و ساختار مناسب برای صنعت چای ایران را دو چندان کرده است. چای یکی از محصولات استراتژیک منطقه شمال کشور با تاریخی 120 ساله می-باشد. سطح زیر کشت چای در ایران حدود 32000 هکتار است که در بیش از 900 روستا در شهرهای صومعه‌سرا، فومن، شفت، رشت، لاهیجان، آستانه اشرفیه، سیاهکل، لنگرود، رودسر و املش در استان گیلان و شهرهای رامسر و تنکابن تا حوالی چالوس در استان مازندران به طول حدود 200 کیلومتر به صورت نامنظم و مجزا با فواصل کم و زیاد و دور و نزدیک با جاده اصلی به صورت پراکنده قرار گرفته و هم اکنون حدود 60000 خانوار در کشت و کار این محصول و 8000 خانوار در فرآیند فرآوری 183 کارخانه چایسازی مشغول به فعالیت می‌باشند. چای گیاهی دائمی و خزان‌ناپذیر است که بومی جنوب شرق آسیا بوده و مهمترین گونه تجاری آن جنس Camellia است. چای سیاه و سبز، رایج‌ترین شکل تولید چای در دنیا است و بزرگترین تولیدکنندگان آن کشورهای چین، هند و کنیا هستند.

کلیدواژه‌ها

چای؛ چای سبز؛ گیاه‌شناسی؛ نوشیدنی

مراجع

منابع

1) اصفیا، م. 1364. بررسی سازگاری ارقام آزولا با آب و هوای مناطق شالیکاری ایران، سازمان پژوهش­ها و موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال بذر، طرح پژوهشی.

2) امیدی، ج. عبدالمحمدی، س. کاربرد آزولا در بسترهای کشت گیاهان زینتی. نشریه مدیریت ضایعات و پسماندهای کشاورزی، 2، (1): 1-5.

3) امیدی، ج. عبدالمحمدی، س. بخشی­پور، م و شیخ­پور، م. 1397. امکان جایگزینی پیت - پرلیت – ماسه با کمپوست آزولا در بستر کشت پدیلانتوس (Pedilanthus tithymaloides L.). فصلنامه علمی و پژوهشی بیولوژی کاربردی. 8 (32): 13- 20.

4) رضوی­پور، ت. 1388. تهیه کمپوست از آزولا و کاه برنج. نشریه ترویجی شماره 19. مدیریت هماهنگی ترویج کشاورزی استان گیلان. 22 ص.

5) زمانی، ح. 1386. مطالعه کاربردهای آزولا، پایان­نامه کارشناسی ارشد میکروبیولوژی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی تهران. 93 ص.

6) فیلی­زاده، ی. 1381. بررسی اکولوژیکی رشد بیش از اندازه آزولا در تالاب انزلی و چگونگی کنترل آن. نشریه منابع طبیعی ایران، دوره 55، شماره 1: 65- 82.

 7) Hashemloian, B. D. and Azimi, A. A. 2009. Alien and exotic Azolla in northern Iran. African Journal of Biotechnology, 8(2), 187-190.

8) Hussner, A .2012. Alien aquatic plant species in European countries. Weed Research DOI: 10.1111/j.1365-3180.20.12.00926.x.

9) Lejeune, A., Peng J., Boulenge A., Larondellec, Y. and Van Hovea, C. 2000. Carotene content of Azolla and its variations during drying and storage treatments. Animal Feed Science and Technology. 295-301.

10) Small, E. and Darbyshire S. J. 2011. Blossoming treasures of biodiversity 35. Mosquito Ferns (Azolla species) – tiny ‘super plants. Vol. 12, No. 2, June 2011, 119–128.