تحلیلی بر فن‌آوری و مدیریت گیاه آبی آزولا (Azolla filiculoides) و کاربردهای مختلف آن

فصلنامه گیاه و زیست فناوری ایران

مقاله 6، دوره 15، شماره 1، خرداد 1399، صفحه 51-56   

نوع مقاله: مروری

نویسندگان

جلال امیدی^* ؛ سمانه عبدالمحمدی

کارشناس ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

اجزا حیات مانند یک زنجیره به هم متصل است و همین اتصال باعث می‌شود که هنگام مطالعه، انسان به بررسی عوامل دیگر هم بپردازد. Azolla filiculoides یک گونه مهاجم بوده که در حوضچه‌های پرورش ماهی، مزارع برنج شمال ایران و تالاب بین‌المللی انزلی رشد کرده و تبدیل به معضل زیست‌محیطی شده است. آزولا یک گونه سرخس آبزی شناور هست که سطوح وسیعی از اکوسیستم‌های آبی را اشغال می‌کند. رشد بیش از حد این گیاه در دریاچه‌ها، برکه‌ها، تالاب‌ها و... موجب دخالت در استفاده از منابع آب توسط انسان، تاثیر نامطلوب بر کیفیت آب و ایجاد مشکلات اکولوژیکی بر سایر گونه‌های گیاهی و جانوری می‌شود. آزولا مهمان ناخوانده‌ای بود که در سال 1363 برای پرورش برنج وارد ایران شد. قابلیت‌های منحصر به فرد این گیاه باعث شد که هیچ کنترلی بر روی آن صورت نگیرد و این گیاه به طور وسیعی در شمال کشور رشد کند و در سطح تالاب‌ها و مزارع برنج بیشتر به عنوان معضل زیست‌محیطی و گیاهی مهاجم شناخته شود تا گیاهی مفید. این سرخس آبزی بدون تحقیقات جامع در مورد مورفولوژی و نحوه رشد، و فقط برای افزایش تولید برنج وارد ایران شد. با توجه به پراکنش وسیع آزولا، رشد سریع و قابلیت تثبیت ازت، ضروری است تا با انجام اقدامات مدیریتی مناسب، رشد وتکثیر این گونه گیاهی را کنترل نمود تا علاوه بر جلوگیری از برهم خوردن تعادل اکولوژیکی اکوسیستم‌های آبی از این گیاه جهت مصارف مختلف استفاده بهینه نمود.

کلیدواژه‌ها

آزولا؛ انزلی؛ کود سبز؛ محیط‌زیست

مراجع

منابع

1) اصفیا، م. 1364. بررسی سازگاری ارقام آزولا با آب و هوای مناطق شالیکاری ایران، سازمان پژوهش­ها و موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال بذر، طرح پژوهشی.

2) امیدی، ج. عبدالمحمدی، س. کاربرد آزولا در بسترهای کشت گیاهان زینتی. نشریه مدیریت ضایعات و پسماندهای کشاورزی، 2، (1): 1-5.

3) امیدی، ج. عبدالمحمدی، س. بخشی­پور، م و شیخ­پور، م. 1397. امکان جایگزینی پیت - پرلیت – ماسه با کمپوست آزولا در بستر کشت پدیلانتوس (Pedilanthus tithymaloides L.). فصلنامه علمی و پژوهشی بیولوژی کاربردی. 8 (32): 13- 20.

4) رضوی­پور، ت. 1388. تهیه کمپوست از آزولا و کاه برنج. نشریه ترویجی شماره 19. مدیریت هماهنگی ترویج کشاورزی استان گیلان. 22 ص.

5) زمانی، ح. 1386. مطالعه کاربردهای آزولا، پایان­نامه کارشناسی ارشد میکروبیولوژی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی تهران. 93 ص.

6) فیلی­زاده، ی. 1381. بررسی اکولوژیکی رشد بیش از اندازه آزولا در تالاب انزلی و چگونگی کنترل آن. نشریه منابع طبیعی ایران، دوره 55، شماره 1: 65- 82.

 7) Hashemloian, B. D. and Azimi, A. A. 2009. Alien and exotic Azolla in northern Iran. African Journal of Biotechnology, 8(2), 187-190.

8) Hussner, A .2012. Alien aquatic plant species in European countries. Weed Research DOI: 10.1111/j.1365-3180.20.12.00926.x.

9) Lejeune, A., Peng J., Boulenge A., Larondellec, Y. and Van Hovea, C. 2000. Carotene content of Azolla and its variations during drying and storage treatments. Animal Feed Science and Technology. 295-301.

10) Small, E. and Darbyshire S. J. 2011. Blossoming treasures of biodiversity 35. Mosquito Ferns (Azolla species) – tiny ‘super plants. Vol. 12, No. 2, June 2011, 119–128.