ذات وصفات خدا در اندیشه فضل ابن شاذان

فقه و تاریخ تمدّن

دوره 4، شماره 4، دی 1397، صفحه 150-178   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

صفرعلی عارفخانی¹؛ عباس گوهری^{* 2}؛ مهدی بیات مختاری³

¹دانشجوی دکترا، فلسفه دین (کلام)، واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاداسلامی، تهران،ایران.

²دانشیار، فلسفه دین (کلام)،واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران.

³دانشیار گروه علوم وقرآن حدیث ، دانشگاه دولتی نیشابور،نیشابور ، ایران

چکیده

چکیده
مساله خداشناسی و کسب معرفت در باره آن از دغدغه های بنیادی انسان است. که حتی ذهن ملحدان را نیز به خود مشغول کرده است. نقش اساسی این مفهوم و نحوه باور به وجود یا عدم وجود خدا در همه ابعاد زندگی انسان آشکار است، یعنی نگرش موحدانه یا ملحدانه نسبت به خدا است که ماهیت هستی انسان را بطورعام، و معنای آزادی و مسئولیت اخلاقی او را بطور خاص، تعیین می کند. در مجموع مساله شناخت خدا از دو جهت مورد بررسی قرار می گیرد،یکی هستی خداوند (ذات) که در مباحث مربوط به براهین وجود خدا به آن پرداخته می شود و دیگری چیستی خداوند (ماهیت) است که به معنی آگاه شدن از ذات و صفات خدا می باشد ودر مباحث مربوط به ذات و صفات خدابررسی می شود.شناخت ذات و صفات الهی از اساسی ترین مسائل کلامی است و اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان فارغ از روش ها و مبانی فکری هر یک درباره آن گفتگو و ابراز عقیده کرده اند.بنابراین با توجه به اینکه خداشناسی در حیات انسان نقش تعیین کننده دارد، این تحقیق
می کوشد تا راه جدیدی رابرای محققان و اندیشمندان در باره شناخت باز نماید.همان گونه که می دانیم شناخت ذات بار تعالی غیر ممکن است . ولی کسب معرفت پیرامون صفات حق امکان پذیر است .پژوهش حاضر به بررسی ومقایسه دیدگاه فضل بن شاذان در خصوص ذات و صفات خدا و نقش و جایگاه آن در خداشناسی و معرفت می پردازد. از آنجایی که تحقیق حاضر به جهت بازنگری به آراء حکیمی چون فضل ابن شاذان نگریسته می شود که در حال حاضر، آثار ایشان جزء آثار گذشته محسوب می شود، تاریخی می باشد، لذا ابزار مورد استفاده منابع کتابخانه ای و مستندات موجود به همراه فیش برداری و مراجعه به پایگاه های اطلاعاتی کامپیوتری انجام گرفت.

کلیدواژه‌ها

ذات؛ صفات خدا؛ فضل ابن شاذان؛ اندیشه؛ معنای لغوی