بررسی ترکیبات آروماتیک حلقوی و فلزات سنگین در میگوهای سفید (Metapenaeus affinis) عرضه‌شده شهر تهران

بهداشت مواد غذایی

مقاله 5، دوره 10، 2 (38) تابستان، تیر 1399، صفحه 63-75   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jfh.2020.1891310.1259

نویسندگان

سحر عاطفی صدرینی¹؛ عبدالله جمشیدی^{* 2}؛ حسن جلال³

¹دانشجوی دکترای بهداشت مواد غذایی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²استاد گروه بهداشت مواد غذایی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³استادیار گروه سم‌شناسی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

فلزات سنگین به‌راحتی می‌توانند باعث آلودگی زیست‌محیطی آبزیان به‌خصوص میگوها شوند. با توجه به ارزش غذایی بالای میگو و همچنین اهمیت بررسی سلامت این ماده غذایی، این تحقیق باهدف تعیین میزان برخی فلزات سنگین (روی، سرب، ارسنیک، کادمیوم، نیکل، مس، کروم، جیوه، منگنز و تیتانیوم) و ترکیبات آروماتیک حلقوی در این ماده غذایی، در زمستان سال 1397 در شهر تهران انجام شد. 120 عدد نمونه میگوی بسته‌بندی‌شده از 10 بسته هم‌وزن و دارای تاریخ تولید و با سایز مشابه که توسط 5 شرکت مختلف بسته‌بندی‌شده بودند، به‌صورت تصادفی نمونه­گیری شد. جهت اندازه‌گیری فلزات سنگین از دستگاه جذب اتمی و از کروماتوگرافی گازی-جرمی برای تعیین هیدروکربن‌های حلقوی آروماتیک استفاده شد. تمامی فلزات سنگین، غلظتی کمتر از استاندارد مشخص‌شده توسط سازمان جهانی بهداشت داشتند. بیشترین میانگین غلظت فلزات سنگین به ترتیب مربوط به روی (ppb 4/6193)، مس (ppb 1597) و آرسنیک (ppb496) و کمترین میانگین غلظت نیز مربوط به عنصر کادمیوم (ppb8/4) بود. ترکیبات نفتالین (ppb 2/1)، آسنفتیلن (ppb14/0)، کرایسن (ppb6/7) و آسنافتن (ppb32/5) در نمونه­های میگوی جمع‌آوری‌شده وجود داشتند که مقادیر آن‌ها به‌جز آسنفتیلن از حد استاندارد تعیین‌شده (ppb 7/0) بالا‌تر بود. نمونه‌های دریایی و پرورشی ازنظر غلظت فلزات سنگین و میزان هیدروکربن‌های آروماتیک اختلاف معنی‌داری نداشتند. به‌طورکلی مصرف میگوهای فوق ازنظر وجود فلزات سنگین برای انسان خطری ندارد؛ اما با توجه به امکان انتقال هیدروکربن‌های آروماتیک از طریق زنجیره غذایی به انسان، آلودگی به این ترکیبات می‌تواند به‌عنوان یک هشدار برای مصرف زیاد میگو تلقی شود.

کلیدواژه‌ها

میگوی سفید؛ آلودگی فلزات سنگین؛ هیدروکربن‌های حلقوی آروماتیک

مراجع

 

• · Bayrami, A., Sheidaei, P. and Arbabi, S. (2017). Evaluation the toxicity of Titanium dioxide nanoparticles on hematological and biochemical parameters in mice. Journal of Animal Research, 31(4): 472-482. [In Persian]
• · Chouksey, M. K., Kadam, A. N. and Zingde, M. D. (2004). Petroleum hydrocarbon residues in the marine environment of Bassein–Mumbai. Marine Pollution Bulletin, 49(7-8): 637-647.
• · Deb, S.C., Araki, T. and Fukushima, T. (2000). Polycyclic aromatic hydrocarbons in fish organs. Marine Pollution Bulletin, 40(10): 882-885.
• · Dórea, J.G. (2008). Persistent, bioaccumulative and toxic substances in fish: human health considerations. Science of the Total Environment, 400(1-3): 93-114.
• · Einollahi, E., Hamidi, P., Einollahi, G. and Rahimi Bashar, M.R. (2012). Polycyclic aromatic hydrocarbons study in lipophilic and liver tissue of rutilus frisii kutum of Nowshahr oil jetty, Caspian Sea. Ecology, Environment and Conservation, 18(04): 1035-1039.
• · Essumang, D. K. (2010). First determination of the levels of platinum group metals in Manta birostris (Manta Ray) caught along the Ghanaian coastline. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology, 84(6): 720-725.
• · European Food Safety Authority (EFSA). (2008). Polycyclic Aromatic Hydrocarbons in Food‐Scientific Opinion of the Panel on Contaminants in the Food Chain. EFSA Journal. 6(8), p.724.
• · Fissel, B. E., Dalton, M., Felthoven, R. G., Garber-Yonts, B. E., Haynie, A., Himes-Cornell, et al., (2016). Stock Assestment and Fishery Evaluation Report for the Ground fishes Fisheries of the Gulf of Alaska and Bering Sea/Aleutian Island Area: Economic Status of the Ground fish Fisheries off Alaska, 2015.
• · Food and agriculture organization of the United Nations. (Fao), (2008). Retrieved on, 15.
• · Ghaeni, M., Pour, N.A. and Hosseini, M. (2015). Bioaccumulation of polychlorinated biphenyl (PCB), polycyclic aromatic hydrocarbon (PAH), mercury, methyl mercury, and arsenic in blue crab (Portunus segnis) from Persian Gulf. Environmental Monitoring and Assessment. 187: 253.
• · Gokoglu, N., Yerlikaya, P., and Gokoglu, M. (2008). Trace elements in edible tissues of three shrimp species (Penaeus semisulcatus, Parapenaeus longirostris and Paleomon serratus). Journal of the Science of Food and Agriculture, 88(2): 175-178.
• · Guo, W., He, M., Yang, Z., Lin, C. and Quan, X. (2011). Aliphatic and polycyclic aromatic hydrocarbons in the Xihe River, an urban river in China's Shenyang City: distribution and risk assessment. Journal of hazardous materials, 186(2-3): 1193-1199.
• · Harikumar, P.S., Nasir, U.P. and Rahman, M.M. (2009). Distribution of heavy metals in the core sediments of a tropical wetland system. International Journal of Environmental Science and Technology, 6(2): 225-232.
• · Hulya Karadede, E. (2000). Concentration of heavy metals in water, sediment and fish species from the Ataturk Dam Lake Turkey. Chemosphere, 41(9): 1371-1376.
• · Kennish, M. J. (2000). Practical handbook of marine science. crc press.
• · Khairy, M.A., Kolb, M., Mostafa, A.R., EL-Fiky, A. and Bahadir, M. (2009). Risk assessment of polycyclic aromatic hydrocarbons in a Mediterranean semi-enclosed basin affected by human activities (Abu Qir Bay, Egypt). J Hazard Mater, 170(1): 389-397.
• · Khalili Tilami, S. and Sampels, S. (2018). Nutritional value of fish: lipids, proteins, vitamins, and minerals. Reviews in Fisheries Science and Aquaculture, 26(2): 243-253.
• · Khoramabadi, A., Alizadeh doughikollaee, I, Mohammadi, M, Eynollahi, F. (2013). Survey Heavy metals concentration (Cu, Zn and Ni) of muscle tissue of Litoppenaeus vannamei in farms of Bushehr province. Journal of Marine Science and Technology, 12(3): 91-100. [In Persian]
• · Mitra, A., Barua, P., Zaman, S., and Banerjee, K. (2012). Analysis of trace metals in commercially important crustaceans collected from UNESCO protected world heritage site of Indian Sundarbans. Turkish journal of fisheries and aquatic sciences, 12(1): 53-66.
• · Moradi, Y., Khanipoor, A. and Lakzai, F. (2017). Anthracene in Muscle of Five Species Fish in Anzali Wetland. Journal of Aquaculture Development, 3(1): 119-125. [In Persian].
• · Movahed, A., Dehghan, A., Haji Hosseini, R., Akbarzadeh, S., Zendehboudi, A.A., Nafisi Behabadi, M., et al., (2013). Evaluation of heavy metals in the tissues of different species of shrimps collected from coastal waters of Bushehr. Persian Gulf, Iranian South Medical Journal, 16(2):100-109. [In Persian]
• · Mozaffarian, D., & Wu, J. H. (2011). Omega-3 fatty acids and cardiovascular disease: effects on risk factors, molecular pathways, and clinical events. Journal of the American College of Cardiology, 58(20): 2047-2067.
• · Nasrollahzadeh Saravi, H., Pourgholam, R., Unesipour, H. and Makhlough, A. (2012). Polyaromatic, Hydrocarbons (16PAHs) at the Sediments and Edible Tissue of Liza Saliens and Rutilus Frisii Kutum in Caspian Sea. Journal Mazandaran University Medical Science, 22 (94): 79-90. [In Persian].
• · Nwaichi, E.O. and Ntorgbo, S.A. (2016). Assessment of PAHs levels in some fish and seafood from different coastal waters in the Niger Delta. Toxicology reports, 3: 167-172.
• · Osman, M. A., Mohamed, M. A. M., Ali, M. H. H., and Al-Afify, A. D. G. (2010). Assessment of agriculture drainage water quality to be used for fish farm irrigation. Nature and Science, 8(8): 60-74.
• · Pieniak, Z., Verbeke, W. and Scholderer, J. (2010). Health‐related beliefs and consumer knowledge as determinants of fish consumption. Journal of human nutrition and dietetics, 23(5): 480-488.
• · Pour khabaz A. and Mohamad nabizadeh S. (2012). Determination of heavy metals sources in Hara Biosphere Reserve. Veterinary Journal, 9(1): 64-75. [In Persian]
• · Pourang, N. and Amini, G. (2001). Distribution of trace elements in tissues of two shrimp species from Persian Gulf and effects of storage temperature on elements transportation. Water, Air and Soil Pollution, 129(1-4): 22-243.
• · Pourang, N., Dennis, J.H. and Ghourchian, H. (2005). Distribution of heavy metals in (Penaeus semisulcatus)from Persian Gulf and possible role of metallothionein in their redistribution during storage, Environmental Monitoring and Assessment. 100(1-3): 71-88.
• · Rana, M.N., Tangpong, J. and Rahman, M.M. (2018). Toxic dynamics of lead, cadmium, mercury and arsenic-induced kidney toxicity and treatment strategy: a mini review. Toxicology reports, 5: 704-713.
• · Razavi, M. R., Vahabzade, H. Zamini, A. Askari-Sari, A. Velayatzade, M. 2013. Determination of mercury, lead and cadmium in muscle and shell in cultured fenneropenaeus indicus. New Technologies In Aquaculture Development (Journal Of Fisheries), 7(3): 63-72. [In Persian]
• · Silva, B. O., Adetunde, O. T., Oluseyi, T. O., Olayinka, K. O., and Alo, B. I. (2011). Effects of the methods of smoking on the levels of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in some locally consumed fishes in Nigeria. African journal of food science, 5(7): 384-391.
• · Vafeiadi, M., Vrijheid, M., Fthenou, E., Chalkiadaki, G., Rantakokko, P., Kiviranta, et al., (2014). Persistent organic pollutants exposure during pregnancy, maternal gestational weight gain, and birth outcomes in the mother–child cohort in Crete, Greece (RHEA study). Environment international, 64: 116–123.
• · Van, A. T. H., Sakamoto, M., and Yamamoto, M. (2017). Mercury and selenium levels, and their molar ratios in several species of commercial shrimp in Japan regarding the health risk of methylmercury exposure. The Journal of toxicological sciences, 42(4): 509-517.
• · Wilson, M. J., Frickel, S., Nguyen, D., Bui, T., Echsner, S., Simon, B. R., and Wickliffe, J. K. (2014). A targeted health risk assessment following the Deepwater Horizon oil spill: polycyclic aromatic hydrocarbon exposure in Vietnamese-American shrimp consumers. Environmental health perspectives, 123(2): 152-159.
• · World Health Organization (2011). Evaluation of certain food additives and contaminants. World Health Organization technical report series. (966), p.1.
• · Wu, X. Y., anf Yang, Y. F. (2011). Heavy metal (Pb, Co, Cd, Cr, Cu, Fe, Mn and Zn) concentrations in harvest-size white shrimp Litopenaeus vannamei tissues from aquaculture and wild source. Journal of Food Composition and Analysis, 24(1): 62-65.
• · Wu, Y. L., Wang, X. H., Li, Y. Y., and Hong, H. S. (2011). Occurrence of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in seawater from the Western Taiwan Strait, China. Marine pollution bulletin, 63(5-12): 459-463.
• · Zhang, G., Pan, Z., Wang, X., Mo, X. and Li, X. (2015). Distribution and accumulation of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in the food web of Nansi Lake, China. Environmental Monitoring and Assessment, 187:173.
• · Zheng, B., Ma, Y., Qin, Y., Zhang, L., Zhao, Y., Cao, W., Yang, C. and Han, C. (2016). Distribution, sources, and risk assessment of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in surface water in industrial affected areas of the Three Gorges Reservoir, China. Environmental Science of Pollutant Research, 23: 23485-23495.