شناسایی مولفه‌های دانشگاه آینده و ارائه الگوی مناسب برای دانشگاه‌ها با استفاده از روش آمیخته

فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی

دوره 13، شماره 4 - شماره پیاپی 50، دی 1398، صفحه 149-170   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

معصومه نقدی¹؛ بدری شاه طالبی^{* 2}؛ محمدعلی نادی³

¹مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه آزاد واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

²دانشیار گروه مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

³دانشیارگروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفه‌های دانشگاه آینده و ارائه الگوی مناسب برای دانشگاه‌ها با استفاده از طرح پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی انجام شد. در بخش کیفی، از روش تحلیل مضمون با رویکرد استقرایی و در بخش کمی از روش توصیفی از نوع پیمایشی استفاده شد. بر اساس مولفه‌های به دست آمده در بخش کیفی، پرسشنامه 176 گویه ای ساخته شد. به منظور اعتبارسنجی پرسشنامه، از روایی صوری، روایی محتوایی و روایی سازه استفاده شد. نمونه آماری در بخش کمی از 181 نفر از اعضای هیات علمی رشته علوم تربیتی در دانشگاه‌های آزاد اسلامی کل کشور تشکیل گردید. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش تحلیل عاملی تاییدی و رویکرد مدل سازی معادله ساختاری کوواریانس محور استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که ابزار سنجش از اعتبار عاملی برخوردار بود. همچنین مقادیر مربوط به برآورد ضریب آلفای کرونباخ به منظور سنجش همبستگی درونی مضامین پایه بالاتر از 7/0 گزارش شد، در نتیجه ابزار سنجش مربوط به این مفاهیم از دقت اندازه گیری کافی برخودار بود. یافته‌های حاصل از تحلیل مضمون منجر به طراحی مدل دانشگاه آینده با 12 مضمون سازمان دهنده و 26 مضمون پایه گردید.

کلیدواژه‌ها

دانشگاه؛ دانشگاه آینده؛ آموزش عالی

مراجع

ابیلی، خدایار. مزاری، ابراهیم. خباره، کبری و ملکی، معصومه. (1394). تبیین نقش سرمایه‌های انسانی کارکنان مراکز آموزش عالی در گرایش به نوآوری سازمانی آنان(مورد: دانشگاه بیرجند)، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 6 (1): 83-63.

امیدیان، فرانک. امیدیان، مرتضی و صفری، مهناز. (1394). ارزیابی کیفیت عملکرد گروه‌های آموزشی دوره کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی دزفول بر اساس الگوی تعالی بنیادی مدیریت کیفیت اروپایی(EFQM)، فصلنامه مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی، 6 (2): 157-147.

بزرگ نژاد، عبدالرضا و شریف زاده، فتاح. (1395). مطالعه و بررسی تاثیر اجرای خط مشی‌های آموزش عالی کشور با توجه به ارزیابی برنامه‌های سوم و چهارم و پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران بر عملکرد وزارت علوم و تحقیقات و فناوری، پژوهش در نظام‌های آموزشی، 10 (4): 51-73.

جلالیان، نجمه. امراللهی، ناهید. شکاری، حمیده و دهقانی‌زاده، مرضیه. (1393). آینده‌گرایی و رفتار کارآفرینانه پارادایم هزاره سوم(مورد مطالعه: دانشگاه‌های دولتی شهرستان یزد)، کنفرانس بین المللی توسعه و تعالی کسب و کار. تهران، موسسه مدیران ایده پرداز پایتخت.

شریف‌زاده، فتاح. (1390). ضرورت بازشناسی نظام آموزش عالی و نقش آن در توسعه علمی و اجتماعی کشور: پژوهشی درباره دوره کارشناسی رشته مدیریت دولتی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، جامعه پژوهی فرهنگی، 2 (1): 112-79.

علی‌احمدی، علیرضا. جعفری‌اسکندری، میثم. خالقی، غلامحسین و سلسبیل، مهسا. (1393). تعیین روابط علی- معلولی شاخص‌های توسعه‌ای علم و فناوری دانشگاه‌ها مبتنی بر مدلسازی ساختاری تفسیری و نقشه شناختی خاکستری با رویکرد کارت امتیازی متوازن (مطالعه موردی: دانشگاه علم و صنعت ایران)، مطالعات کمی مدیریت، 5 (2): 70-51.

فدایی، صمد. نیازآذری، کیومرث و تقوایی‌یزدی، مریم. (1396). ارائه مدلی برای ایجاد دانشگاه کارآفرین مبتنی بر تکنیک‌های آینده نگاری و تولید علم در نظام آموزشی، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 8 (4): 18-1.

ملکی‌راد، رسول. (1393). دانشگاه؛ مدرنیته و تحولات اجتماعی. تهران: انتشارات چاپخش.

منتظر، غلامعلی و فلاحتی، نگار. (1394). سناریونگاری آینده آموزش عالی ایران و کارکرد فناوری اطلاعات در آن، سیاست علم و فناوری، 7 (1): 67-47.

نظرزاده‌زارع، محسن. پورکریمی، جواد و ذاکر‌صالحی، غلامرضا. (1395). بررسی مولفه‌های دانشگاه کلاس جهانی در ایران: پیمایشی در دانشگاه‌های جامع کشور، سیاست علم و فناوری، 8 (3): 24-13.

Aavik , K. )2018(. Crafting neoliberal futures in the strategic plans of Estonian universities. Futures, 13: 18-41.

Alonso-Almeida, MdM., Marimon, F., Casani, F., & Rodriguez-Pomeda, J.)2015(. Diffusion of sustainability reporting in universities: current situation and future perspectives. Journal of Cleaner Production, 106: 144-154.

Beynaghi, A., Trencher, G., Moztarzadeh, F., Mozafari, M., Maknoon, R., & Filho, WL.) 2016(. Future sustainability scenarios for universities: moving beyond the United Nations Decade of Education for Sustainable Development. Journal of Cleaner Production, 112: 3464-3478.

Braun, V., & Clarke, V.)2006(. Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 2: 77-101.

Eren, E., & Kosan, I (2012(. The Importance of the cooperation of regional development agencies with universities founded in the provinces in terms of entrepreneurship and innovation projects. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 41: 363-366.

Duerrenberger, N., & Warning, S.)2018(. Corruption and education in developing countries: The role of public vs. private funding of higher education. International Journal of Educational Development, 62: 217-225.

Gladwin Mtshali, MN. & Sooryamoorthy, R.)2018(. A Research-Inducing Environment at a University of Technology in South Africa: Challenges and Future Prospects. Futures, 10: 11-39.

Groenwald, SL.)2017(. The challenges and opportunities in leading a multi-campus university. Journal of Professional Nursing, 34(2): 134-141.

King, G., & Sen, M.)2013(. The Troubled Future of Colleges and Universities. Political Science and Politics, 46(1): 83–88.

Lamanauskas, V., & Augiene, DA. )2015(. Development of scientific research activity in university: a position of the experts. Procedia -Social and Behavioral Sciences, 167: 131-140.

Martins, J., Branco, F., Gonçalves, R., Au-Yong-Oliveira, M., Oliveira, T., Naranjo-Zolotiv, M., & Cruz-Jesus, F) 2018(. Assessing the success behind the use of education management information systems in higher education. Telematics and Informatics, 38: 182-193.

Mircea, M., & Andreescu, A.)2012(. Service-oriented university: changes and opportunities towards innovation. Procedia -Social and Behavioral Sciences, 31: 251-256.

Monteiro, F., Leite. C., & Rocha, C.)2018(. Ethical education as a pillar of the future role of higher education: analyzing its presence in the curricula of engineering courses, Futures, 10: 21-43

Munck, R., & McConnell, G.)2009(. University Strategic Planning and the Foresight/Futures Approach, an Irish Case Study, Planning for Higher Education, 38(1): 31-40.

Pincus, KV. Stout, DE. Sorensen, JE. Stocks, KD. & Lawson, RA. )2017(. Forces for change in higher education and implications for the accounting academy. Journal of Accounting Education, 40: 1-18.

Pogodaeva, T., Zhaparova, D., & Efremova, I.)2015(. Changing role of the university in innovation development: new challenges for Russian regions. Procedia -Social and Behavioral Sciences, 214: 359-367.

Robertson, SL.)2017(. Colonising the Future: Mega-Trade Deals, Education Services and Global Higher Education Markets. Futures, 94:24-33.

Schüll, E.)2018(. Current Trends and future Challenges of the Austrian Universities of Applied Sciences. Futures, 25: 81-102.

Sherry, B.)2005(. Scenario planning. Federal highway administration, 69(2):1-11.

Stephens, S.)2013(. Using the past to predict the future: what futures are documented for higher education? On the Horizon, 21: 323 – 332.

Titova, N., & Shutov, A.)2014(. Predictive model of strategic development of a university, Procedia computer Sciences, 31: 459-467.