کاربرد شیوه‌های جایگزین حل و فصل اختلافات بین المللی (ADR)

فصلنامه تخصصی علوم سیاسی

مقاله 4، دوره 16، شماره 51، تیر 1399، صفحه 65-85   

نویسندگان

مرتضی کارخانه¹؛ محمدرضا حسینی^{* 2}؛ محمدعلی صلحچی³؛ هیبت‌اله نژندی منش⁴

¹دانشجوی مقطع دکتری حقوق بین الملل عمومی،گروه حقوق، واحدتهران جنوب، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران.

²دانشیارحقوق بین الملل و عضو هیات علمی دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)

³دانشیار حقوق بین الملل و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

⁴استادیار حقوق بین الملل و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

شیوه‌های جایگزین حل و فصل اختلافات عبارت عامی است که به روش‌های حل و فصل اختلافات به صورت دوستانه و خارج از دادگاه اشاره دارد. در این شیوه طرفین اختلاف به‌جای توسل به دادگاه‌ها، دعوای خود را به کمک ثالث یا روشی که خود مناسب می‌دانند فیصله می‌دهند. داوری، مذاکره، میانجیگری، سازش، کدخدامنشی و روش‌های ترکیبی از مهم‌ترین این شیوه‌هاست. از سوی دیگر، حقوق بین الملل اقتصادی حوزه‌ای گسترده که شامل حقوق مالی و بانکی، خدمات و تجارت و حقوق سرمایه‌گذاری خارجی است. پرسش اساسی این تحقیق این است که شیوه‌های جایگزین چیست و در تصفیه اختلافات ناشی از حوزه اقتصاد بین‌الملل تا چه میزان کارآ و اثربخش است؟ پژوهش حاضر از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است و نتایج آن نشان می‌دهد که منشاء بروز اختلافات اقتصادی عمدتاً ناشی از تفسیر یا اجرای قراردادهای تجاری و موافقتنامه های بانکی و مالی، اختلاف ناشی از سلب مالکیت و یا اختلاف ناشی از خدمات است. بالحاظ اینکه تابعان حقوق بین الملل اقتصادی متنوع بوده و اشخاص حقیقی را نیز شامل می‌گردد و اختلافات این حوزه از پیچیدگی‌های زیادی برخوردار است؛ طرفین اختلاف معمولاً تمایلی به ارجاع اختلاف به دادگاههای دولتی و مراجع قضایی ندارند، در نتیجه استفاده از شیوه‌های جایگزین برای حل اختلافات اقتصادی می‌تواند موثرترین مکانیزم حل و فصل اختلافات حوزه اقتصادی باشد.

کلیدواژه‌ها

حقوق بین الملل اقتصادی؛ شیوه‌های جایگزین حل اختلاف؛ حقوق مالی و بانکی؛ حقوق خدمات و تجارت؛ حقوق بین الملل سرمایه‌گذاری

مراجع