تعیین خصوصیات هیدروژئولوژیکی آبخوان های کارستی، مطالعه موردی چشمه تنگ سرد، شمال شرقی استان خوزستان

فصلنامه علمی تخصصی مهندسی آب

دوره 7، شماره 3، آذر 1398، صفحه 188-202   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

سجاد پوراکبری^{* 1}؛ نصراله کلانتری²؛ آرش مصلح³

¹کارشناس ارشد هیدروژئولوژی، شرکت آب منطقه ای استان کهگیلویه و بویر احمد، ایران

²گروه علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران

³معاونت برنامه ریزی و بهبود مدیریت، شرکت آب منطقه ای استان کهگیلویه و بویر احمد، ایران

چکیده

چشمه کارستی تنگ سرد با متوسط تخلیه سالانه بیش از m3/s 1.2 یکی از چشمه‌های کارستی پرآب استان خوزستان بحساب می‌آید. بیشترین نوسانات آبدهی چشمه مربوط به زمان بارندگی است، به طوریکه از حدود 0.5 متر مکعب بر ثانیه در پاسخ به بارندگی های روی داده در آبان ماه 1395 به افزایش تقریباً چشمگیری حدود 1.5 متر مکعب بر ثانیه در بهمن ماه 1395 می رسد. موقعیت ظهور چشمه تنگ سرد در کمر شکسته تاقدیس کی نو و در راستای زون خرد شده حاصل از عملکرد گسل های پی سنگی قرار دارد. به منظور بررسی خصوصیات هیدروژئولوژیکی آبخوان کارستی تغذیه کننده چشمه فوق از روش هیدروگراف تخلیه استفاده شده است. تجزیه و تحلیل هیدروگراف تخلیه چشمه تنگ سرد در سال آبی 95-96 نشان می‌دهد که یک حوضه کارستی برفگیر با رژیم تغذیه برفی- بارانی در سرتاسر سال، تغذیه چشمه و سایر خصوصیات هیدرودینامیکی مخزن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، به نحوی‌که اثرات تغذیه ناشی از برف در دوره خشک قابل ملاحظه است. درصد جریان پایه و سریع چشمه‌تنگ‌سرد در سال آبی 96 – 95به ترتیب58/ 64 و35.42 است و حجم کل ذخیره دینامیک در سال بیلان حدود 106× 38.33متر مکعب (معادل آبدهی 1.2 متر مکعب بر ثانیه) تخمین زده شد. رژیم جریان در آبخوان کارستی چشمه‌تنگ‌سرد به صورت مجرایی- افشان است.

کلیدواژه‌ها

چشمه تنگ سرد؛ هیدروگراف تخلیه؛ حوضه کارستی برفگیر؛ رژیم تغذیه

مراجع