بررسی کارایی مصرف آب در تولید محصولات کشاورزی در شبکه‌های آبیاری و زهکشی استان خوزستان (مطالعه موردی شبکه آبیاری و زهکشی کرخه شمالی)

فصلنامه علمی تخصصی مهندسی آب

دوره 7، شماره 3، آذر 1398، صفحه 214-226   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

محمد پیرمرادی¹؛ علی عصاره^{* 2}؛ مهدی اسدی لور³

¹دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی علوم آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز

²استادیار گروه مهندسی علوم آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز

³استادیار گروه مهندسی علوم آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

افزایش بهره‌وری آب در کشاورزی یکی از راهکارهای مؤثر پایداری منابع آب می‌باشد. در تحقیق حاضر مدیریت آبیاری و بهره‌وری آب در شبکه آبیاری و زهکشی کرخه شمالی با بررسی الگوی کشت و نیز کاربرد شاخص‌های بهره-وری اراضی، CPD، BPD و NBPD مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد میانگین کشت گندم در دوره 5 ساله مورد مطالعه(92-1388) نسبت به سطح کشت پیشنهادی طراح 132 درصد افزایش داشته است، این در حالی است که میانگین کشت جو، کاهش 470 درصدی نسبت به الگوی کشت طراح را نشان داد. همچنین کشت گیاهان علوفه‌ای نظیر یونجه و شبدر مورد استقبال زارعین منطقه قرار نگرفته است. میانگین 5 ساله کشت اجرایی در سطح شبکه، 5924 هکتار و میانگین آب مصرفی در هر سال کشت اجرا شده، 4/55 میلیون متر مکعب بود؛ در صورتی که آب مورد نیاز الگوی کشت طراح به صورت میانگین 86 میلیون متر‌مکعب در هر سال برای 6500 هکتار بود. میانگین پنج ساله شاخص CPD برای گندم به عنوان محصولی که بیش‌ترین سطح زیر کشت را دارا بود، 818 گرم بر متر‌مکعب و برای هندوانه‌ی کشت بهاره، به عنوان محصولی که در بین محصولات الگوی کشت بیشترین مقدار آب مصرفی را داشته است، 2301 گرم بر مترمکعب بود. میانگین پنج ساله شاخص BPD و NBPD برای گندم به‌ترتیب 5870 و 3018 ریال بر مترمکعب به دست آمد.

کلیدواژه‌ها

الگوی کشت؛ بهره وری آب؛ CPD؛ BPD؛ NBPD

مراجع