ارزیابی بلوغ و تاریخچه ی حرارتی رسوبات حاوی مواد آلی گروه شمشک البرز شمالی، بر اساس حرارت سنجی سیالات درگیر

Geotechnical Geology

دوره 7، شماره 2، مرداد 2011، صفحه 121-130   

نوع مقاله: Original Research

نویسندگان

هاشم شالی کار*^{* 1}؛ مهناز رضائیان²؛ علی امیری¹؛ فریبا پادیار³؛ زیبا زمانی⁴؛ عباس بحرودی⁵

¹گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زرند، زرند، ایران

²دانشکده علوم زمین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، زنجان، ایران

³سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

⁴پژوهشگاه صنعت نفت کشور، تهران، ایران

⁵دانشکده مهندسی معدن، پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

در این مطالعه که برای نخستین بار در حوضه البرز (البرز مرکزی-شمالی) انجام شده است، نهشته های تریاس فوقانی گروه شمشک، به عنوان سنگ منشاء احتمالی حوضه های البرز و خزر جنوبی مورد مطالعه قرار گرفتند. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی روش حرارت سنجی سیالات درگیر (Fluid Inclusion)، در جهت تعیین تاریخچه و بلوغ حرارتی رسوبات حاوی مواد آلی گروه شمشک است. پس از حرارت سنجی سیالات درگیر و محاسبه ی  درصد انعکاس ویترینیت به طور مستقیم انجام شده، نتایج با داد ههای حرارتی پیشین حاصل از مطالع هی اثر شکافت آپاتیت مقایسه شد. نمونه های مطالعه شده در این پژوهش از رخساره های آهکی و ماس هسنگی و رخساره های شیلی و زغالی رخنمون سازند های اکراسر، لله بند و کلاریز بخش قاعده گروه شمشک در برش گلندرود برداشت شدند. مطالعه ی حرارت سنجی به منظور تعیین بیشینه دمای تدفین بر روی 73 سیال درگیر اولیه و ثانویه انجام شد، نتایج نشان داد که این سیالات بسته به عمق چینه شناسی، در محدوده دمایی ^oC 115-75 همگن می شوند. همچنین تطابق خوب بین عمق چینه شناسی و دمای همگن شدن سیالات درگیر، شیب زمین گرمایی دیرین های را در حدود ^oC/km 35 برای زمان بیشینه تدفین نشان داد. بر اساس شیب زمین گرمایی دیرینه، بیشینه عمق تدفین این رسوبات حدود 2900 متر برآورد شد. انعکاس ویترینیت نیز بسته به عمق چینه شناسی مقادیر متفاوتی بین 67/0 تا 05/1 درصد را نشان داد. نتایج حاصل از بررسی سیالات درگیر رسوبات آلی منطق هی مورد مطالعه با داده های انعکاس ویترینیت و داد ههای موجود اثر کافت آپاتیت، انطباق و هماهنگی بسیار مناسبی را نشان داد. نتایج حاصل از حرارت سنجی سیالات درگیر و مقادیر اندازه گیری شده ی انعکاس ویترینیت نشان داد که نهشته های تریاس فوقانی گروه شمشک در مقطع گلندرود، بلوغ حرارتی کم تا متوسطی را تحمل نموده و وارد پنجره نفت زایی شده اند.

کلیدواژه‌ها

گروه شمشک؛ بلوغ حرارتی؛ حرارت سنجی سیالات درگیر؛ انعکاس ویترینیت؛ اثر شکافت آپاتیت