اولویت بندی بهره برداری از مناطق مستعد زهکشی گاز متان در حوضه زغالی البرز شرقی با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی

Geotechnical Geology

دوره 7، شماره 2، مرداد 2011، صفحه 167-176   

نوع مقاله: Original Research

نویسندگان

حسن محمدی¹؛ حمید آقاجانی*^{* 2}؛ مهدی نجفی²

¹گروه مهندسی معدن، دانشکده مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، شاهرود، ایران

²گروه اکتشاف و ژئوفیزیک، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

چکیده

کلیه ی لایههای زغالسنگ حاوی گاز هستند. گاز زغال سنگ حاوی مقدار قابل توجهی متان (CH4) و مقدار کمی هیدروکربنهای سنگین تر از متان مانند دی اکسیدکربن (CO2)، مونواکسیدکربن (CO)، سولفید هیدروژن (H2S) و غیره است. زهکشی گاز متان از لایه زغال سنگ (Coal Bed Methane, CBM) که گاززدایی زغال سنگ نیز نامیده می شود به عمل انتقال و بیرون کشیدن گاز موجود در لایه های زغال سنگی و لایه های متصل به آن از طریق چاه، گمانه و خطوط لوله گفته می شود. از آنجا که پارامترهای زیادی از جمله پارامترهای زمین شناسی، بر انتخاب محل و اجرای یک پروژه موثر هستند، بنابراین هدف اصلی این تحقیق اولویت بندی بهره برداری مناطق مستعد زهکشی گاز متان در حوضه زغالی البرز شرقی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (Analytic Hierarchy Process, AHP) بر اساس این پارامترها است. از این رو با توجه به بررس یهای صورت گرفته در حوضه زغالی البرز شرقی، 5 منطقه زغالی انتخاب شد. سپس به منظور اولویت بندی بهره برداری با روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، معیارهای توان گازدهی لایه، میزان ذخیره، فاصله تا خط لوله سراسری گاز، متوسط درصد مواد مضر، متوسط درصد مواد فرار و متان محتوی انتخاب گردید. به این ترتیب، منطقه پشکلات، به عنوان گزین های مناسب از نظر قابلیت بهر هبرداری انتخاب شد.

کلیدواژه‌ها

زهکشی گاز متان از لایه زغال سنگ (CBM)؛ حوضه زغالی البرز شرقی؛ فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)؛ گاز محتوی