بررسی اثرات مخرب زیست محیطی ناشی از برداشت بی رویه مصالح رودخانه ای (شن و ماسه) در محورهای اصلی برداشت شهر مشهد

Geotechnical Geology

دوره 7، شماره 1، خرداد 2011، صفحه 53-62   

نوع مقاله: Original Research

نویسندگان

نرجس قهرمانی^{* 1}؛ محمد غفوری¹؛ غلامرضا لشکری پور¹؛ غلامرضا غلامی²

¹گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²واحد ژئوتکنیک شرکت مهندسی مشاور کاوش پی مشهد

چکیده

سنگ ها ماندگارترین مصالح ساختمانی هستند که از تخت جمشید ایران تا اهرام مصر سالیان سال پایدار مانده اند. مصالح خرده سنگی که اصطلاحاً به آن شن و ماسه گفته م یشود، پر مصرف ترین مصالح ساختمانی هستند. پیشرفت تمدن بشری در امر احداث سازه، نیاز بشر به شن و ماسه را افزایش داده است. برداشت های ب یرویه جهت تامین نیاز بشر، لزوم حفظ بستر و حریم رودخان هها و نیز حفظ هویت آن و اجتناب از بهم خوردن تعادل موجود در محیط زیست رودخانه توجه به جلوگیری از برداشت ب یرویه مصالح رودخانه ها را بیش از پیش مطرح ساخت. اما برداشت بدون برنام ه ریزی این گونه مصالح اثرات مخربی بر پیکره محیط زیست دارد. در این مقاله سعی شد تا با انجام بازدیدهای میدانی از محورهای اصلی تامی نکننده شن و ماسه شهر مشهد (محور سرخس، کلات، فریمان و فردوسی) به بررسی اثرات مخرب و غیر مستقیم استحصال مصالح رودخانه ای بر محیط زیست پرداخته شود و پیشنهاداتی جهت جایگزینی و استفاده از مصالح نوین ساختمانی ارائه گردد. مصالح کوهی در محور سرخس (به علت تجمع واحدهای شن شویی در این محور) به عنوان مطالعه موردی در این مقاله انتخاب گردیده و آزمایشات مختلفی بر روی آن ها انجام گردید، نتایج نشا ندهنده مقاومت فشاری 420 تا 450 kg/cm2 می باشند. حجم این توده آهکی به وسیله نر مافزار جی آی اس (GIS) محاسبه و حدود 37/1044 میلیون تن تخمین زده شده است . مقاومت بالا و حجم مناسب این منبع کوهی استفاده از این مصالح را به عنوان جایگزین مناسب مصالح رودخانه ای تایید میکند.

کلیدواژه‌ها

مصالح رودخانه ای؛ شن و ماسه؛ برداشت ب یرویه؛ اثرات زیس تمحیطی؛ مصالح کوهی(شکسته شده)