رابطه هوش سازمانی و اثربخشی در کتابخانه‌های عمومی استان گیلان از دیدگاه کتابداران

دانش شناسی

دوره 11، شماره 43، دی 1397، صفحه 75-90   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

رقیه نجفی خواه^{* 1}؛ عصمت مومنی²

¹کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه علامه طباطبایی تهران.

²استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

هدف: این پژوهش با هدف آگاهی از تأثیر هوش سازمانی بر اثربخشی سازمانی و شناسایی وضعیت هر کدام از متغیرهای مذکور در کتابخانه‌های عمومی استان گیلان وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور انجام گرفت.
روش پژوهش:  پژوهش از نظر نوع، کاربردی، از نظر روش، توصیفی – پیمایشی، و از نظر ماهیت، مطالعۀ همبستگی است. ابزار گردآوری اطلاعات دو پرسشنامۀ هوش سازمانی کارل آلبرخت و اثربخشی سازمانی پارسونز است. جامعۀ پژوهش، 162 نفر کتابدار کتابخانه­های عمومی استان گیلان بوده است که با استفاده از جدول مورگان نمونه­ای به حجم 118 نفر انتخاب گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده­ها از شاخص‌های آمار توصیفی و استنباطی و برای انجام محاسبات آماری از نرم­افزار آماری (اس. پی. اس. اس.) استفاده شده است.
یافته­ها: بین هوش سازمانی و مؤلفه­های آن با اثربخشی سازمانی و مؤلفه­های آن رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. میزان برخورداری کتابداران از هوش سازمانی و مؤلفه­های آن بالاتر از حد متوسط قرار دارد. در خصوص وضعیت اثربخشی سازمانی، میزان اثربخشی سازمانی و مؤلفه‌های آن به جز مؤلفه پایداری و حفظ الگوها که کمتر از حد متوسط بدست آمده است در دیگر مؤلفه­ها  بالاتر از حد متوسط بوده است.
نتیجه­گیری: هوش سازمانی بر موفقیت و اثربخشی کتابخانه تأثیرگذار است. توجه یکسان به همه­ی مؤلفه­های هوش سازمانی و اثربخشی سازمانی و تلاش­های هماهنگ و سازمان‌یافته در جهت حل مسائل کاری، افزایش حقوق و مزایا، فراهم کردن امکانات رفاهی و طرح­های تشویقی، ایجاد نظام پاداش رضایت‌بخش زمینه رشد و پیشرفت کتابدران را فراهم کرده و در نتیجه باعث ارتقای اثربخشی در کتابخانه­ها خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

هوش سازمانی؛ اثربخشی سازمانی؛ کتابخانه‌های عمومی استان گیلان؛ کتابداران

مراجع

استونر، ج.؛ فریمن، ا. (1375). مدیریت. ترجمه محمداعرابی و علی پارساییان. تهران: انتشارات موسسه مطالعات و

      پژوهش‌های بازرگانی .

اسدزاده، ن. (1388). بررسی رابطه­ی خلاقیت با اثربخشی آموزشی – پژوهشی اعضاء هیأت علمی. پایان نامه         

     کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، تبریز.

اسکات، ر. (1396). سازمان­ها: سیستم­های عقلایی،  طبیعی و باز. ترجمه حسن میرزایی اهرنجانی. تهران:  سمت.

حمیدی، ف.؛ ساکی، ر.؛ موحدی نسب، ع. ومحب­زاده،  ز. (1393). رابطه بین هوش سازمانی و عملکرد  مدیران مدارس

     متوسطه شهر یزد. رهیافتی نو در  مدیریت آموزشی، 5 (2)، 35- 58.

خسروی، آ. (1392).  ضرورت به کارگیری هوش   سازمانی در سازمان­ها. بازیابی 20 فروردین 1395،

      از www.netnashr.com.

دفت، ر. ال. (1390). مبانی تئوری و طراحی سازمان. ترجمه علی پارساییان و سید محمد اعرابی. تهران:  دفتر پژوهش‌های

     فرهنگی.

روشه، گ. (1391). جامعه­شناسی تالکوت پارسونز.  ترجمه عبدالحسین نیک گهر. تهران: نشر نی.

سیادت، ع.؛ کاظمی، ا. و مختاری، م. (1389). بررسی  مقایسه­ای رابطه بین هوش سازمانی و رهبری تیمی در  بین اعضاء

    هیأت علمی دانشگاه­های دولتی اصفهان. چشم­انداز مدیریت دولتی، 1، 87- 99.

عدالتی ملکی، پ.؛ جمشیدی، م. (1389). بررسی جایگاه  هوش سازمانی در اثربخشی سازمانی. مقاله ارائه شده  در اولین

    همایش هوش سازمانی و هوش کسب و کار، تهران.

عصاره، ف.؛ مکوندی، ب.؛ کوتی، ف.، و سیدطبیب، م.  (1396). تعیین سطح هوش سازمانی کتابداران شاغل  در

    کتابخانه‌های دانشگاهی شهر اهواز بر اساس مدل کارل آلبرخت و ارتباط آن با خلاقیت. فصلنامه دانش‌شناسی، 10 (36)،

     37-47.

علیپور اصل، ر.؛ آصف‌آباد، س. (1396). اثربخشی هوش سازمانی بر عملکرد سازمانی کارکنان اداره ورزش و  جوانان استان

    آذربایجان غربی. فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم ورزشی، آموزشی بدون مرز، 2 (5)،96-120.

فقیهی، ع.؛ جعفری، پ. (1388). بررسی هوش سازمانی سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزش و ارائه چهارچوب مفهومی

     مناسب. فصلنامه تعلیم و تربیت،  15 (100)، 27-48.

میرکمالی، س. م. (1393). رهبری و مدیریت آموزشی.  تهران: نشر یسطرون.

Akgun, A. E.; Byrne, J. C. & Keskin, H. (2007).   Organizational Intelligence: A Structural   ew.Journal

     of Organizational Change Management, 20 (3), 272-289. Retrieved may 19, 2016,                                     Fromhttp://www.emeraldinsight.com

Albrecht, K. (2002). Organizational Intelligence  & Knowledge Management: Thinking  Outside the

     Silos: The Executive Perspective.   Retrieved may 19, 2016 ,From www.

     Karlbrecht.com/Downloads/OI

Aydin, B, & Ceylan, A. (2009). Does  Organizational Learning Capacity Impact on Organizational

     Effectiveness? Research  analysis of the metal industry. Development  andLearning in Organizations:

     An  international journal, 23 (3), 21-23.  Retrieved may 19, 2016, From

     Http://www.emeraldinsight.com

Cakir, R.; Ada, S. (2008). Can the  Organizational Intelligence Be Developed in  Schools by Inservice

     Training.Word Applied   Sciences Journal, 4 (1), 24-30.

Chidambaranathan, K. & Swarooprani, B. S. (2015). Knowledge Management as a  Predictor of

     Organizational Effectiveness:  The Role of Demographic and Employment  Factors. The Journal of

     Academic  Librarianship,41 (6), 758-763.

Eydi, H.; Hossein, E.; Ramezanineghad, R.  &Yosefi, B. (2011). Compressive Review of

     Organizational Effectiveness in Sport. Sport  Management International Journal,                    

     Choregia, 7 (1), 6-21. (1), 6-21. Retrieved  may 19, 2016, from http://www.choregia.org.

Fleishman, E. A.; Mumford, M. D.; Zaccaro, S.  J.; Levin, K. Y.; Korotkin, A. L. & Hein, M.

      B.(1991). Taxonomic Efforts in the  Description of Leader Behavior: A Synthesis  and Functional

      Interpretation.The Leadership  Quarterly,2 (4), 245-287. Retrieved may 19, 2016, from

      http://www.sciencedirect.com.

Herman, R. D.; Renz, D. O. (2004). Doing  Things Right: Effectiveness in Local Nonprofit

     Organizations, A Panel Stud.  Public Administration Review,64 (6), 694- 704.

Lefter, V.; Prejmerean. M., & Vasilache, S.  (2008). The Demension of Organizational Intelligence in

     Romanian Companies- A  Human Capital Perspective. Theoretical  Applied Economics. Buchharest.

     Retrieved  may 19,2016, From  http://www.Ectap,ir/article.

Lord. R. G.; Shondrick. S. J. (2011). Leadership  and Knowledge: Symbolic, connectionist and

     embodied perspectives. The Leadership  Quarterly, 22 (1), 207-222. Retrieved may 9, 2016, From

     http://www.Pad.um.ac.ir.

Marjani, A. B.; Soheilipour, M. (2012). The  Relationship between Organizational   Intelligence and Staff

     Performance based on the Model of Karl Albrecht (The case of Iran  Branch, China National

     Petroleum   Company). International Journal of Business  and Social Science, 3 (4), 152-163.

 Mendelson, H; Ziegler, J. (1999). Survival of the Smartest: Managing Information for Rapid

     Action and World- Class Performance. New  York: Wiley.

Potas, N.; Ercetin, S.; Sule, A.; Kocak, B & Seval, L. (2010). Multi Dimensional  Organizational

     Intelligence Measurements  for Determining the Institutional  &Managerial Capacity of

     Girls`Technical  Education in Sitution (Diyarbakir, Sanliurfa  & Konya/ Turkey). The African

     Journal of Business Management (AJBM), 4 (8), 1644-1651. Retrieved may 25, 2016,

     From   http://www.academicJournals.org/ajbm.

Ramakrishnan, T.; Khuntia, J.; Kathuria, A. & Saldanha, T. (2016). Business Intelligence

     Capabilities and Effectiveness: An  ntegrative Model. In System Sciences  (HICSS), 2016 49^th Hawaii

     International  Conference on (PP. 5022-5031). IEEE.

Todaro, M. P. (2010). Economic Development,  European Journal of Innovation                         

     Management, 7 (4), 254.

Uhl- Bien, M.; Marion, R. & McKelvey, B.  (2007). Complexity Leadership Theory:   Shifting

     Leadership from the Industrial age to  the Knowledge era. Leadership Quarterly, 18 (4), 298-318.

Uygur, A.; Ulusoy, G. (2013). Manager and  Employee Perceptions on Organizational

     Intelligence`s Effects on Performans in  Enterprises. An Application. International  Journal of

    Humanities and Social Science, 3 (2), 108-119.

Veryard, R. (2017). Building Organizational  Intelligence. Retrieved may19,2018, From

     http://www.leanpub.com.