واکاوی نقش توسعه مالی در کاهش کربن ایران ؛ کاربردی از مدل رگرسیون فضایی

مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار

مقاله 8، دوره 11، شماره 43، تیر 1399، صفحه 180-198   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

الهام عطائی کچوئی¹؛ کاوه آذین فر^{* 1}؛ ایمان داداشی²؛ مریم شفیعی کاخکی³

¹گروه حسابداری، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران

²گروه حسابداری ، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل ،ایران

³گروه اقتصاد، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل ،ایران

چکیده

مسائل مربوط به محیط‌زیست یکی از مهمترین موضوعاتی است که جوامع در دهه‌های اخیر با آن مواجه هستند. از سوی دیگر، کمبود منابع و ضرورت توسعه برای ایران و سایر کشورهای مشابه، مسئله دی-اکسید‌کربن را به عنوان راه حل بحران زیست محیطی مهم دانسته است. در این مطالعه، رابطۀ سرمایه-گذاری و نرخ مالی (عمق مالی) همچنین تراکم بیمه و عمق بیمه (رشد مالی) با انتشار گاز دی-اکسیدکربن مورد بررسی قرار گرفت. ‌رابطۀ انتشار دی‌اکسید‌کربن با عمق و رشد مالی با استفاده از روش داده‌های پانل در طول دوره 1387 لغایت 1395 بررسی شد. آزمون‌های هاسمن (اثرات ثابت)، والد (عدم ناهمسانی) و دوربین واتسون (عدم خودهمبستگی) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج، اثرات حاصل از مدل وقفه فضایی (SAR)، را تایید می‌کند؛ و براساس یافته‌های پژوهش، عمق بیمه منجر به رابطۀ افزایشی با انتشار گاز دی‌اکسیدکربن شده است، سرمایه‌گذاری با انتشار گاز دی‌اکسیدکربن ‌رابطۀ معناداری نداشت و همچنین نرخ مالی و تراکم بیمه منجر به رابطۀ کاهشی با انتشار گاز دی‌اکسیدکربن شده است.

کلیدواژه‌ها

"توسعه مالی"؛ "انتشار گاز دی اکسیدکربن"؛ "وقفه فضایی"

مراجع

ابراهیمی، محسن، کفیلی، وحید و مجید بابایی، آغ اسمعیلی. (1396). بازار پول و انتشار گازهای گلخانه ای(دی اکسید کربن): مقایسۀ بین کشورهای با درآمد سرانه بالای عضو OECD و کشورهای با درآمد سرانه متوسط به پایین، فصلنامۀ سیاست­های مالی و اقتصادی، شماره19، 236-213.

2) افشاری، زهرا و جعفری، هدی. (1388). رابطۀ بین تعمیق مالی و رشد اقتصادی در کشورهای منطقه جنوب غرب آسیا، مجله مطالعات مالی، شمارۀ4، 63-88.

3) برقی اسکویی، محمد مهدی. (1387). آثار آزاد سازی تجاری برانتشار گازهای گلخانه­ای(دی اکسید کربن) در منحنی زیست محیطی کوزنتس، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره82،21-1.

4) بهرامی، الهام، بهبودی، داود و سلمانی­بیشک، محمدرضا. (1395).  تأثیر توسعۀ مالی و مصرف انرژی بر انتشار دی­اکسیدکربن در ایران با رویکرد فازی، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکده اقتصاد، مدیریت و بازرگانی،1-170.

5) جهانگرد، اسفندیار. (1390). بیمه و رشد اقتصادی در ایران، فصلنامه پژوهش­ها و سیاست­های اقتصادی، شماره59، 80-53.

6) رهنمای رودپشتی، فریدون، تقوی، مهدی و شاهوردیان، شادی. (1392).  تعمیق مالی و توسعۀ نظام مالی، فصلنامه علمی پژوهشی دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، شماره6، 15-28.

7) رهنمایی، محمدتقی، محمدپور، صابر و اسکندری، حافظ (1389)، تحلیل نقش مهاجرت، برای پیدایش آسیب­های اجتماعی شهرنشینی شتابان در ایران، فصلنامه جغرافیای انسانی، شمارۀ 3، 175-157.

8)زروکی، شهریار و مؤتمنی، مانی. (1395). تأثیر توسعۀ مالی بر رشد اقتصادی استان­ها کاربرد رده­بندی تلفیقی و روش گشتاورهای تعمیم­یافته سیستمی، فصلنامۀ سیاست­گذاری پیشرفت اقتصادی دانشگاه الزهرا، شمارۀ8، 63-33.

9) زیاری، حسین و شفیعی کاخکی، مریم. (1395).  بررسی اثرات سرریز سرمایه­گذاری در نوآوری بر صادرات بنگاه­های صنعتی با رویکرد اقتصاد منطقه­ای، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد بابل، 53-1.

10) شارعی، الهه، فریدزاد، علی و بانویی، علی اصغر. (1397). محاسبۀ کشش شدت انتشار دی اکسید کربن صنایع انرژی بر ایران با رویکرد شناسایی ضرایب مهم داده- ستانده، فصلنامه مدلسازی اقتصادی،  شماره41، 132-107.

11) شاه­آبادی، ابوالفضل، احمدی، معصومه و مرادی، علی. (1397). تأثیر متقابل توسعه مالی و آزادی اقتصادی بر ضریب نفوذ بیمه در کشورهای منتخب ناموفق در توسعه صنعت بیمه، فصلنامه مدل­سازی اقتصادی، شمارۀ 31، 70-41.

12) عسگری، علی و اکبری، نعمت اله. (1380). روش سنجی اقتصاد سنجی فضایی؛ تئوری و کاربردها، مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، شمارۀ 2-1، 122-93.

13) فلاحی، فیروز و حکمتی فرید ،صمد. (1392). بررسی عوامل مؤثر بر میزان انتشار گاز دی­اکسیدکربن در استان­های کشور، فصلنامه اقتصاد محیط زیست و انرژی، شمارۀ 6 ،150-129.

14) فلیحی، نعمت و بخارایی، ریحانه. (1396). بررسی اثر عمق مالی بر رشد اقتصادی ایران، فصلنامۀ اقتصاد مالی، شمارۀ28، 85-87.

15) مهدوی، ابواالقاسم و امیر بابایی، سونا. (1392).  بررسی اثر توسعۀ مالی بر کیفیت محیط زیست در ایران، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، شمارۀ4، 1-23.

16) هیبتی، فرشاد، نیکومرام، هاشم و رهنمای رودپشتی، فریدون. (1386).  بازارها و نهادهای مالی، تهران، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.

17) Abbasi, F.; Riaz, K. (2016).CO2 emissions and financial development in an emerging economy: An augmented VAR approach. Energy Policy . 90, 102–114.

18) Boutabba, M.A. (2014).The impact of financial development, income, energy and trade on carbon emissions:Evidence from the Indian economy. Econ. Model. 40, 33–41.

19) CDIAC, Carbon Emission of Top 20 Countries in the World in 2013. Available online: http://cdiac.ornl.gov/trends/emis/top2013.tot (accessed on 5 April 2016).

20) Chakraborty, D.; Mukherjee, S. (2013). How do trade and investment flows affect environmental sustainability?Evidence from panel data. Environ. 6, 34–47.

21) Cole, M.A.; Elliott, R.J.R.; Fredriksson, P.G. (2006).Endogenous pollution havens: Does FDI influence environmental regulations? Econ. Model. 108, 157–178.

22) Dogan, E.; Seker, F. (2016).The influence of real output, renewable and non-renewable energy, trade and financial development on carbon emissions in the top renewable energy countries. Renew. Sustain. Energy Rev 60, 1074–1085.

23) Enisan, A.A., and A. O. Olufisayo .(2009). Stock Market Development and Economic Growth: Evidence from Seven Sub-Sahara African Countries”, Journal of economics and business, 61, 162-171.

24) Enrique López-Bazo& Elisabet Motellón. (2013).Firm exports, innovation, and regions. Research Institute of Applied conomics .Working Paper, 2.

25) George, A and M.Justice Tei, (2013). Financial development and economic growth in Ghana: Does the measure of financial development matter? , Review of Development Finance, 192–203.

26) Gokmenoglu, K.; Ozatac, N.; Eren, B.M. (2015).Relationship between industrial production, financial development and carbon emissions: The case of Turkey. Procedia Econ. Financ. 25, 463–470.

27) Halkos, G.E.; Paizanos, E.A. (2013). The effect of government expenditure on the environment: An empiricalinvestigation. Ecol. Econ. 91, 48–56.

28) Ibrahim, M.H.; Law, S.H. (2014). Social capital and CO2 emission Output relations: A panel analysis. Renew. Sustain.Energy Rev. 29, 528–534.

29) IEA . (International Energy Agency). (2014). World Energy Investment Outlook: Special Report; IEA: Paris, France.

30) Jalil, A.; Feridun, M. (2011). The impact of growth, energy and financial development on the environment in China:A cointegration analysis. Energy Econ. 33, 284–291.

31) Morone, Piergiuseppe & Imbriani, Cesare & Renna, Francesco. (2015). Innovation and Exporting: Does Quality Matter? The International Trade Journal. 29:273–290.

32) Sadorsky,P. (2011).Financial development and energy consumption in central and eastern European frontier economies. Energy Policy, 39, 999–1006.

33) Salahuddin, M.; Gow, J.; Ozturk, I. (2015).Is the long-run relationship between economic growth, electricity consumption, carbon dioxide emissions and financial development in Gulf Cooperation Council Countries robust? Renew. Sustain. Energy Rev. 51, 317–326.

34) Shahbaz, M.; Tiwari, A.K.; Nasir, M. (2013).The effects of financial development, economic growth, coal consumption and trade openness on CO2 emissions in South Africa. Energy Policy  61, 1452–1459.

35) Shahzad, S.; Kumar, R.; Zakaria, M.; Hurr, M. (2017).Carbon emission, energy consumption, trade openness and financial development in Pakistan: A revisit. Renew. Sustain. Energy Rev. 70, 185–192.

36) Tamazian, A. and B.B. Rao .(2010). Do Economic, Financial and Institutional Developments Matter for Environmental egradation? Evidence from Transitional Economies”, Energy Economics, 32, 137-145.

37) Tiancai, Xing, Qichuan, Jiang, Xuejiao, Ma. (2017). To Facilitate or Curb? The Role of Financial Development in China’s Carbon Emissions Reduction Process: A Novel Approach, International Journal of environmental Research and public Health. October, 3-39.