بررسی رابطه سیاست‌های کمیته امداد امام (ره) و شاخص‌های توانمندسازی اقتصادی خانوارهای زیرپوشش روستایی مطالعه موردی: ناحیه مرکزی استان گیلان

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 1، دوره 17، شماره 3 - شماره پیاپی 60، آذر 1401، صفحه 563-572   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علیرضا محمدی¹؛ تیمور آمار^{* 2}؛ نصرالله مولائی هشجین³

¹دانشجوی دکتری، جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

²دانشیار گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

³استاد گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

چکیده

توانمندسازی یکی از روش های نوین توسعه با هدف بهبود عملکرد، افزایش بهره وری، استفاده از ظرفیت ها و آماده شدن برای چالش های آتی است. واژه «توانمندسازی» به طور کلی به معنای ظرفیت فرد یا گروه برای تعیین امور خود است. این واژه به طور گسترده ای در حوزه های مختلف از جمله روان شناسی، مدیریت، آموزش، مطالعات زنان و جامعه شناسی استفاده شده است. در این پژوهش موضوع توانمندسازی اقتصادی خانوارهای روستایی تحت پوشش کمیته امداد امام (ره) در رابطه با سیاست های اصلی این کمیته در ناحیه مرکزی استان گیلان با استفاده از تکنیک پرسشنامه به تعداد۳۴۵ مورد استفاده و بررسی قرار گرفت. براساس نتایج پژوهش، در بین دو شاخص مورد مطالعه در بخش اقتصادی که به صورت کیفی و از طریق طیف لیکرت بررسی شده اند، شاخص سطح معیشت خانوارها با نمره میانگین 52/2 نسبت به شاخص استقلال مالی وضعیت بهتری دارد. در رتبه دوم شاخص سطح استقلال مالی مددجویانبا نمره میانگین 45/2 قرار دارد. براساس نتایج پژوهش، در بین چهار سیاست مورد مطالعه، رضایت مندی از سیاست هدایت اعتبارات ناشی از هدفمندسازی یارانه ها به خانوارهای تحت پوشش با نمره میانگین 78/2 در رتبه اول قرار دارد. در رتبه دوم رضایت مندی از سیاست ارائه خدمات بیمه ایبا نمره میانگین 67/2 قرار دارد. رضایت مندی از سیاست های تأمین و تعمیر مسکن روستایی و پرداخت اعتبارا خرد قرض الحسنه ای نیز به ترتیب با نمره های میانگین 61/2 و 53/2 در رتبه های سوم و چهارم قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

کمیته امداد؛ توسعه روستایی؛ توانمندسازی؛ گیلان

مراجع

طاهرخانی، مهدی. (1385). رابطه شهر و روستا در ایران، جزوه کلاس درس، رابطه شهر و روستا، گروه جغرافیا دانشگاه تربیت مدرس.

حسینی، نسیبه. (1393). تحلیل فضایی عوامل مؤثر بر توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی خانوارهای روستایی، پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: صادق اصغری لفمجانی، دانشگاه زابل.

محمدی یگانه، بهروز؛ چراغی، مهدی و احمدی، کبری. (1393). بررسی اثرات اعتبارات خرد بر توانمندسازی اقتصادی فقرای روستایی. جغرافیا و توسعه، 12(35)، 233-247.

عنابستانی، علی اکبر؛ شایان، حمید؛ خسروبیگی، رضا  و تقی­لو، علی اکبر. (1390). نقش ویژگی های مکانی- فضایی مشارکت در توانمندسازی اقتصادی روستایی. مجله برنامه ریزی منطقه­ای، 1(4)، 1-13.

غفاری، غ. دارابی، ح. و جهانگیری، پ. (1388). بررسی شاخص­های توانمندسازی با تاکید بر زنان سرپرست خانوار. دومین همایش توانمندسازی و توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، تهران.

رضوی، محمد رضا. (1384). بکارگیری رویکردها و تکنیک های مشارکتی گام Xa به سمت ظرفیت سازی سازمانی و توانمندسازی مردم در جوامع محلی، چهارمین کارگاه آموزشی مشارکت کشاورزان در مدیریت شبکه های آبیاری و زهکشی، تهران، کمیته ملی آبیاری و زهکشی.

شریفی، ممحمد امین؛ اسدی، علی؛ کلانتری، خلیل و آگاهی، حسین. (1389). عوامل مؤثر بر خودکفایی خانوارهای زن سرپرست مطالعه موردی خانوارهای استان کردستان. فصلنامه مطالعات زنان جامعه شناسی و روانشناسی، 8(4)، 121-141.

کیمیایی، س.ا (1390). روش های مورد استفاده برای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار. رفاه اجتماعی، 11(40)، 63-92.

Cranwell, M. R. et al (2005). A model food entrepreneur assistance and education program: the northeast center for food entreprenerurship. Journal of food Science Education, 4(4), 56-65.

 

Jackson, M. A. (2010). Empowering Women of Nepal: An experience of empowerment in the land of the Himalaya.

 

Anderson, K., & Sandmann, L. (2009). Toward a model of empowering practices in youth-adult partnerships. Journal of Extension. 47(2), 25-34.

 

Beeton, S. (2006). Community development through tourism. Landlinks Press.

 

Bowen, R., & Lawler, S. (2009). Learning Approach to Sustainable Agriculture and Rural Development: Reflection from Hawkesbury. University of Western Sydney, 155-159.

 

Evans. E.N. (2010). Liberation Theology.Empowerment Theory and Social Work Practice with the Oppressed International Social Work, 234- 235.

 

Horrel, S., & Krishnan, P., (2006). Poverty and Productivity in Female Headed Households in Zimbabwe. Journal of Development Studies, 38(5), 327-341.

 

Jackson, M.A. (2010). Empowering Women of Nepal: An experience of empowerment in the land of the Himalaya. (Doctoral dissertation, Prescott College).

 

Malhotra. A., (2003). Conceptualizing and Measuring Women’s Empowerment as a Variable in International Development.Paper was presented at the Workshop on Measuring Empowerment: Cross-Disciplinary PerspectivesWashington DC: The World Bank. 1-5.

 

McMillan. C.L., O’Gorman. K.D., & MacLaren. A.C. (2009). Commercial Hospitality: A Vehicle for the Sustainable Empowerment of Nepali Women. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 23(2),189-208.

 

Mirka, M.R. (2005). Agri business & entrepreneurship. GDC Rural Research Foundation.

 

OECD. (2012). Women’s economic empowerment. 2-4.

 

Scheyvens. R. (2003). Local Involvement in Managing Tourism. In S. Singh, D. Timothy, & R. Dowling.Tourism in Destination Communities, (229-252). CAB International.

 

Timothy, D.J. (2007). Empowerment and stakeholder participation in tourism destination communities. In A. Church, & T. Coles, Tourism, Power and Space (pp. 199-216). LONDON AND NEW YORK: Routledge.

 

Tremblay, C. & Gulberlet, J. (2010). Empowerment trough particpution: ussessingthe voies of leaders from recyeling cooperatires in Sao Paulo, Brazil, oxford university pres and community development journal. PP: 3.