تحلیلی در تبیین مفاهیم معماری بومی مبتنی بر فهم ساکنان محیطی با تکیه بر اندیشه های گادامر(مطالعه موردی: بافت قدیم بوشهر)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 1، دوره 16، شماره 2 - شماره پیاپی 55، تیر 1400، صفحه 217-235   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمدعلی رحیمی¹؛ باقر کریمی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

²استادیار گروه معماری، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

چکیده

معماری بومی، دریافتی کلی را برای مخاطبان به همراه دارد که دارای جنبه‏های پیچیده‏، منبعث از تفاسیر و تعاریف مختلف از آن است. تحقیقات دراین زمینه نشان می‎دهد، فهم ساکنان محیطی از مفاهیم معماری بومی که در حس رضایتمندی ساکنان و حفظ ارزش‏های کیفی و سیاست‏گذاری کالبدی محیطی از ضروریات می‏باشند، چندان مورد توجه واقع نشده است. بدین جهت با هدف تحقق فهم ساکنان در بستر زمانی و مکانی معین، در این نوشتار اندیشه‎های گادامر در فهم (فهم به مثابه توافق، کاربست و موقعیت‎مندی مخاطب) مورد توجه قرار گرفته است. این مفاهیم با روش تحقیق کیفی و رویکرد تحلیلی- توصیفی و تحلیل محتوا تبیین شده و در ادامه با روش پیمایشی- توصیفی به ارزیابی اولویت‏های آنها پرداخته شده است. اطلاعات بدست آمده، از مطالعات کتابخانه‏ای و اینترنتی شامل کتب، مستندات، مقالات و تحقیقات سایر پژوهشگران داخلی و خارجی می‎باشد و برای تجزیه و تحلیل داده‏ها از نرم افزار Excel ،Spss و پس از آن برای اولویت‏بندی مولفه‏ها از تکنیک تحلیل شبکه‏ای AHP از نرم افزار Expert Choice استفاده شده است. طبق نتایج این پژوهش مهمترین مفهوم از 8 معیار تبیین شده در بافت قدیم بوشهر، نیازهای انسانی است. محیط طبیعی، فرهنگ و اجتماع، شکل و اثر معماری بومی، تکنولوژی، اقتصاد، زمان، نداشتن پیش زمینه معرفت نظری به ترتیب در اولویت‏های بعدی قرار دارند. این مفاهیم به طراحان و برنامه ریزان در جهت حفظ و توسعه معماری بومی در بافت مذکور پیشنهاد می‎گردد.

کلیدواژه‌ها

معماری بومی؛ فهم؛ گادامر؛ بافت قدیم بوشهر

مراجع

امینی، عبدالله).1392.( ارزیابی طرح گادامر در نقد شکاف میان زیبایی و حقیقت در زیبای‏ شناسی مدرن .پایان‌نامه دکتری منتشرنشده، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

ایمانی، نادیه.، مؤمنی رنانی، محبوبه. (1391). تحلیلی بر روش، مراتب و پیامدهای «فهم اثر معماری». نامه معماری و شهرسازی، 4(8)، 23-36.

حاج حسن، فاطمه وقربانی نیا، انسیه. (1395). معماری بومی و مفاهیم و ویژگیهای آن، سومین کنفرانس بین المللی پژوهشهای نوین در عمران، معماری و شهرسازی

رضایی، مسعود و مولوی، مهرناز. (1394). توسعه پایدار و معماری بومی در ایران. (چاپ اول). تهران: انتشارات سیمای دانش.

صادقی‏پی، ناهید. (1388). تاملی در معماری سنتی. صفه، 18(48)، 1-7.

عمید، حسن. (1388). فرهنگ فارسی عمید. (چاپ اول). تهران: انتشارات فرهنگ نما.

 مجتهد شبستری، محمد. (1375). هرمنوتیک، کتاب و سنت: فرایند تفسیر وحی. (چاپ چهارم). تهران : طرح نو.

معین، محمد. (1382). فرهنگ فارسی معین. (چاپ اول)، تهران: انتشارات سیگل.

 مقراضچی، رضا و رعایت‌ جهرمی، محمد. (1397). پیش ‌داشت کمال‌یافتگی، شرط ضروری فهم و کژفهمی نزد گادامر، فلسفه و الاهیات، 23(92)، 79-103.

ناری قمی، مسعود و دامیار، سجاد. (1392). رویکردها به معماری بومی در نظریه پردازی مدرن معماری. معماری اقلیم گرم و خشک، 3(3) ،79-95.

نصری، عبدالله. (1391). عناصر فهم در اندیشه گادامر. پژوهشنامه فلسفه دین. (نامه حکمت)، 2(2)، 55-65.

نوروزی طلب، علیرضا. (1386). پرسش از چیستی هرمنوتیک، تحلیل و بررسی مسائل آن. باغ نظر، 4(7), 61-92.

واعظی، اصغر. (1391). تلقی بدیع گادامر از فهم. فلسفه، 40(2)، 5-26.

Asquith, L. & Vellinga, M. (Eds.). (2006). Vernacular architecture in the 21st century: Theory, education and practice. London and New York: Taylor & Francis.

Brunskill, R.W. (2000). Vernacular architecture: An illustrated handbook. Londan: Faber.

Danja, I. I., Li, X., & Dalibi, S. G. (2017, May). Vernacular architecture of northern Nigeria in the light of sustainability. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 63, No. 1, p. 012034). IOP Publishing.

Desai, S.S. (2016). For Whom the Time Stops: Picking Up the Pieces in a World of Constant Motion: (Phd thesis Unpublished), University of Cincinnati, Ohio, USA.

Erarslan. A., (2019). A Contemporary Interpretation of Vernacular Architecture. The Architecture of Nail Çakirhan, Turkey. YBL Journal of Built Environment, 7(1), 5-25.

Halfacree. K., (2006). Rural space: constructing a three-fold architecture. Handbook of rural studies, 44-62.

Hancock, C. (2018). Corbelled Buildings as heritage resources: in the Karoo, South Africa (Doctoral dissertation, University of Cape Town.

Heath. K.W., (2003). Defining the nature of vernacular. material culture, 35(2), 48-54.

Hidayatun, M. I., Prijotomo, J., & Rachmawati, M. (2016). VERNACULAR ARCHITECTURE AS AN ALTERNATIVE DESIGN APPROACH With Interpretation of Paul Ricoeurs Critical Theory (Doctoral dissertation, Petra Christian University).

Hourigan. N., (2015). Confronting Classifications- When and What is Vernacular Architecture? Civil Engineering and Architecture, 3(1), 24.

Gadamer, H.G. (2013). Truth and Method, translation revised by Joel Weinsheimer and Donald G. Marshall, London and New York: Continuum.

Li, Z. (2013). The influence of tourism on the sustaining of vernacular architechtural tradition embodied in the Bai and Naxi dwellings in Yunnan. (Phd thesis Unpublished), University of Huddersfield, West Yorkshire, England.

Loren-Méndez, M. (2018). Bernard Rudofsky: Architecture without architects, a short introduction to non–pedigreed architecture. Proyecto, Progreso, Arquitectura, (18), 120-121.

Martinsaari, T. (2017). Timeless house-pursuit for recurrent quality in architecture.

Maxwell, Á. E., & Oliver, J. (2017). On decentring ethnicity in buildings research: The settler homestead as assemblage. Journal of Social Archaeology, 17(1), 27-48.

Noble, A.G. (2007). Traditional buildings: a global survey of structural forms and cultural functions. (Vol. 11). Londan: IB Tauris&Co Ltd.

Oliver, P. (Ed.). (1997). Encyclopedia of vernacular architecture of the world (Vol. 3). Cambridge: Cambridge University Press.

Özkan, S. (2006). Traditionalism and vernacular architecture in the twenty-first century. Vernacular Architecture in the 21st Century. (pp.97-109). London and New York: Taylor & Franci.

Peralta González, C. (2017). La arquitectura tradicional en madera en las viviendas de la Cuenca del Río Guayas durante el segundo auge cacaotero (1880–1920).

Rapoport, A. (1969). House form and Cultua. New Delhi: Prentice-hall of India Private Ltd.

Hajirasouli, A., Kumarasuriyar, A. C., & Nielsen, D. (2019). Tangible outcomes of intangible socio-cultural changes: The case study of Kandovan. In Sharing Cultures 2019: Proceedings of the 6th International Conference on Intangible Heritage. Green Lines Institute for Sustainable Development.

Vellinga. M., (2017). A Conversation with Architects: Paul Oliver and the Anthropology of Shelter. Architectural Theory Review, 21(1), 9-26.

Waterson, R. (2012). Living House: An Anthropology of Architecture in South-East Asia. Clarendon: Tuttle Publishing.

Whelan, D. (2017). The Modernist trading store in KwaZulu-Natal as evocative material culture. Southern African Humanities, 30(1), 305-321.

Yun, J. (2015). A Study of the Planning Characteristics of Neowa Houses Applicable in Contemporary Housing Plans. Journal of the Korean Housing Association, 26(2), 81-88.