تحلیل الگوی توسعه پیاده‌ راه در بخش مرکزی شهر رشت با تاکید بر رشد هوشمند

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 9، دوره 17، شماره 3 - شماره پیاپی 60، آذر 1401، صفحه 679-689   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

بابک شکوهی راد¹؛ احمد پوراحمد^{* 2}؛ سعید زنگنه شهرکی³؛ سید عباس رجایی⁴

¹دانش آموخته دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران، پردیس کیش، کیش، ایران

²استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

³دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

⁴دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

پیاده راه ها به عنوان بخش از فضاهای شهری، عرصه ای را برای وقوع رویدادهای اجتماعی، سیاسی، ایجاد خاطره و بیان احساسات جمعی به وجود می آورند. با توجه به گذشت 5 سال از احداث پیاده راه بافت مرکزی شهر رشت پیامدهای مختلفی قابل ارزیابی و تحلیل می باشند. پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به این سوال است که، پیاده راه بخش مرکزی شهر رشت به چه میزان در دستیابی به شاخص های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی – زیست محیطی موفق بوده است و هدف تحقیق شناسایی مهمترین شاخص های رشد هوشمند شهری در طراحی پیاده راه میباشد. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی همراه با بکارگیری تکنیک مصاحبه و پرسشنامه از شهروندان بصورت مستقیم در محدوده پیاده راه می باشد. ارزیابی توسط چک لیست جهت تحلیل وضع موجود و پرسشنامه برای محاسبه شاخص های رشد هوشمند شامل کالبدی و اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و زیست محیطی و استفاده از آزمون فریدمن جهت امتیازدهی به شاخص ها انجام گرفته است. نتایج آماری پژوهش نشان می دهد شاخص اجتماعی و فرهنگی به میزان 948/0 درصد در رتبه اول، شاخص اقتصادی به میزان 955/0 درصد در رتبه دوم و شاخص زیست محیطی و کالبدی در رتبه سوم و به میزان 927/0 درصد در رشد هوشمند پیاده راه بخش مرکزی شهر رشت تاثیر گذار هستند. این در حالی است که هنگام بهره برداری از پیاده راه شاخص زیست محیطی رتبه نخست را دارا بود ولی اکنون با گذشت5سال از احداث پیاده راه، شاخص اجتماعی و فرهنگی از رتبه سوم به اول دست یافته است.

کلیدواژه‌ها

تحلیل؛ الگوی توسعه؛ پیاده‌ راه؛ رشد هوشمند؛ شهر رشت

مراجع

اسداللهی، شیوا. (1383). ضرورت توجه به حرکت پیاده در مراکز شهری. مجله شهرداری­ها، 6(66)، 71-68.

الله ویسی، مسلم. (1390). رشد هوشمند و توسعه درونی شهرها (مورد مطالعه: شهر سنندج). پایان نامه کارشناسی ارشد (استاد راهنما: دکترمحمد سلیمانی، دکتر علی شماعی). دانشگاه خوارزمی.

پاشازاده، اصغر؛ یزدانی، محمدحسن و زادولی، فاطمه. (1398). راهبردهای ایجاد پیاده‌راه در شهر سرعین. مجله مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه های انسانی، 14(3)، 639-623.

توسلی، محمد و بنیادی، ناصر. (1371).  طراحی فضای شهری1. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.

جعفری، فیروز و خوش سیمای سردرود، مهسا. (1395). واکاوی طرح­های توسعه شهری جدید با الگوهای نوین برنامه­ریزی شهری (مطالعۀ موردی: شهرک خاوران تبریز). مجله مطالعات نواحی شهری، 9(4) ، 61-43.

جعفری، محمد. (1400). بررسی چرایی فقدان شهر و فقدان نظریه پایه تعریف شهر در ایران. مجله جغرافیا و روابط انسانی، 4(1)، 113-99.

سویزی، امیر؛ غفاری، مرضیه و سعادت، الهام. (1393). دستیابی به ساختار فضایی پایدار بر پایه رویکرد رشد هوشمند (نمونه موردی:زرین شهر-شهرستان لنجان-استان اصفهان)، دومین کنگره تخصصی مدیریت شهری ایران.

شکورپور، اسد. (1386). رشد جمعیت شهرها در قرن جاری. روزنامه ایران. نشر 18/07/1386.

عباس­زاده، شهاب و تمری، سودا. (1391). بررسی و تحلیل مؤلفه­های تأثیر گذار بر بهبود کیفیات فضایی پیاده راه­ها به منظور افزایش سطح تعاملات اجتماعی (مطالعه موردی: محورهای تربیت و ولیعصر تبریز). مجله مطالعات شهری، 1(4)، 10-1.

عباسی، سمیه؛ لطفی، صدیقه و قدمی، مصطفی. (1396). بررسی وضعیت ایمنی پیاده روهای مجاور مراکزخرید با تاکید بر پیاده مداری ( نمونه موردی شهرساری). مجله مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی، 12(1)، 36-17.

قربان پور، مریم؛ زالی، نادر؛ یوردخانی، مختار و آزاده، سیدرضا. (1397). ارزیابی مؤلفه‌های مؤثر بر تقویت سرزندگی در مسیرهای پیاده شهری (مطالعه موردی: پیاده راه علم الهدی شهر رشت). مجله مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی، 13(1)، 123-105.

قربانی، رسول و نوشاد، سمیه. (1387). راهبرد رشد هوشمند در توسعه شهری اصول و راهکارها. مجله جغرافیا و توسعه، 6(2)، 180-163.

کاشانی‏جو، خشایار. (1393). پیاده‏راها از مبانی طراحی تا ویژگی­های کارکردی. تهران: آذرخش، چاپ دوم.

مشکینی، ابوالفضل؛ مولائی قلیچی، محمد و خاوریان گرمسیر، امیررضا. (1395). روندهای پراکنده رویی شهری و برنامه­ریزی توسعه فضایی پایدار (مطالعه موردی: منطقه 2 تهران). مجله معماری شهر پایدار، 4(2) ، 54-43.

مهندسین مشاور طرح و کاوش. (1385). طرح جامع رشت، مسکن و شهرسازی.

Berridge, J. (2006). The Creative City. Plan, pp: 21-15.

Chiesura, A. (2004). The role of urban parks for the sustainable city. Landscape and urban planning, 68(1), 129-138.

Edward, J., Jepson, Jr., Mary, & M., Edwards (2010). How possible is Sustainable Urban Development? An Analysis of Planners’ Perceptions about New Urbanism, Smart Growth and the Ecological City, Planning Practice & Research, 4, 417-437.

Falconer, R., Newman, P., & Giles-Corti, B., (2010). Is practice aligned with the principles? Implementing new urbanism in Perth, Western Australia. Transport Policy, 17(5), 287-294.

Hawkins. C. V. (2011) Smart Growth Policy Choice: A Resource Dependency and Local Governance Explanation. The Policy Studies Journal, 39(4), 682-697.

Manaugh, K., & El-Geneidy, A. (2011). Validating Walkability Indices: How do Different Households Respondto the Walkability of TheirNeighborhood? Transportation Research Part D. Transport and Environment, 16, 309–315.

Ozbil, A., & Peponis, J. (2012). The effects of urban form on walking to transit.  Proceedings Eighth International Space Syntax Symposium, 1-15.