سنجش میزان مشارکت بازاریان در بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری(نمونه موردی: بافت فرسوده مرکزی شهر اهواز)

جغرافیا و مطالعات محیطی

دوره 9، شماره 33، اردیبهشت 1399، صفحه 105-118   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

سید جعفر حجازی^*

استادیار، گروه عمران، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

در سال­های اخیر رشد بی رویه و شتابان شهرها مشکلات شهری بسیاری ایجاد نموده است. این مشکلات تمامی جنبه­های شهرنشینی را تحت تأثیر خود قرارداده و چه بسا که زندگی شهری را مختل نموده­است. یکی از این مشکلات قابل توجه در شهرها وجود بافت­های فرسوده می­باشد،که خود منشأ بسیاری از مشکلات شهری از جمله مسائل اقتصادی_اجتماعی، کالبدی_فیزیکی، زیست محیطی و امنیتی می‌باشد، که همه­ی این­ها زمینه ناپایداری را در شهرها فراهم کرده است. شهرها محصول فرآیندی هستند که به افزایش کارایی و تحرک عوامل توسعه برای رفع نیازهای جوامع انسانی می­انجامند. این بدان معنی است که ساخت فیزیکی و کالبدی شهرها ریشه اقتصادی دارد. بنابراین شاخص­های اقتصادی در نوسازی بافت­های فرسوده شهری و افزایش مشارکت مردمی نقش تعیین کننده­ای دارند.
هدف پژوهش حاضر مطالعة سنجش میزان  مشارکت بازاریان در بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری، شهر اهواز است. برای جمع­آوری پیشینه و مبانی نظری موضوع مورد مطالعه، از اسنادکتابخانه­ای و مراجع اصیل مرتبط با موضوع موردپژوهش، استفاده شده است؛ همچنین به­منظور سنجش افکار و نظرات کارشناسان پژوهش از روش پیمایشی به­صورت پرسش­نامه استفاده شده است. پس از مرحلة نظرسنجی­ها و ویرایش آن­ها، نظرات مختلف دسته­بندی و تجزیه و تحلیل شد. برای تحلیل داده­های پژوهش از مدلVISUAL PROMETHEE است، تا رتبه بندی محلات براساس مشارکت بازاریان مشخص شود،. نتایج نشان می­دهد، که از بین محلات بافت فرسوده مرکزی شهر اهواز،محله سی متری با 0.69 ph+ بالاترین وزن و محله عامری با وزن0.24  ph+کمترین امتیاز اولویت‌بندی معیارهای مؤثر مشارکت بازاریان بافت مرکزی شهر اهواز را به خود اختصاص داده‌اند. در خاتمه برای نهادینه سازی معیارها پیشنهاداتی ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها

شهر اهواز؛ بافت فرسوده؛ بهسازی و نوسازی؛ مشارکت شهروندان

مراجع

ابراهیم‌زاده آسمین، حسین، اشتری مهرجردی، اباذر، حاجیزاده، فاضل(1397): «تحلیل عوامل مؤثر بر مشارکت مردمی در ساماندهی بافت‌های فرسوده شهری مطالعه موردی: منطقه3 شهر زاهدان»، فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، سال هشتم، شماره 3، صص 97-137.

اسدیان، فریده و زهرا سیاحی(1390):«نقش الگوی مشارکت مردمی در بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسودۀ شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، مطالعۀ موردی محلۀ عامری اهواز»، فصلنامۀ جغرافیایی آمایش و محیط، شمارۀ دوازدهم.

امیری، مجتبی؛ نشاط، اکبر؛ نیکنایی، مجید(1395):«بررسی نقش مشارکت شهروندان در نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده با رویکرد مدیریت شهری (مطالعۀ موردی: منطقۀ 12 شهرداری تهران)» فصلنامه پژوهشهای جغرافیای انسانی، دوره 48، شماره 3، صص 523-539.

بابایی اقدم، فریدون؛ ویسی ناب، فتح الله؛ یاری حصار، ارسطو، حیدری ساربان، وکیل(1394): «ارزیابی عوامل مؤثر بر مشارکت مردمی در ساماندهی بافت‌های فرسوده شهری با تاکید بر سرمایه اجتماعی (مطالعه موردی محله ججین اردبیل)»، فصلنامه مطالعات برنامه ریزی شهری، سال سوم، شماره‌ی نهم، صص 90-65.

پوراحمد، احمد؛ امیرحسین خادمی و مسلم ضرغام فرد( ۱۳۹۵):« بررسی عوامل و زمینه‌های موجود برای افزایش مشارکت مردمی در فرآیند احیای بافت فرسوده منطقه 14 شهرداری تهران»، دوفصلنامه جغرافیا و توسعه فضای شهری، سال سوم، شماره 2، شماره پیاپی 5، صص 139-127.

حبیبی، کیومرث، پوراحمد، احمد، مشکینی، ابوالفضل(1386)، بهسازی و نوسازی چینی جاهای کهن شهری، چاپ اول، انتشارات دانشگاه کردستان، کردستان.

زالی، نادر؛ دارابی، حسن؛ میرزایی، عسگر (1392): «بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده محله پیرسرای کلان شهر رشت با رویکرد مشارکت مردمی»، مجله پژوهش برنامه ریزی شهری، سال چهارم، شماره دوازدهم، صص 94-79.

زیاری، کرامت الله؛ عباسی فلاح، وحید؛ حیدری، اصغر؛ نجفی، اسماعیل (1397)، «نوسازی بافت فرسوده با استفاده از رویکرد مشارکتی و سرمایه اجتماعی (نمونه موردی: ناحیه 2 منطقه 9 شهر تهران)»، فصلنامه جغرافیا و روابط انسانی، دوره 1، شماره، صص 411-390.

سجادی، ژیلا، پورموسوی، سیدموسی(1390):« بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسودۀ شهری با تأکید بر مشارکت مردمی»، فصلنامة جغرافیایی آمایش و محیط، شمارة 14، صص 145- 143.

سیدیان، سیدعلی (1388):« نقش طراحی به‌منظور جلب مشارکت مردمی در فرایند معاصرسازی بافت‌های فرسوده ایران«، دومین همایش ملی معماری، مرمت، شهرسازی و محیط زیست پایدار، صص 36- 48.

شماعی، علی. پور احمد، احمد (1384)، بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه جغرافیا، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران،تهران.

شهریاری، محمدرضا (1398)، بررسی میزان مشارکت مردم در بازسازی بافت فرسوده کلان شهرها مطالعه موردی: خیابان شاهداعی اله شیراز، فصلنامه معماری سبز، سال پنجم ، شماره 2 (پیاپی 15)، صص 18-9.

صالحی، زینب، شیخی، حجت، رحیمیون، علی اصغر (1392): «بهسازی کالبدی محیطی بافت مرکزی شهر بارویکرد توسعه شهری پایدار»، فصلنامه مطالعات شهری، شماره هفتم، صص 87-73.

عندلیب، علیرضا (1389): نوسازی شهری. رویکردی نو به بافتهای فرسوده تهران: آذرخش.

فرجی سبکبار، حسنعلی، بدری، سیدعلی، سجاسی قیداری، حمدالله، صادقلو، طاهره و شهدادی خواجه عسگر، علی(1390)، «اولویت‌بندی توسعه کارآفرینی در مناطق روستایی با استفاده از تکنیک پرومته مطالعه موردی: دهستان حومه بخش مرکزی شهرستان خدابنده استان زنجان»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 43، صص 68-53.

قدرجانی، راضیه، قیطرانی، نیما(1391):« بررسی روش­های ارتقاء مشارکت مردمی در بهسازی و نوسازی مساکن فرسوده (مطالعه موردی: محله جولان در شهر همدان)»، فصلنامه هفت حصار، شماره دوم، سال اول، صص 83-75.

قندهاری، محمد(1397): «بررسی اثرات سرمایه اجتماعی بر نوسازی بافت فرسوده نمونه موردی شهر قم»، فصلنامه معماری شناسی، سال اول، شماره 1، صص13-1.

مریدسادات، پگاه؛ محمدیان، سجاد(1397):«مشارکت در بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری (مطالعه موردی: محله خیرآباد شهر بیرجند)»، فصلنامه آمایش محیط، دوره 7، شماره 42، صص 164-139.

موسوی، سیدحمید، بخشنده نصرت، عباس، الیاس‌زاده، سید نصرالدین(1397): «رویکرد مشارکت‌جویانه در نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده منطقه 12شهرتهران»، فصلنامه جغرافیا(برنامه ریزی منطقه‌ای)، سال هشتم، شماره 3، صص 220-207.

مومنی، منصور، شریفی سلیم، علیرضا(1390): «مدل‌ها و نرم‌افزارهای تصمیم گیری چند شاخصه (1390)»، تهران، انتشارات مؤلفین.

نصیری هنده خاله، اسماعیل، سالاری­نیا،مرضیه(1396):«تحلیل عوامل موثردر بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری مطالعه موردی محله 20 منطقه 17 شهر تهران»، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، سال چهاردهم، شماره 55 ،صص 148-135.

نقدی، اسدالله، کولیوند، شکیبا (1394):«بررسی مشارکت اجتماعی شهروندان در بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهری (مورد مطالعه ساماندهی بافت فرسوده خیابان مدرس کرمانشاه)»، فصلنامه مدیریت شهری، دوره 7، شماره 21، صفحه 2-20.

یاپنگ غراوی، محمد؛ محمدی، منیژه(1395): «اولویت‌بندی روش‌های افزایش مشارکت مردم در بهسازی بافت‌های فرسوده شهری مطالعه موردی: ساربان محله بجنورد»، فصل‌نامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، دوره هشتم، شماره 28، صص 208-191.

Bararatin, Kirami& agustin, Etty. (2015). “Revitalization strategy of Kembang Jepun Surabaya in supporting sustainable urban development”, Social and Behavioral Sciences, Vol. 179, pp70-79.

Esmaeili, S., & Zoghi, M. (2014). The impact of matrix structure of Isfahan's Jolfa Quarter on citizens’ participation. Advances in Environmental Biology, 8(10), pp 864-870.

Koppenjan, J.M. and Enserink, B. (2009). Public–private partnerships in urban infrastructures: Reconciling private sector participation and sustainability, Public Administration Review, 69(2), pp 284-296

La Rosa, Daniele and other. (2017). “ Assessing spatial benefits of urban regeneration programs in a highly vulnerable urban context: A case study in Catania, Italy”, Landscape and Urban Planning, Volume 157, pp180-192.

Masoud, M., & Borumand, M. (2015).The analysis of the role of public participation in the process of upgrading urban deteriorated areas in Iran. Journal of Social Issues & Humanities, 3(8), pp 37-47.

Mohebifar, A. Sobhiyah, M.H. Rafieyan, M. Yeganeh, Y.H. Elahi, Sh.(2017). Governance of distressed areas regeneration program of Tehran with network approach. The Scientific Journal of nazar research center (NRC) for Art, Architecture & Urbanism.14, 53: 5-14.

Omar, Siti Syamimi and other. (2016). “ Bringing the New to old: Urban regeneration through public arts”, Social and Behavioral Sciences, Volume 234, pp515-524

Peerapun, W. (2012), Participatory Planning Approach to Urban Conservation and Regeneration in Amphawa Cummunity, Social and Behavioral Sciences, 36: 243 – 252.

Rietbergen, M. (2007). Participation and social assessment (Tools and techniques). Washington, D.C.: The World Bank Publications.

Wang, H& Song, Y& Hamilton, A. Curwell. (2007), Urban Information Integration For Advanced E-planing In Europe Government Information Quarterly, 24, PP: 763-754.