بررسی نمادها و خاستگاه آن‌‌ها در دیوان ظهیر فاریابی

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 40، مرداد 1399، صفحه 87-104   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

نعیمه عمده غیاثی¹؛ حمیدرضا فرضی^{* 2}

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز،دانشگاه آزاد اسلامی،تبریز،ایران

²دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز،دانشگاه آزاد اسلامی،تبریز،ایران. (نویسنده مسؤول)

چکیده

شاعران با کمک نماد، به بیان مفاهیم انتزاعی و ذهنی خود می‌پردازند. به‌طور معمول مفاهیمی که بیان آن‌‌ها دشوار و گاه غیرممکن است، در قالب نمادها، قابل بیان می‌‌گردند، از این رو، نماد مقوله‌‌ای ملموس و عینی است که می‌‌تواند مباحث ذهنی و غیرملموس را قابل درک کند. ظهیر فاریابی از زمره شاعرانی است که در شعر خود از نمادهای متعدد- که دارای خاستگاه‌های متنوع هستند- برای بیان مفاهیم ذهنی خود سود جسته است. در این پژوهش، انواع نمادهای دیوان ظهیر، شناسایی و استخراج شده است و خاستگاه آن‌‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. ظهیر برای مدح ممدوحان خود از انواع نمادهایی -که خاستگاه گیاهی، آیینی، حیوانی، تاریخی، اسطوره‌‌ای و فلکی دارند- استفاده کرده است. همه این نمادها، برای بیان مفاهیم انسانی، از قبیل: علو مرتبه، برتری، شجاعت و توانمندی، برجستگی، سرکشی، لطافت و نشاط و غیره، به کار گرفته شده است.

کلیدواژه‌ها

نماد؛ ظهیر فاریابی؛ نماد حیوانی؛ نماد گیاهی؛ نماد فلکی؛ نماد اساطیری

مراجع