بررسی و خوانش ژنتی لحن روایت و زمینه‌‌های کاربست آن در داستان «کلاغ‌‌ها» از نادر ابراهیمی

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 40، مرداد 1399، صفحه 61-86   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

حسین سعادت نیا¹؛ پروین دخت مشهور^{* 2}؛ مهدی نوروز³؛ بتول فخر اسلام²

¹دانشجوی دکتری گروه زبان وادبیات فارسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران

²استادیار گروه زبان وادبیات فارسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران. (نویسندۀ مسؤول)

³استادیار گروه زبان وادبیات فارسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران.

چکیده

مطالعات روایت‌‌شناختی در چند دهه گذشته بخش مهمی از بررسی‌‌های ادبی را به خود اختصاص داده است. در این باب، نظریه‌‌های گوناگونی شرح و بسط داده شده که آراء ژرار ژنت درباره کانون روایت از آن جمله است. او با تبیین ابعاد جدیدی از مقوله «لحن»، باب تازه‌‌ای در مباحث روایت‌‌شناسی گشود که ماحصل آن، تحلیل آثار ادبی از زوایای جدید بوده است. به این اعتبار، در مقاله حاضر، با استناد به منابع کتابخانه‌‌ای و روش توصیفی-‌‌تحلیلی، لحن روایت در داستان کلاغ‌‌ها از نادر ابراهیمی و زمینه‌‌های کاربست آن، بررسی و کاویده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌‌دهد که ابراهیمی در عرصه روایت تنها به ظرفیت‌‌های دانای کل بسنده نکرده و با دخالت دادن شخصیت‌‌ها در فرآیند روایتگری، بر ابعاد عینی و ملموس اثر خود افزوده است. همچنین، برقراری دیالوگ‌‌های متعدد بجای توجه به مونولوگ، با استفاده از کانون روایت دوم شخص محقق شده که آثار مثبتی در فرآیند ارتباط‌‌گیری مخاطب با متن تولیدی داشته است. استفاده از شیوه ذهنی در سطحی محدود نشان از آن دارد که شخصیت‌‌های حاضر در داستان، بیش از آنکه درون‌‌گرا و منفعل باشند، برون‌‌گرا و پویا هستند. در مجموع، بررسی لحن روایت در داستان مذکور، بیانگر موفقیت نویسنده در انسان‌‌انگاری شخصیت‌‌های اصلی داستان (پرندگان و درختان) است.

کلیدواژه‌ها

نادر ابراهیمی؛ کلاغ‌‌ها؛ روایت؛ ژرار ژنت؛ لحن روایت

مراجع