بررسی اصولی؛ تعارض، تزاحم و تداخل حقوق مالی زوجه

فقه و مبانی حقوق اسلامی

دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 34، شهریور 1399، صفحه 99-111   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

محمود رایگان^{* 1}؛ عباس کلانتری²؛ سجاد نیکخو³

¹معاون پژوهش موسسه انوار طاها

²دانشگاه یزد؛ رئیس دانشکده الهیات، دکترای فقه و مبانی

³نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه

چکیده

علم اصول جهت استنباط مسائل فقهی و حقوقی و رفع مشکلات قوانین حقوقی، برای قضات و عالمان، کاربرد فراوانی دارد. به کمک قواعد اصولی می‏توان برخی تعارضات را در فقه و حقوق، شناسایی و بر طرف کرد. از جمله مواردی که قواعد اصولی به حل معضلات فقهی و حقوقی کمک می‏کند و نیاز به بررسی و بازنگری دارد، قوانین مربوط به حقوق مالی زوجه از قبیل: مهریه، نفقه، اجرت المثل، شرط تنصیف دارایی، شیربها و جهیزیه است. ظاهرا برخی از این حقوق با یکدیگر در تنافی هستند که می توان آنها را از جهت قانونگذاری و دلالت با باب تعارض در علم اصول و از لحاظ شرط و مفهوم داشتن شرط، با باب تداخل اسباب و از لحاظ مقام امتثال و مکلف بودن زوج به پرداخت آنها با باب تزاحم بررسی کرد.
مقاله حاضر با روش تحلیلی حقوق مالی زوجه را بررسی نموده و دریافته است که در پاره‏ای موارد باید بین تعارض حقوق، جمع عرفی نمود و در نهایت پرداختن مهریه ونفقه بر زوج مسلم است اما از بین اجرت المثل، نحله و شرط تنصیف، پرداخت هر کدام کافی از دیگری است و با توجه به اشکالات وارده به شرط نصف دارایی، بازنگری در این مواد ضروری است.

کلیدواژه‌ها

"حقوق مالی"؛ "زوجه"؛ "تعارض"؛ "تداخل"؛ "تزاحم"

مراجع