نگاشت دانش مدیریت دانش در ایران برپایة پایان‌نامه‌های فارسی موجود در پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج) از ابتدا تا پایان دهه 80 (1389-1320)

دانش شناسی

دوره 12، شماره 45، مرداد 1398، صفحه 11-22   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

حمیده بیرامی‌طارونی¹؛ مریم محمدعلی نژاد^{* 2}

¹دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان؛ و رییس گروه اشتراک منابع پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک).

²مربی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران؛ و دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی

چکیده

هدف: نگاشت دانش مدیریت دانش بر پایة پایان‌نامه‌های فارسی پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج) برای شناسایی حوزه‌های مدیریت دانش است.
روش: پژوهش از نوع کاربردی و روش پیمایشی است. پیشینه‌های مدیریت دانش در ایران بر پایة پایان‌نامه‌های فارسی موجود پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج) چهار دهه؛ پیش از دهه 60، دهه 60، دهه 70، و دهه هشتاد مرور نظام­‌مند و تحلیل شد. در تحلیل دو روش تحلیل اسنادی و تحلیل محتوا انجام شد. در تحلیل اسنادی از روش سرشماری با فیش و جست‌وجو در پایگاه‌ (گنج) پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران با کلیدواژه‌ «مدیریت دانش» واژگان کلیدی موجود در عنوان، کلیدواژه، چکیده، و فهرست مندرجات تمام پیشینه‌های مرتبط با موضوع شناسایی شد. با غربالگری تکراری‌ها حذف شد. با ارزیابی 357 پیشینه در ایران انتخاب شد. در تحلیل محتوا، روش ترسیم نگاشت دانش استفاده شد. پیشینه‌ها در نرم‌افزار اکسل کدگذاری شد. پیشینه‌ها با روش هم‌رخدادی کلمات آمده در عنوان، کلیدواژه، چکیده، و فهرست مندرجات تحلیل شد. با نرم‌افزار ایکس‌ماند نگاشت دانش ترسیم شدند.
یافته‌ها: 21 حوزه مدیریت دانش شناسایی و ترسیم شد. مدیریت، کسب و کار، و فناوری بیشترین سهم موضوعی پژوهش‌ها را دارد. کمترین  موضوع‌ها نگهداری دانش، مهندسی دانش، بازنمایی دانش، و اندازه‌گیری دانش است.
نتیجه‌گیری: مدیریت دانش در دهه هشتاد مورد پژوهش دانشجویان تحصیلات تکمیلی بود. ترسیم گرافیکی مدیریت دانش در ایران وضعیت پژوهش‌های این حوزه را نشان داد. مصورسازی جنبه‌های گوناگون پژوهش‌های مدیریت دانش، در پژوهش‌های آتی و برنامه‌ریزی برای توسعه متوازن حوزه‌های مدیریت دانش و ارتقای کمی و کیفی پژوهش‌های تولید شده این حوزه موثر است.

کلیدواژه‌ها

نگاشت دانش؛ مدیریت دانش؛ پایان‌نامه‌های فارسی؛ پایگاه اطلاعات علمی ایران

مراجع

آقازاده ده­ده، ف. (1388). ترسیم نقشه علم مدیریت شهری برپایة مستندات آی­اس­آی. تهران: دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.

ابویی‌اردکان، م.؛ عابدی‌جعفری، ح.؛ و آقازاده ده­ده، ف. (1389). کاربرد روش­های خوشه­بندی در ترسیم نقشه­های علم: مورد کاوی نقشه علم مدیریت شهری، فصلنامه پژوهشی علم و فناوری اطلاعات ایران، 374-371.

اخوتی، م. ؛ صادقی، ح.؛ طالبیان، ع.؛ بانشی، م.ر. (1392). تحلیل استنادی و ترسیم نقشة علمی مطالعات کتابداری و اطلاع رسانی در پایگاه استنادی WOS از سال 1993 تا 2011. فصلنامه  دانش‌شناسی (علوم کتابداری و اطلاع­رسانی و فناوری اطلاعات)، 6(21)، 27-9.

امیری، م.؛ رضوی، م.؛ دلبری‌راغب ، ف. و دیگران (1390). ترسیم نقشة علم دانش کارآفرینی برپایة مستندات ISI ، از ابتدا تا سال2011 . طرح پژوهشی، کارفرما: مؤسسة کار و تأمین اجتماعی.

دانش، ف.؛ سهیلی، ف.؛ مصری نژاد، ف. (1388). ترسیم نقشة علمی محققان علوم پزشکی با استفاده از نرم‌افزار هسیت ساینت، مورد پژوهی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. اطلا شناسی، 24(3).    

دلبری‌راغب، ف. (1389). ترسیم نقشه علم مدیریت دولتی برپایة مستندات آی­اس­آی. تهران: دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.

دهقان پور، ن.؛ چشمه سهرابی، م.؛ عصاره، ف. و دیگران (1389). نقشه علم نگاشتی ایران برپایة نمایه استنادی علوم طی سال های1990-2008. اطلاع­شناسی، 8.

شکفته، م.؛ حریری، ن. (1392). ترسیم و تحلیل نقشة علمی پزشکی ایران با استفاده از روش هم استنادی موضوعی و معیارهای تحلیل شبکة اجتماعی. مدیریت سلامت، 16(51).     

عابدی‌جعفری، ح.؛ ابویی اردکانی، م.؛ آقازاده، ف. (1390). ترسیم نقشة علم مدیریت شهری برپایة طبقه بندی های موضوعی پایگاه اساتنادی علوم ISI . مدیریت دولتی ، 7(3).

عابدی‌جعفری، ح.؛ ابویی اردکانی، م.؛ آقازاده، ف. و دیگران (1390). روش شناسی ترسیم نقشه‌های علم : مطالعه موردی ترسیم نقشة علم مدیریت دولتی.  روش شناسی علوم انسانی، 17(66) .

عابدی‌جعفری، ح.؛ پورعزّت، ع.ا.؛ امیری ، م.  و دیگران (1390). ترسیم نقشة علم ادارة امور عمومی (مدیریت دولتی) برپایة مقالات موجود در ISI. مدیریت دولتی، 6(3).    

فتاحی، ر.ا.؛ دانش، ف.؛ سهیلی، ف. (1390). بررسی وضعیت جهانی تولیدات علمی دانشگاه فردوسی مشهد در سالهای 1990-2010 در وبگاه علوم Web of Science با هدف ترسیم نقشة علم این دانشگاه. پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 1(1).   

محمدی، ا. (1388). حوزه­های تشکیل دهنده فناوری و علم نانو در ایران. پنجمین همایش دانشجویی فناوری نانو، 11-9 خردادماه، دانشکده فناوری­های نوین دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران.

ناصری‌جزه، م.؛ طباطبائیان، ح.ا.؛ فاتح راد، م. (1391). ترسیم نقشة دانش مدیریت فناوری در ایران با هدف کمک به سیاست گذاران دانش در این حوزه. سیاست علم و فناوری، 5(1).    

 

Alberts, Patrick. (1995). A new horizon in information science: domain-analysis. Journal of the American society for information science 46(6).

Bock, Kevin. (2004). Mapping knowledge domains: characterizing. Proceedings of the national academy of sciences.

Born, Jonatan. (2005). Mapping the backbone of science. Metrics, 64(3), 351.374.

Bram, Lousy. (1991). The science by combined co-citation and word analysis.  Journal of the American society for information science, 42(4).

Chen, Nancy. (1961). Doyle semantic road maps for literature searchers. Journal of the association for computing machinery 8. 1961.

Jackson, Sarah. (1995). A self-organizing semantic map for information retrieval. Proceedings of the 14^th annual international ACM SIGIR conference on research and development in information retrieval.

Moya, Vargas. (2004). A new technique for building maps of large scientific domains based on the citation of cases and categories. Science metrics 61(1), 145-129.

Nelsons, Park. (1999). Bibliometric mapping as a science policy and research management tool. London: Leiden University.

Peterson, Jack. (1997). Transformations in bibliographical apparatus of the sciences. Amsterdam. Elsevier.

Small, Harold. (2000). Charting pathways through science: exploring vision of a unified index to science. Medford. Information today.