بررسی میزان مطلوبیت و عوامل موثر بر استفاده از پایگاههای اطلاعاتی پیوسته توسط اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال 98-1397

دانش شناسی

دوره 12، شماره 45، مرداد 1398، صفحه 75-89   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

سعید غفاری^{* 1}؛ رویا رحیم زاده²؛ علی فرجی³

¹دانشیار دانشگاه پیام نور قم، ایران

²کتابداری-دانشگاه تبریز

³کارشناس ارشد

چکیده

هدف: این پژوهش با هدف بررسی میزان استفاده، سطح رضایت و عوامل موثر بر استفاده اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز از پایگاههای اطلاعاتی پیوسته، درسال تحصیلی 98-1397 به انجام رسیده است.
 روش پژوهش: گردآوری داده ها با پرسشنامه صورت گرفت و پرسشنامه­ای که روایی آن با انجام آزمایشی (Pilot Study) روی گروه 18نفره از اعضای هیات علمی و نظر متخصصان و پایایی آن با فرمول آلفای کرونباخ تایید شده بود، در بین 140 نفر از اعضای نمونه توزیع و تکمیل شد. حجم نمونه نیز بااستفاده از جدول مورگان تعیین شد و انتخاب از بین افراد جامعه نیز با روش تصادفی به نسبت جمعیت اعضای هیات علمی هر دانشکده (تصادفی طبقه­ای) صورت گرفت.
یافته­ها: یافته­های پژوهش حاکی از این است که میزان تأثیر پایگاه­های اطلاعاتی موجود در سایت دانشگاه در دستیابی به اطلاعات مورد نیاز اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در حد متوسط است. از نظر تأثیر دو­ره­های آموزشی در نحوه جستجوی اطلاعات، نشان می­دهد که تعداد 51 نفر (4/36 درصد) تأثیر دوره­های آموزشی را در حد زیاد مفید می­دانند و بیشترین عاملی که موجب محدودیت در استفاده اعضای هیات علمی از پایگاه­ها می­شود حجم پایین پهنای باند جهت دانلود با فراوانی 35 نفر (1/30 درصد)، است. مهمترین هدف اعضای هیات علمی برای استفاده از پایگاههای اطلاعاتی، انجام فعالیت­های پژوهشی(ارائه مقالات بین المللی، پر استناد و برتر)، بالا بردن کیفیت تدریس و روزآمد کردن اطلاعات تخصصی و حرفه­ای است.  
نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که پایگاه اطلاعاتی ساینس دایرکت بیشتر از سایر پایگاه­ها مورد استفاده قرار می­گیرد و کمترین میزان استفاده نیز مربوط به پایگاه کلنیکال کی است. همچنین کمترین میزان رضایت از ویژگی­های پایگاه­ها، مربوط به تعداد و تنوع پایگاه­ها و بالاترین سطح رضایت مربوط به دقت بازیابی از پایگاه­ها و ساعات تدریس اعضای هیات علمی رابطه معکوسی وجود دارد ولی در بین اعضای هیات علمی با رتبه­های علمی مختلف از لحاظ میزان استفاده تفاوت معنی داری مشاهده نشد.

کلیدواژه‌ها

پایگاه های اطلاعاتی؛ میزان استفاده؛ میزان رضایت؛ اعضای هیات علمی و دانشگاه علوم پزشکی تبریز

مراجع

اخوتی، م. (۱۳۷۷). بررسی استفاده ار شبکه اینترنت توسط اعضای هیات علمی دانشگاههای علوم پزشکی
ایران - تهران و شهید بهشتی. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی پژشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران.

اسدی م.؛ شریفی، ش. (۱۳۸۵). نیاز سنجی پایگاههای اطلاعاتی و مجلات الکترونیکی موجود در کتابخانه دانشگاه صنعتی شریف. نما، مجله الکترونیکی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی.

امین پور، ف.؛ کبیری، پ.؛ ناجی، ه. ( 1387). دستاوردهای دو دهه حضور دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در عرصه تولید علم. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 8، 174-164.

باکلند، م. (2001). کتابخانه­های آینده. ترجمه: بابک پرتو(1379). تهران: نشر کتابدار.

برهمند، ن. ( 1384 ). بررسی استفاده از اینترنت در ارتباطات و تولیدات علمی اعضای هیات علمی دارای مقاله در ISI. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه شیراز، شیراز

بشیری ،ج. (۱۳۸۲). سنجش نیازهای اطلاعاتی محققان وزارت جهاد کشاورزی. فصلنامه کتاب، (3)، 48-54

ترابی، ل. (۱۳۸۰). بررسی میزان استفاده از منابع پزشکی الکترونیکی در کتابخانه­های مرکزی و دانشکده­های دانشگاههای پزشکی دولتی شهر تهران از دیدگاه کتابداران. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی پژشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران.

خلیلی، م.؛ مطلبی، د. (۱۳92). استفاده و رضایت اعضای هیات علمی از پایگاههای اطلاعاتی آبونمان شده دانشگاه علوم پزشکی ارومیه. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 24(4)،24-40.

داورپناه، م.ر. (1387). جستجوی اطلاعات علمی و پژوهشی در منابع چاپی و الکترونیکی. تهران : نشر چاپار.

دیلمقانی، م. (1375). بررسیرفتاراطلاع یابیاعضایهیئتعلمیرشتهمهندسیمکانیکدرکسب اطلاعاتتخصصیدرپنجدانشگاهشهرتهران. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.

رخش، ف.؛ علی بیک، م.ر.؛ حسینی، ف. (1385). بررسی وضعیت استناد به منابع اینترنتی در مقالات مجلات علمی ـ پژوهشی دانشگاه های علوم پزشکی کشور در سالهای 81-1379. مدیریت اطلاعات سلامت،  3، 25-31.

زندیان، ف.؛ دشتی، آ.؛ حسن زاده، م. (۱۳93). بررسی میزان استناد به پایگاه های اطلاعاتی تمام متن در علوم کتابداری و اطلاع رسانی در سال 1393. تعامل انسان و اطلاعات، 1(1).

سامانه علم سنجی اعضای هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی ایران / مرکز توسعه و هماهنگی اطلاعات و انتشارات علمی معاونت تحقیقات و فن آوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور. © 2018 ISID.RESEARCH.AC.IR, TEHRAN, IRAN.

سلمانی ندوشن، ا. (۱۳86). بررسی میزان مطلوبیت و عوامل موثر بر استفاده از پایگاههای اطلاعاتی پیوسته توسط اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال 86-1385. پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز، تبریز.

شهبازی، ش.؛ بدری شاه طالبی. م. (۱۳88). بررسی میزان استفاده اعضای هیات علمی از بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی در فعالیتهای اموزشی و پژوهشی دانشگاه اصفهان. علوم تربیتی، 2، 83-55.

فتاحی، ر.؛ منصوریان، ی. (۱۳۸۵). مدیریت نشریات ادواری، جنبه­های نظری و کاربردی گزینش، فراهم آوری، سازماندهی و ارائه خدمات ادواری. تهران: دبیزش، ۲۸-۲4.

درزی خلردی، ح. (1386). بررسی توانمندی اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در استفاده از منابع اطلاعاتی پیوسته قابل دسترس در دانشگاه علوم پزشکی شیراز. اطلاع شناسی، 195-188.

رسول آبادی، ع. (1391). بررسی میزان آشنایی اعضای هیأت علمی و سایر مدرسین دانشگاه علوم پزشکی کردستان با شیوه­های جستجوی اطلاعات در پایگاه-های اطلاعاتی و رابطه آن بر فعالیتهای علمی اعضای هیأت علمی دانشگاه.

معین، م.؛ محمودی، م.؛ رضایی، ن. (1386). تولید علمی ایران از سال 1970 تا سال  2002 میلادی. مجله پژوهشی حکیم،  10، 8-14

نظری، م. (1385). طراحی، آزمون، اجرا و ارزیابی درس سواد اطلاعاتی برای دوره های تحصیلات تکمیلی. مجله کتابداری و اطلاع رسانی، 9(2)، 92-53  دسترسی در: http://www.sid.ir/fa/view paper,asp 

نوروزی، ع.ر.؛ علیمحمدی، د. (۱۳۸۵). بررسی مشارکت علمی کتابداران ایرانی در سطح بین المللی با تاکید بر مقاله­های مندرج در نمایه­های استنادی­. اطلاع شناسی(3و 4)، ۱۹۹-۱۸۰.

نوری، ر.؛ نوروزی، ع.ر.؛ میرزایی، ع. (1385). تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در پایگاه اطلاعاتی web of science از سال 1976 تا پایان سال 2006. مجله مدیریت اطلاعات سلامت، 2.

Carayol, M. Matt, M.( 2006). Individual and collective determinants  of academic scientists – productivity. Information  Economics and policy , 18, 55-72.

Liebscher, P.; Eileen, C.; Denman, D. (1996).Factors that influence the use of electronic networks by science and engineering faculty at small institutions mall:web searching behaviour of high school students. Journal of the American Society Information, 47(2),24-3

 Geoffrey M.Elmer. (1999). The use of the internet among faculty at Utah state University:a demographic analysis.Utah state University, 28  

 Fortin, Maurice G.(2000). Faculty use of the www modeling information seeking behaviors in a digital environment. Thesis of  Ph.D. ,University of North Texs, 97-98.

Rogers, Sally.A.(2001). Electronic journal usage at ohio state  University.Colledge & Reasearch Libraries. Avilableat:http://www.ala.org/ala/acrl/acrlpubs/crljournal/backissuesro2001b/january/orgers.pdf (AC cessed in sep.2007).