اثر حمایت از حقوق مالکیت فکری بر رشد اقتصادی و توزیع درآمد در ایران

مطالعات جامعه شناسی

دوره 13، شماره 49، اسفند 1399، صفحه 113-133   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jss.2020.558273.1087

نویسندگان

یوسف محنت فر¹؛ فریبا عثمانی^{* 2}

¹استادیار ، گروه اقتصاد، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

²دانشجوی دکتری ، گروه اقتصاد، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.( نویسنده مسئول ) [e-mail]

چکیده

در این مقاله، ارتباط بین حقوق مالکیت فکری و رشد اقتصادی و توزیع درآمد در ایران با استفاده از داده‌های سری زمانی طی دوره 1396-1360 و با روش حداقل مربعات معمولی بررسی شده است. در این مقاله رابطه بین رشد اقتصادی و درجه باز بودن اقتصادی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، هزینه‌های دولت و شاخص حقوق مالکیت فکری بررسی شده است، و نتایج حاکی از ارتباط مثبت و معنادار بین رشد و فناوری اطلاعات و ارتباطات و ارتباط منفی بین رشد و حقوق مالکیت فکری می‌باشد. از سوی دیگر رابطه‌ی بین توزیع درآمد و نرخ تورم، نرخ بیکاری، رشد اقتصادی و شاخص حقوق مالکیت فکری نیز مورد بررسی قرار گرفته شده است که نتایج حاکی از ارتباط مثبت و از نظر آماری معنادار بین حقوق مالکیت فکری و توزیع درآمد و ارتباط معنی‌دار و منفی بین نرخ تورم، نرخ بیکاری و رشد اقتصادی با توزیع درآمد می‌باشد. بدین منظور دولت باید با حمایت از حقوق مالکیت فکری و ایجاد زمینه‌های برقراری قوانین و نظارت بر آن، راه‌ رسیدن به توزیع برابر درآمد را هموار و به ایجاد انگیزه برای نوآوران بپردازد.

کلیدواژه‌ها

حقوق مالکیت فکری؛ رشد اقتصادی؛ توزیع درآمد؛ حداقل مربعات معمولی

مراجع

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، گزارش نامه های آماری، انتشارات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.

آقایی، مهلا؛ ملک الساداتی، سید سعید؛ سلیمی فر، مصطفی. (1397). یک مدل پویا برای بررسی ارتباط حقوق مالکیت فکری و پیچیدگی اقتصادی: مطالعه شاخص جدید نوآوری مبتنی بر دانش، فصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادی. شماره13. صص: 188-157.

خلیلی عراقی، منصور؛ و گودرزی، یزدان. (1392). تاثیر حقوق مالکیت فکری بر رشد اقتصادی، دو فصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادی (دانش و توسعه سابق ). شماره4. صص: 27-1.

خداپرست مشهدی، مهدی؛ صمدی، سارا؛ هوشمند محمد و سلیمی فر، مصطفی. (1388). تاثیر حمایت از تامین حقوق مالکیت فکری بر رشد اقتصادی، فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی اقتصاد سابق). شماره4، صص: 101-123.

درخشان، مسعود .(1374). اقتصادسنجی جلد اول، تک معادلات با فروض کلاسیک، تهران: انتشارات سمت. چاپ اول.

دیزجی، منیره؛ آهنگری گرگری، محدثه. (1394). تاثیر توسعه مالی بر توزیع درآمد در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، فصلنامه اقتصاد مالی. شماره33. صص: 104-75.

شاه آبادی، ابوالفضل؛ ساری گل، سارا. (1390). اثر حقوق مالکیت معنوی بر توزیع درآمد در کشورهای منطقه منا، فصلنامه تخصصی پارک­ها و مراکز رشد. شماره20، سال7. صص: 20-10.

شاه آبادی، ابوالفضل؛ ساری گل، سارا. (1394). تاثیر حقوق مالکیت فکری بر نابرابری درآمد در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته منتخب، نظریه های کاربردی اقتصاد. شماره1، صص:63-68.

عباس نژاد، حسین؛ گودرزی فراهانی، یزدان و قیاسی، حسین.(1393). تاثیر حمایت از حقوق مالکیت فکری و حق اختراع بر رشد اقتصادی ایران، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد توسعه پایدار). سال14، صص: 27-58.

فطرس، محمدحسن؛ نجارزاده نوش آبادی، ابوالفضل.(1390). اثرات حقوق مالکیت معنوی بر اقتصاد کشورها، مجله اقتصادی (ماهنامه بررسی مسائل و سیاستهای اقتصادی). صص: 51-62.

فطرس، محمد حسن؛ فرزین، محمدرضا و نجارزاده نوش آبادی، ابوالفضل.(1390). بررسی اثر حقوق مالکیت معنوی روی نوآوری کشورهای اسلامی در حال توسعه، پژوهشنامه اقتصادی. شماره 11، صص: 303-322.

کاتوزیان، ناصر.(1386). دوره مقدماتی حقوق مدنی، اموال و مالکیت، تهران: نشر میزان. چاپ دهم.

محمودی، اصغر.(1391). ماهیت حقوق مالکیت فکری و جایگاه آنها در حقوق اموال، دو فصلنامه علمی- پژوهشی دانش حقوق مدنی. شماره2. صص: 107-94.

مطیعی، محسن.(1390). تاثیر سرریزهای سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر نوآوری در کشورهای در حال توسعه، فصلنامه علمی- پژوهشی (پژوهش های رشد و توسعه اقتصادی). شماره2. صص: 69-42.

نیکومرام، هاشم؛ رهنمای رودپشتی، فریدون و جوکار تنگ کامی، ایمان. (1392). تبیین نقش تجارت خارجی و نوآوری از طریق دستیابی به تکنولوژی خارجی بر سرمایه گذاری و رشد اقتصادی کشور ایران، فصلنامه علمی-پژوهشی (دانش مالی تحلیل اوراق بهادار). شماره2. صص: 107-91.

مسعودی، علیرضا؛  توسلی ساناز؛ رضوی نگار؛ فخاریان بهاره؛ بیگدلی سامان. (1393). ویژه نامه احترام به مالکیت فکری، زمینه ساز رشد و توسعه. صص: 21-1.

Adams,S.(2008). Globalization and Income Inequality: Implications for Intellectual Property Rights. Journal of Policy Modeling. 30. PP: 725-735.

Amina Ahmed, L., Alan, T. (2019). Property rights and intellectual property protection. GDP growth and individual. well_being in Latin America. Latin American Economic Review.28.  PP: 1-22.

Amegashie, J.A. (2007). Incomplete Property Rights, Redistribution and Efficiency: Social Choice and Welfare. 30. PP: 685–699.

Amendola, A., Easaw, J., & Savoia, A. (2011). Inequality in developing economics: the role of institutional development. Economics Department Discussion Paper Series. 11.PP: 43–60.

Angus, C.C., and Peng, S.K. (2010). International Intellectual Property Rights: Effeccts on Growth, Welfare and Income Inequality. Journal of Marco Economic. PP: 1-31.

Barro, Robert. J. (1990). The Stock Market and Investment: Review of Financial Studies. 3. PP: 115-130.

Barro, R.J., and Salai-Martin, X. (1995). Economic Growth, Mc Craw. Hill.inco.

Chu, C., Angus, Leung., k,Y., Chales and Edward Tang .(2012). Intellectual, Property Rights, Technical Progress and the Volatility of Economic Growth. MPRA Paper, 38132. PP: 1-21.

Chu, C., Angus and Peng, Shin-kun. (2010). International Intellectual Property Rights, Effects on Growth, Welfare and Income Inequality. MPRA Paper. Institute of Economics, Academia Sinica. 22253. PP: 1-31.

Chu, A.C., Peng, S.K. (2010). International intellectual property rights: effects on growth, welfare and income inequality. Journal of Macroeconomics. 33. (2). PP: 276–287.

Cooter, R., and T, Ulen. (2000). Law and Economics, New York: Harper Collins.

Dhrifi, A. (2013). Financial Development and the Growth-Inequality-Poverty Triangle: A Comparative Study between Developed and Developing Countries. International Journal of Economices, Financial and Management. 7. PP: 472-481.

Eicher, T., and C, Garsia. Penalosa. (2008). Endogenous Strength of Intellectual, Property Rights, Implications for Economic Development and Growth. European Economic Rewiew. 52(2). PP: 237-258.

Ginarte, J. C., & Park, W. G. (1997). Determinants of patent rights: A cross-national study. Research policy, 26(3), 283-301.

Gutiérrez, E. (2007). The Geography and Determinants of Intellectual Property Rights.

Richard Gold, E., Jean‐Frédéric, M. (2019). Does intellectual property lead to economic growth? Insights from a novel IP dataset, Regulation & Governance. 13. PP: 107-124.

Gnangnon, k., & Moser, C. (2014). Intellectual Property Rights Protection and Export Diversification: The Application of Utility Model Laws. WTO Working Paper. World Trade Organization. Economic Research and Statistics Division. PP: 1-36.

Helpman, E. (1993). Innovation, Imitation, and Intellectual Property Rights. Econometrica. 6. PP: 1247-1280.

Ibrahim Haidar, J., and Estuardo Velasquez. (2009).M Property Rights and Income Inequality. SSRN Electronic Journal.

Kim, Kyoung., Leeb, Keun., Park, Walter and Kineung Choo. (2011). Appropriate Intellectual Property Protection and Economic Growth in Coutries at Different Levels of Development, Research Policy. (41). PP: 358-375.

Okawa, Y. (2010). Innovation, Imitation, and Intellectual Property Rights with International Capital Movement. Review of International Economics.18. (5). PP: 835–848.

Park-Walter, G. (2008). International patent protection: 1960-2008. Research Policy. 37. (4). PP: 761-766.

Salah Uddin, G., Shahbazi, M., Arouri, M., & Teulon, F. (2014). Financial Development and Poverty reduction nexus: A cointegration and causality analysis in Bangladesh, Economic Modeling. 36. PP: 405-412.

Sattar, Abdul., and Mahmood, Tahir. (2010). Intellectual Property Rights and Economic Growth, Evidence from High, Middle and Law Income Countries. Pakistan Economic and Social Review. (49). PP: 136-186.

Schumpeter, J. A. (1976). Capitalism, Socialism and Democracy. London and New York. George Allen & Unwin (Publishers) Ltd.

Www. WAIPO. Org   

WB. (2011). World Development Report.