دلایل نابرابری نتیجه دعاوی مشابه در دادرسی مدنی

تحقیقات حقوقی بین المللی

دوره 11، شماره 39، فروردین 1397، صفحه 353-373   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نادر قنبری^{* 1}؛ داود نصیران نجف آبادی²؛ رضا سلطانی³

¹گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد ، ایران

²گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد ، ایران نویسنده مسئول

³گروه حقوق، واحد نجف آباد،دانشگاه آزاد اسلامی،نجف آباد، ایران

چکیده

صدور آرای نابرابر از دادگاه در یک موضوع مشابه هرچند در نظام دادرسی امر نامطلوبی است ولی به جهت عوامل متعدد، اجتناب ناپذیر است. از آنجایی که نظام دادرسی به عنوان نهادی حاکمیتی در باور عمومی با نظم و عدالت توامان است، لذا زیبنده آن نیست که بین شهروندان با صدور آرای متفاوت تبعیض قائل شود و آنها را در یک موضوع واحد با دو نتیجه متفاوت روبرو سازد.
برای تضمین برابری نتیجه در موضوع های مشابه، نظام دادرسی ابزارهای متفاوتی از جمله چند مرحله ای کردن دادرسی ، انتشار رویه قضایی ، محدود کردن اختیارات دادرس در چهارچوب قانون و معرفی ادله اثبات دعوا و ... را بکار می گیرد.
این مقاله به بررسی برابری در نتیجه دادرسی پرداخته و در جستجوی جواب این سوال که چرا دادرسی در یک موضوع واحد در دو شعبه از یک دادگاه به دو حکم متفاوت منتهی می شود، دلایل بر هم خوردن این برابری را مورد مطالعه قرار داده است. از میان عوامل متعدد به بررسی چهار مورد از موثر ترین آنها می پردازیم. عمده ترین دلایل نابرابری در نتیجه دادرسی های مشابه عبارتند از : عدم تعیّن در قانون، فقدان امنیت تقنینی، نقش قاضی در مرحله اثبات موضوع و نقش اصحاب دعوا و وکلا در دادرسی.
تامین برابری طرفین دادرسی در تجهیزات لازم، در کنار برابری قانونی و تهیه اصول تفسیر و تدوین قوانین شفاف و جامع و اصلاح و تنقیح به موقع قوانین می تواند از تشتت در احکام بکاهد و برابری در نتیجه را تامین نماید.

کلیدواژه‌ها

برابری در نتیجه؛ عدم تعیّن در قانون؛ امنیت تقنینی