تولید نقشه آلودگی صوتی با مدل‌سازی مکانی نقشه کاربری اراضی (مورد پژوهشی شهر یاسوج)

جغرافیا و مطالعات محیطی

دوره 9، شماره 34، مرداد 1399، صفحه 7-22   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علیرضا پرویزیان^{* 1}؛ هاجر احمدی²؛ سعید امان پور³؛ عبدالمطلب درخشان⁴

¹کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

²کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

³دانشیار ، جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

⁴کارشناس ارشد، جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، مدرس دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران

چکیده

آسایش صوتی عدم وجود صداهای مزاحم و نابهنجار در محیط کار و زندگی افراد است. عدم آسایش صوتی در محیط می­تواند موجب آزار صوتی و برهم خوردن تعادل روحی و روانی افراد گردد؛ این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی است. داده‌های نظری پژوهش به روش کتابخانه­ای و میدانی گردآوری شد و به منظور بررسی توزیع مکانی همجواری در کاربری اراضی جهت استخراج نقشه آسایش صوتی از بانک داده مکانی بهره گرفته شد. در پژوهش حاضر عامل فاصله بعنوان متغیر اصلی پژوهش مطرح است که مبنای سنجش سازگاری و ناسازگاری استقرار کاربری­ها از منظر همجواری و مجاوت می­باشد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم­افزارهای (Excel  و GIS) استفاده شده است. مدل به کار رفته نیز تحلیل سلسله‌مراتب فازی (FAHP) با نظرخواهی از 5 نفر از کارشناسان بوده است. تحلیل یافته‌ها نشان می‌دهد که در بین نواحی چهارگانه، ناحیه دو بیشترین آلودگی و ناحیه چهار کمترین آلودگی را در بین نواحی شهر یاسوج دارد.

کلیدواژه‌ها

مدل‌سازی مکانی؛ کاربری اراضی شهر؛ نقشه آلودگی صوتی؛ یاسوج

مراجع

امینی، الهام، حبیب، فرح، مجتهدزاده، غلامحسین(1389)، برنامه ریزی کاربری زمین، علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره یازدهم، شماره سه، پاییز، صص 161-173

اویسی، الهام(1386)، بررسی آلودگی صوتی ناشی از ترافیک در شهر یزد و اثرات آن بر شهروندان یزدی، مجله محیط شناسی،دوره 43، صص41-50

باقری، حمید، پرهیزگار، طیبه، پورسید، بهار، نیاز، علی، مکانیک، مینا (1385)، راهنمای طراحی اکوستیکی فضاهای آموزشی، سازمان مدیریت و برنامه­ریزی کشور، زارت مسکن و شهرسازی، معاونت امور فنی، مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، نشریه شماره 343

پرویزیان، علیرضا. (1395). ارزیابی الزامات پدافند غیرعامل در همجواری صنایع؛ (مطالعه موردی: کلانشهر اهواز)، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، استاد راهنما: سعید امانپور، دانشگاه شهید چمران اهواز.

خاکپور، براتعلی، وطن پرست، مهدی، صدری فرد، افسانه(1392)، تحلیل تغییر کاربری اراضی شهر بجنورد بعد از استان شدن(با تاکید بر کاربری اداری)، پنجمین کنفرانس برنامه­ریزی و مدیریت شهری، مشهد، صص1-15

رضویان، محمد تقی(1381)، برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، چاپ اول؛ انتشارات منشی؛ پائیز

رمضانعلی، فتاح(1389)، نقش شهرداری­ها در مدیریت آلودگی صوتی، معاون هماهنگی امور مناطق شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهرداری تهران، موسسه فرهنگی دنیای تغذیه و سلامت، آذرماه 1389

زیاری، کرامت الله(1378)، اصول و روش برنامه­ریزی منطقه­ای، چاپ اول، انتشارات دانشگاه یزد

سازمان حفاظت محیط زیست(1378)، حد مجاز صدای در هوای آزاد ایران

سیف الدینی، فرانک، حسینی علی، احسانی­فر، علی اصغر(1391)، برنامه ریزی نوین کاربری اراضی شهری با بهره گیری از(ICT) در ساماندهی ترافیک شهری، نمونه موردی: شهرسمنان، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال دوازدهم، شماره 24، بهار، صص65-82

صفائی پور، مسعود، امانپور، سعید، بسطامی­نیا، ذوالفقار(1390)،  تحلیل و بررسی نقش مهاجرت در توسعه کالبدی – فضایی شهر یاسوج طی سال­های 1385-1345، فصلنامه علمی - پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی، سال سوم، شماره چهارم، پاییز، صص145-158

عباس­پور، مجید و نصیری، پروین(1375)، بررسی وضعیت شهر تهران از نظر میزان آلودگی صوتی، مجموعه مقالات دومین کنفرانس مهندسی ترافیک، صص474-488

علی آبادی، اسماعیل و عبداللهی، سارا(1391)، ارزیابی کمی و کیفی کاربری­های شهری با تاکید بر نظام توزیع و الگوی همجواری(مطالعه موردی: ناحیه یک شهر گرگان)، پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره  29، صص15-25

عیدی، محمدحامد، بهاری، مهدی(1393)، نقش رویکرد توسعه­ی محور حمل و نقل(lod) در کاهش آلودگی­ ناشی از ترافیک شهری، ششمین کنفرانس ملی برنامه­ریزی و مدیریت شهری با تاکید بر مولفه­های شهر اسلامی، مشهد مقدس

فیضی، محسن، منعام، علیرضا، قاضی­زاده،ندا (1393)، ارزیابی آسایش صوتی کاربران در بوستان­های شهری، آسایش صوتی در بوستان­های شهری تهران، مجله علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره شانزدهم، شماره ویژه93، صص437-448

مجیدی، فرامرز و خسروی، یونس (1395)، ارزیابی آلودگی صوتی بخش مرکزی شهر زنجان با استفاده ازسیستم اطلاعات جغرافیایی  (GIS)

محرم­نژاد، ناصر و صفری­پور، مهسا()، تاثیر توسعه شهری بر روند آلودگی صوتی در منطقه یک تهران و ارائه راهکارهای مدیریت یبرای بهبود شرایط، علم و تکنولوژی محیط زیست، دوره 10، شماره 4

مخدوم، مجید(1370)، نقش گونه های گیاهی ایران در کاهش آلودگی صوتی

مرتضوی مهرآبادی، سید علی، محرابی، سحر، دهقانی، فاطمه، مرتضوی مهرآبادی، مژگان(1389)، انواع آلودگیهای صوتی در محیط شهری و تمهیدات موثر در جهت کاهش آنها، سیزدهمین همایش ملی بهداشت محیط ایران، آبانماه، کرمان، صص1-24

مشیری، سید رحیم و ملکی­نظام­آباد، رسول(1390)، تحلیلی بر برنامه­ریزی کاربری اراضی با تاکید بر توسعه پایدار شهری نمونه موردی شهر مییاندوآب، دانشنامه جغرافیا

نظری عدلی، سعید(1385)، تحلیل عملکردی و مکان­گزینی پارک­های شهری با استفاده الگوریتم­های فازی در محیط GIS، طرح نهایی برای دریافت درجه کارشناسی، بابلسر، دانشگاه مازندران، دانشکده هنر و معماری

یوسفی ،ا(1389)، بررسی اثرات آلودگی صوتی بر جوامع شهری با رویکرد تاثیر آلودگی صوتی- ترافیکی شهر یزد بر افراد در اماکن کار،چهارمین همایش تخصصی مهندسی محیط زیست ،8-12 آبان، تهران

Chapin F. S., Kaiser E.; urban land use planning; Illinois University Press, Illinois, 1978.

Dutta‚ V. (2012)‚ War on the Dream‚ How Land use Dynamics and Peri-urban Growth Characteristics of a Sprawling City Devour the Master Plan and Urban Suitability‚ A Fuzzy Multi-criteria Decision Making Approach‚ proceeded In 13th Global Development Conference “Urbanisation and Development: Delving Deeper into the Nexus”‚Budapest‚hungary.

Farcaş F, Sivertunb Å)2010( Road traffic noise: GIS tools for noise mapping and a case study for Skåne region. Sweden: Citeseer.

Fujimoto K, Anai K)2002( Geographic Information System for evaluation of road traffic noise along the road. Japan: Kyushu University.

Jakovljevic,B., Paunovic,K.,Blojevic,G.(2009).Road trattic noise and factors influencing noise annoyance in an urban population.Journal of Environmental International,35:552-556.

Jha, K.‚ Miner‚ W. Geddes‚ S. (2012)‚ Building urban resilience : principles, tools, and practice‚ The world Bank ‚ pp. 155.

Mc Connell, Shean, "Theories for Planning": HEINEMANN, London, First Published,1981,P.69.

Moehle. J, Barkley. C, Bonowitz. D, Karlinsky. S, Maffei. J, Poland. C‚ (2009)‚ the Resilient City – A Way of Thinking about Preparedness, Mitigation, and Rebuilding, Proceeding of the NZSEE conference ‚ Apr 3-5, Christchurch.

Murphy, E.,King, E A., Rice,H.J.(2009) Estimating human exposure to transport noise in central Dublin, Ireland.Journal of Environmental international,35:298-302.

Pathak,V.,Tripathi,B.D.,Mishra,V.K. (2007) Evalution of traffic noise pollution and attitule of exposed individual in working place.Journal of  Atmospheric Environment

Piccolo,A.,Plutino,D.,Cannistraro,G.(2005)Evaluation and analysis of the envivonmental noise of ،Messina Italy.Journal of Applied Acoustics,66:447-465.