رابطه متغیرهای اقلیمی با عملکرد و طول دوره‌ی مراحل رشد ذرت و گندم آبی در حسن‌آباد داراب، استان فارس

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

مقاله 6، دوره 15، شماره 31، بهمن 1398، صفحه 60-74   

نویسندگان

حدیث صادقی¹؛ قاسم عزیزی²؛ سعید بازگیر^{* 3}

¹دانشجوی دکترای اقلیم‌شناسی کشاورزی گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

²دانشیار آب و هواشناسی گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

³استادیار هواشناسی کشاورزی گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

چکیده

اقلیم یکی از عوامل اصلی و تعیین­کننده در تولید محصولات کشاورزی است. در این تحقیق ارتباط میان متغیرهای اقلیمی با عملکرد وهمچنین طول دوره­ی مراحل رشد ذرت و گندم مورد بررسی قرار گرفت. بدین­منظور آمار مربوط به عملکرد، تعداد روزهای مراحل رشد و همچنین متغیرهای اقلیمی شامل کمینه، متوسط و بیشینه دما، دمای کمینه سطح زمین، ساعات آفتابی، تبخیر، کمینه، متوسط و بیشینه رطوبت نسبی و همچنین رطوبت نسبی ساعت 09 و 15 گرینویچ، مجموع بارش، تعداد روزهای بارانی1/0 ،1 و 5 میلی­متر و بیشتر برای دوره زمانی 19 ساله­ی 1375-1374 تا 1393-1392 از ایستگاه تحقیقات هواشناسی کشاورزی داراب در استان فارس گردآوری شد. با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و معادلات رگرسیون تحلیل­های آماری لازم صورت گرفت. براساس نتایج این تحقیق، تبخیر و بیشینه رطوبت نسبی بیشترین همبستگی را با طول کل فصل رشد ذرت داشتند(ضریب همبستگی 807/0). در خصوص گندم، بیشترین همبستگی بین متغیرهای کمینه و بیشینه رطوبت نسبی و طول دوره­ی رشد مرحله­ی خوشه­دهی مشاهده شد(ضریب همبستگی 867/0). همچنین نتایج نشان داد که بیشترین میزان تأثیر متغیرهای اقلیمی روی عملکرد ذرت، در مرحله­ی سه­برگی رخ داده است، به­طوری­که در این مرحله از رشد متغیرهای کمینه و متوسط رطوبت نسبی بیشترین همبستگی را با عملکرد داشتند(ضریب همبستگی890/0). برای گندم بیشترین همبستگی بین عملکرد گندم و رطوبت نسبی در ساعت09 گرینویچ در مرحله­ی رسیدن مشاهده شد (ضریب همبستگی674/0). همچنین نتایج نشان دهنده دقت مناسب مدل­های وایازی(رگرسیونی) در تخمین طول دوره­ی رشد و همینطور عملکرد ذرت و گندم بود.

کلیدواژه‌ها

اقلیم‌شناسی کشاورزی؛ تخمین عملکرد محصول؛ ذرت؛ گندم؛ مدل آماری