تحلیل فضایی شبکه شهری و شهرنشینی استان آذربایجان شرقی با استفاده از GIS

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

دوره 15، شماره 30، شهریور 1398، صفحه 71-80   

نویسندگان

حسین کریم زاده¹؛ معصومه علیرضایی^{* 2}؛ علی زارعی³

¹استادیار گروه برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تبریز

²دانش آموخته کار شناسی ارشد برنامه ریزی آمایش سرزمین ،دانشگاه تبریز

³دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری

چکیده

هدف این پژوهش بررسیتغییراتنظامسلسلهمراتب شهری و جهت توزیع جمعیت استانآذربایجان شرقی دردورةزمانی(1390- 1375) است .جامعةآماریپژوهشنقاطشهری آذربایجان شرقی ،روشتحقیقتوصیفی- تحلیلی ، مدلهای بهکار رفته، مدلرتبهاندازه و   شاخصهاینخست شهری بر پایه نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی  GISموسوم به الگوی فیش نت و الگوی توزیع جهت دار  می باشد. روش گردآوریاطلاعاتبراساسآمارمستخرجازسه دوره سر شماری است. یافتههایتحقیقبیانگرآناستکهدرنظامشهری استانطیسا لهای (1375- 1390 (عدم تعادل برقرار بوده و تمرکزجمعیتوفعا لیتهادر شهر تبریزوافزایشمقیاس فضاییشهردرکلمنطقه تمامفعا لیت هایاجتماعی-اقتصادیمنطقهشهریراتحتتأثیر قرارداده و موجبتراکم  فضایی،کارکرد هایمنطقهایبامرکزیتتبریزگردیدهاست. همچنین بررسی میزان توزیع جمعیت بر اساس الگوی فیش نت و توزیع جهت دار نشان دهنده آن است که در سال 1375 میزان توزیع جمعیت متعادل بوده ولی در سال 1385 به ترتیب شهرهای بناب، ملکان، لیلان، عجب شیر و در سال 1390 شهرهای تبریز، بناب، ملکان، لیلان ، عجب شیر بیشترین میزان جمعیت را داشته اند همچنین  جهت توزیع جمعیت در استان آذربایجان شرقی در طی سال های (1390- 1375) از جنوب غربی به سمت شمال شرقی بوده است.    

کلیدواژه‌ها

آذربایجان شرقی؛ مدل رتبه- اندازه؛ الگوی فیش نت؛ االگوی توزیع جهت دار؛ GIS