مقایسه اثر بخشی آموزش تنظیم هیجان و آموزش مهارت های بین فردی بر تاب آوری دختران

روانشناسی اجتماعی

دوره 9، شماره 59، اردیبهشت 1400، صفحه 101-113   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سحر اسمعیلی^{* 1}؛ علی نقی اقدسی²؛ امیر پناه علی³

¹دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد تبریز

²استادیار گروه روانشناسی دانشگاه آزاد تبریز

³استادیار گروه روانشناسی دانشگاه آزاد تبریز

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثر بخشی آموزش تنظیم هیجان و آموزش مهارت‌های بین فردی بر تاب آوری دختران انجام پذیرفت. روش این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌ آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان دختر آموزشکده فنی دخترانه ارومیه در مقاطع کاردانی و کارشناسی به تعداد 1200 نفر در سال تحصیلی 99- 1398 بود که 90 دانشجو به عنوان نمونه در سه گروه آزمایش 1، آزمایش2 و گروه کنترل براساس ملاک‌های ورود به مطالعه انتخاب شدند. گروه آزمایش 1 و2 به مدت 18 جلسه 60 دقیقه‌ای آموزش دیدند و گروه کنترل هیچ مداخله‌ای را دریافت نکردند. در ادامه جهت جمع‌آوری داده‌های موردنیاز از پرسشنامه تاب‌آوری کانر دیویدسون(2003) در بین سه گروه استفاده شد. داده‌های به دست آمده با بهره‌گیری از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی نظیر؛ میانگین، انحراف معیار، آزمون لون و تحلیل کوواریانس چند متغیری در محیط نرم افزار SPSS25 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها نشان داد آموزش‌های تنظیم هیجان و مهارت‌های بین فردی بر مؤلفه‌های تاب‌آوری دختران تأثیر دارد (05/0>P). همچنین مشخص گردید بین گروه آموزش تنظیم هیجان با آموزش مهارت‌های ارتباطی بین فردی بر میزان تاب‌آوری و زیر مؤلفه‌های آن(اعتماد به غرایز و تحمل عاطفه منفی و کنترل) دختران تفاوت وجود دارد (05/0>P). ولی بین گروه آموزش تنظیم هیجان با آموزش مهارت‌های بین فردی بر میزان تاب آوری و زیرمؤلفه های آن (شایستگی فردی، پذیرش مثبت و تاثیرات معنوی) تفاوت معناداری وجود ندارد(05/0>P). بنابراین می‌توان گفت با آموزش تنظیم هیجان و مهارت-های بین فردی می‌توان باورهای نامناسب و رفتارهای غیرمنطقی آنها را اصلاح کرد و با ایجاد شناخت هیجان‌ها و مهارتهای ارتباطی را ارتقاء بخشید.

کلیدواژه‌ها

تنظیم هیجان#مهارت های بین فردی# تاب آوری#آموزش# دختران

مراجع

ابوالقاسمی، عباس. (1390). ارتباط تاب آوری، استرس و خودکارامدی با رضایت از زندگی دانش آموزان دارای پیشرفت تحصیلی بالا و پایین، مطالعات روانشناختی، 7، (3):7-27. ##

آفتاب، رؤیا؛ کربلایی محمدمیگونی، احمد و تقیلو، صادق. (1393). نقش میانجیگر راهبردهای تنظیم هیجانی در رابطه بین شخصیت مرزی و خشونت زناشویی، فصلنامه روانشناسی کاربردی، دوره 8، شماره4. ##

اندامی خشک، علیرضا؛ گلزاری، محمود و اسماعیلی نسب مریم (1392). نقش راهبردهای نه گانه تنظیم شناختی هیجان در پیش بینی تاب آوری، مجله  اندیشه و رفتار، 7(27): 91-57. ##

بدری گرگری رحیم؛ احراری، غفور؛ فتحی آذر، اسکندر و  میرنسب، میرمحمود­(1397). بررسی تأثیر برنامه یادگیری اجتماعی- هیجانی بر شایستگی های روانی_اجتماعی و رضایت از مدرسه دانش آموزان پسر پنجم ابتدایی شهرستان سقز، نشریه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 11(3): 1-12. ##

بیرامی، منصور؛ هاشمی، تورج؛ بخشی پور، عباس؛ محمود علیلو، مجید و اقبالی، علی (1393). مقایسه تاثیر دو روش تنظیم هیجان و شناخت درمان مبتنی بر ذهن آگاهی، بر پریشانی روانشناختی و راهبردهای شناختی تنظیم هیجان مادران کودکان عقب مانده ذهنی،  پژوهش های نوین روانشناختی، 9(33): 43-59. ##

جلالی، ایمان و  نیسی، عبدالکاظم (1393). تاثیر آموزش مهارت های ارتباطی بر اضطراب و پرخاشگری. کنگره بین المللی فرهنگ و اندیشه دینی. ##

جوادیان، سیدرضا؛ خالقی، لیلی و فتحی، منصور. (1397). اثربخشی آموزش تنظیم هیجانی بر عاطفه منفی و تاب آوری مادران دارای فرزند معلول، نشریه روان پرستاری، 6(5): 25-33. ##

حسینی، حسین. جنگجو، زهره. کارشکی، محمدحسین. (1390). اثربخشی آموزش مهارتهای ارتباطی در کنترل کودکان پرخاشگر کم توان ذهنی آموزش پذیر، نخستین همایش ملی توانمندسازی فردی- اجتماعی افراد با نیازهای ویژه. ##

خدایی، راهله؛ بزازیان، سعیده و جعفری، اصغر (1394). اثربخشی آموزش تحلیل ارتباط محاوره ای در خودپنداره و عاطفه مثبت و منفی زنان، مطالعات زن و خانواده، 3(2): 185-203. ##

دهستانی منفرد، منصور (1387). مهارت های زندگی (4). چاپ اول. تهران. انتشارات جیحون. ##

سلطانی نژاد، مهرانه؛ آسیابی، مینا؛ ادهمی، بیانه و توانایی یوسفیان، سمیرا (1393). بررسی شاخص­های روانسنجی پرسشنامه تاب آوری تحصیلی،فصلنامه  اندازه گیری تربیتی، 5(1): 17-35. ##

عشورنژاد، فاطمه (1395). بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای تنظیم هیجان بر افزایش تاب آوری و دلمشغولی های تحصیلی در دانش آموزان دختر نوجوان، فصلنامه روانشناسی کاربردی، 10(4): 501-521. ##

فرشی اقدم، علی اصغر (1391) نقش ویژگی های شخصیت و تاب آوری در احساس غربت دانشجویان دانشگاه تبریز، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات آ.غ##

کربلایی اسماعیلی، حمیدرضا؛ انوری، قدسی؛ نجورابی، نوشین و خواجه حسین، حمداله (1388). بررسی میزان اثربخشی آموزش مهارت های زندگی در تغییر نگرش نوجوانان دارای معلولیت، دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 10(39):23-42. ##

کریمی افشار، عشرت؛ شعبانیان، گلنار؛ سعید تالشی، لیلا و منظری توکلی، وحید(1397). بررسی تأثیر مداخله تنظیم هیجان گروهی بر تاب آوری و اضطراب مرگ زنان مبتلا به سرطان پستان، فصلنامه علمی- پژوهشی روانشناسی سلامت، 7(1):95-105. ##

میکائیلی، نیلوفر؛ گنجی، مسعود و طالبی جویباری، مسعود (1391).  مقایسه تاب آوری، رضایت زناشویی و سلامت روان در والدین با کودکان دارای ناتوانی یادگیری و عادی،2(1):120-137. ##

یاوری رامشه، محبوبه. اسمعیلی، مریم. (1393). اثربخشی آموزش مؤلفه های تاب آوری بر روابط بین فردی دانش آموزان دختر پایه هشتم شهر اصفهان، دومین کنفرانس ملی روانشناسی و علوم رفتاری. ##

Bryant, F.B. (2010). Savoring beliefs inventory (SBI): A scale for measuring beliefs about savoring. Journal of Mental Health, 12(1): 175-196. ##

Carlson JM, Dikecligil GN, Greenberg T, Mujica-Parodi LR. Trait reappraisal is associated with resilience to acute psychological stress. J Res Pers 2012;46(5):609-13. ##

Collishaw, S. Picklies, A. Masser, J. Ritter, M. Shearer, C. Maughan, B. (2007). Resilience to adult psychopathology following childhood maltreatment: Evidence from a community sample. Child Abuse & Neglect. 31(3), 211-229. ##

Connor K M, Zhang W. Recent advances in the understanding and treatment of anxiety disorders. Resilience: Determinants, measurement, and treatment responsiveness. CNS 2006: 11:5-12. ##

Connor KM, Davidson JR. Developmet of a new resilience scale: the Connor-Davidson Resilience Scale [CD – RISC]. Depress Anxiety 2003: 18 (2): 76-82. ##

Eisenberg, N., & Spinrad, T.L. (2009). Emotion-related regulation: Sharpening the definition. Child Development, 75(2): 334–339. ##

Gross, J. J., & John, O. P. (2012). Wise emotion regulation. In L. Feldman Barrett & P. Salovey (Eds.), the wisdom of feelings, Psychological processes in emotional intelligence. New York: Guilford. ##

Gross, J. J., & John, O. P. (2013). Individual differences in two emotion regulation processes: Implications for affect, relationships, and wellbeing. Journal of Personality and Social Psychology, 22(1): 348-362. ##

Gross, J.J. (2001). Emotion regulation in adulthood: Timing is everything. Current Directions in Psychological Science, 10(3):214–219. ##

Gross, J.J., Richards, J.M., & John, O.P. (2006). Emotion regulation in everyday life’, in D.K. Snyder, J.A. Simpson and J.N. Hughes (eds.), Emotion Regulation in Families. Pathways to Dysfunction and Health. American Psychological Association: Washington DC. ##

Isen, A.M. (2008). Positive affect and decision-making. In M. Lewis and J. Havilland-Jones (Eds.). Handbook of Emotion. New York: Guilford. ##

Kordich-Hall, D., Pearson, J. (2005). Resilience, giving children the skills to bounce back. Journal of Education and Health, 23(1),12-15. ##

Martin, A, J .& Marsh, H. (2014). Academic resilience and its psychological and educational correlations: a construct validity approach, Psychology in the Schools,43, 267-281. ##

Norman S, Avey J, Nimnicht J, Pigeon N. Citizenship anddeviance behaviors the interactive effects of psychological capital and organizational identity on employee organizational, Journal of Leadership & Organizational Studies 2010, 17 (4), 380-391. ##

Paolo S, Cristina C, Liliana D, Claudia C, Sara P, Gabriella DE, Ilaria R, Alberto C, Alessandro R. Resilience and Coping in Trauma Spectrum Symptoms Prediction: A Structural Equation Modeling Approach. Journal of Personality and Individual Differences 2015; 77: 55-61. ##

Putwain D, Symes W, Connors L, Douglas- Osborn E. Is academic buoyancy anything more than adaptive coping? Anxiety, Stress and Coping 2012: 25 (3): 349-358. ##

Sarah M, Paul C, Lisa. K. Well-beng, Academic buoyancy and educational achievement in primary school student. International Journal of Educational Research 2013, (62): 239-248. ##

Vyskocilova, J., & Prasko, J. (2012). Social skills training in psychiatry. Journal of Activities Nervosa Superior Revive, 54 (4), 159–170. ##

Zameer A. Virtual education system (current & future reality in Pakistan.) Informing Science and information technology 2010, 7 (1), 1-8. ##