رستگاری در مکتب ودانتیسم و حکمت متعالیه صدرایی

فقه و تاریخ تمدّن

مقاله 4، دوره 7، شماره 2، تیر 1400، صفحه 25-35   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

الهه السادات سجاددوست¹؛ علیرضا خواجه گیر^{* 2}؛ مجتبی جعفری اشکاوندی³؛ علی ملک زاده⁴

¹گروه فلسفه وکلام اسلامی، دانشکده الهیات ومعارف اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

²گروه الهیات و معارف اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران/ گروه ادیان و عرفان تطبیقی، دانشگاه شهرکرد، ایران

³گروه فلسفه تطبیقی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، واحد خمینی شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، خمینی شهر، ایران

⁴گروه فلسفه و کلام اسلامی،دانشکده فقه و حقوق، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران

چکیده

رستگاری انسان و ارتباط او با خداوند، از جمله مباحث فلسفی و عرفانی در مکاتب الهی است. دو مکتب فلسفی، عرفانی که تا حدودی شباهت‌های اساسی در این زمینه دارند و پرچمدار ارائه معرفت در عصر بیداری نسل‌ها، و توجه مردم دنیا به مکاتب الهی و آشتی با فطرت و بازگشت به اصل انسانی که در سایه معرفت الهی حاصل می شود و نقش قابل توجهی در بین نسل جوان و خواهان معرفت در عصرحاضر دارند، مکتب هندی ودانتیسم و حکمت ایرانی اسلامی متعالیه صدرایی می باشند. در این پژوهش، با استفاده از بهره بردن از متون دینی هندوان از جمله اوپانیشادها و کتب حکمت متعالیه صدرایی، تلاش شده است تا به بررسی این ارتباط به صورت تطبیقی و توصیفی پرداخته شود. از مفاهیمی که در تبیین این ارتباط لازم است مورد بررسی قرار گیرد اصول و مبانی کلی است که از مولفه‌های شناخت هر مکتبی است و تمام مکاتب به واسطه آنها معرفی می‌شوند و جزء مواردی است که هر کس بخواهد به حقانیت مکتبی اقرار کند ابتدا به سراغ آنها می‌رود و سپس به مطالعه موارد دیگر می‌پردازد، توجه شده است. از جمله آنها در مکتب ودانتیسم می‌توان اوپانیشادها و سوتراها و برهماناها و در مکتب متعالیه صدرایی قرآن، احادیث و روایات معصومین و نظریات فلسفی پیشینیان اهمیت به سزایی دارند. علاوه بر آن به مراحل رستگاری که جزء اصول عملی هردو مکتب است نیز پرداخته شده است هدف از این پژوهش این است که مولفه ها و زمینه های رسیدن به رستگاری که جزء اصول اولیه و بنیادین هردو مکتب الهی است را بررسی کند که این مراحل در مکتب ودانتیسم شامل مرحله عمل به تکالیف دینی، راه علم و معرفت و راه عشق و اخلاص و بالاخره راه ریاضت است که در مکتب متعالیه هم به همین شکل راه عمل به تکالیف دینی و طی معرفت و اخلاص و عشق به خداوند به مرحله اتصال به عقل فعال که همان رسیدن به مقام قرب الهی است را سالک می پیماید و همچنین منبعی غنی برای آشنایی افرادی که خواهان شناخت سلوک عملی در این دو مکتب الهی ودانتیسم و حکمت متعالیه صدرایی دارند راهنمایی باشد اندک برای درک و شناخت و آسان شدن مقایسه برای شناخت شباهت ها و تفاوت هایی که در این دو حکمت الهی وجود دارد

کلیدواژه‌ها

ودانته؛ اوپانیشادها؛ متعالیه؛ رستگاری؛ حکمت