ارزیابی سطح نشاط اجتماعی در سکونتگاه‌های غیررسمی(نمونه موردی: محله کشتارگاه- ارومیه)

جغرافیا و مطالعات محیطی

دوره 9، شماره 34، مرداد 1399، صفحه 107-118   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رسول درسخوان¹؛ نیما بایرام زاده^{* 2}

¹استادیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و هنر، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

²دانشجوی‌کارشناسی‌ارشد برنامه‌ریزی‌شهری، دانشکده معماری‌‌و‌هنر، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر ارزیابی سطح نشاط اجتماعی در محله کشتارگاه می‌باشد تا با بررسی پتانسیل‌ها، محدودیت‌ها و دارایی‌های محله در جهت ارتقاء نشاط اجتماعی در محله راهکارهایی ارائه نماید. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی می‌باشد. مطالب مورد استفاده در این پژوهش به دو صورت برداشت اسنادی و میدانی گردآوری شده است. ابزار گردآوری داده‌ها شامل: مشاهده، پرسشنامه، مصاحبه و فیش‌برداری می‌باشد. جامعه آماری پژوهش ساکنین محله کشتارگاه می‌باشد. در این پژوهش روش نمونه‌گیری تصادفی بوده و برای نمونه گیری از فرمول کوکران استفاده شده است که حجم نمونه 372 نفر بدست آمده است. ابعاد استفاده شده در این پژوهش شامل ابعاد اجتماعی، اقتصادی و کالبدی می‌باشد. تجزیه‌ و تحلیل اطلاعات به دو صورت کمی و کیفی انجام گرفته است، در بعد کمی از روش‌های آماری (توصیفی و استنباطی) استفاده می‌شود و در بعد کیفی، نتایج حاصل از مشاهدات میدانی و مصاحبه‌ها تجزیه ‌و تحلیل گردید. نتایج این پژوهش نشانگر وجود رابطه متوسط مستقیم میان ابعاد اجتماعی، اقتصادی و کالبدی و گویه‌های آن‌ها با نشاط اجتماعی می‌باشد همچنین در ارزیابی سطح نشاط اجتماعی با کسب میانگین 2.52 در سطح متوسط رو به پایین قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

نشاط؛ نشاط اجتماعی؛ سکونتگاه غیررسمی؛ ارومیه

مراجع

- برزگر, صادق, حیدری, تقی, انبارلو, علیرضا. (1398). تحلیل سکونتگاه‌های غیر رسمی با رویکرد زیست‌پذیری (مورد مطالعه: محلات غیررسمی شهر زنجان). فصلنامه علمی - پژوهشی برنامه ریزی منطقه ای, 9(33), ص 137-152.

- پاکزاد، جهانشاه،  (1397)، مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری، انتشارات شهیدی.

- پاکزاد، جهانشاه، (1393)، سیراندیشه ها در شهرسازی، جلد (2)، انتشارات آرمان شهر.

- پاکزاد، جهانشاه؛ بزرگ، حمیده؛ (1397)، الفبای روانشناسی محیط برای طراحان، انتشارات آرمان شهر.

- خلیلی، محسن؛ حسینی، سیدمرتضی؛ موسوی زاده، سیدمحسن؛ (1391)، تعمیق شهر شاد، تقویت شهروندان بانشاط و تلطیف کهن الگوی غمین شهر مذهبی، چهارمین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت شهری، مشهد.

- رسولی، مسلم، (1396)، بررسی میزان نشاط اجتماعی (شادکامی) در بین شهروندان شهر جوانرود و عوامل موثر بر آن، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور مرکز تهران غرب.

- رضادوست، کریم؛ فاضلی، عبدالله؛ مقتدایی، فاطمه؛ (1393)، بررسی عوامل اجتماعی موثر بر میزان نظاط در استان خوزستان، فصلنامه توسعه اجتماعی، 8(4)،ص 29-46.

- رضایی، میثم؛ بلاغی، رسول؛ شمس الدینی، علی؛ شاعر، فاطمه؛ ماندنی، سعید؛ (1395)، ارزیابی و تحلیل ابعاد اجتماعی حاشیه نشینی درکلانشهرها (مطالعه موردی: محلات حاشیه نشین شهر شیراز)، 13(52)،ص 57-75

- شاهچراغی، آزاده؛ بندرآباد، علیرضا؛ (1396)، محاط در محیط:کاربرد روانشناسی محیطی در معماری و شهرسازی، انتشارات جهاد دانشگاهی.

- شریف‌زاده, حکیمه‌السادات, میرمحمدتبار, سیداحمد, عدلی‌پور, صمد. (1396). بررسی عوامل مؤثر بر نشاط اجتماعی در ایران؛ فراتحلیلی از تحقیقات موجود. فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ, 10(40),ص 159-180.

- غفاری، غلامرضا، 1388، کیفیت زندگی، تهران، شیرازه.

- غفاری، غلامرضا؛ شیرعلی، ابراهیم؛ (1395)، بررسی وضعیت نشاط اجتماعی در بین شهروندان و رابطه آن با احساس امنیت اجتماعی (نمونه موردی: جوانان 18-29 شهر تهران، مطالعات امنیت اجتماعی، 45،ص 33-57.

- کربلایی حسینی غیاثوند، ابولفضل؛ ستاری، مهسا؛ (1395)، بررسی تأثیر حس مکانی بر امنیت و نشاط اجتماعی کودکان(مطالعه موردی: منطقه 2 شهرداری قزوین)، پژوهشنامه جغرافیای انتظامی، 4(13)،ص 1-34.

- گلابی، فاطمه؛ اخشی، نازیلا؛ (1394)، مشارکت اجتماعی و نشاط اجتماعی، جامعه شناسی کاربردی، 59(3)،ص 139-160

- موسی زاده؛ سیدعلی، (1396)، ارتقا سرزندگی فضاهای شهری با رویکرد شهر شاد به منظور ارتقا سلامت روان استفاده کنندگان(نمونه موردی: خیابان چهار باغ عباسی اصفهان)، پایان نامه کارشناسی ارشد، پردیس بین المللی فارابی.

- میرشاه جعفری، ابراهیم؛ عابدی، محمدرضا؛ دریکوندی، هدایت الله؛ (1381)، شادمانی و عوامل موثر بر آن، فصلنامه تازه‌های علوم شناختی، 4(3)،ص 50-58.

- نبوی، عبدالحسین؛ رضادوست، کریم؛ صالحی، نجمه؛ (1394)، بررسی تأثیر عوامل اجتماعی و روانی بر احساس نشاط(مورد مطالعه: دانش آموزان 16-18 ساله شهر اهواز)، جامعه شناسی کاربردی، 26(59)،ص 1-22.

- Argyle, Michael, (2001), The Psychology Of happiness. London: Routledge.

- He Qingsong, Weishan He, Yan Song, Jiayu Wu, Chaohui Yin, Yanchuan Mou, (2018), The impact of urban growth patterns on urban vitality in newly built-up areas based on an association rules analysis using geographical ‘big data’, Land Use Policy, Volume 78,p 726-738.

- Jacobs, JANE, (1963), The Death and Life of Great American Cities, the University of Michigan, Vintage Books Press.

- Johnson,W & Krueger, RF(2006), How money buys happiness: genetic and environmental processes linking finances and life satisfaction. Journal of Personality and social psychology. vol0, p 680-691.

- Kaushik, V. & Jaggi, P, (2011), Predicting Happiness in Urban Males and Females Through Preception of Resource Adequacy, Studies on Home and Community Science, No5(1), p 39-44.

- Landry, C., (2000). Urban vitality: a new source of Urban competitiveness. Prince Claus Fund J ARCHIS issue’ Urban Vitality / Urban Heroes’. December 2000.

- Li, S.M., Liu, Y., (2016). The jobs-housing relationship and commuting in Guangzhou, China: Hukou and dual structure. J. Transp. Geogr. 54,p 286–294.

- Liu, L., Silva, E. A., & Long, Y. (2019). Block-level changes in the socio-spatial landscape in Beijing: Trends and processes. Urban Studies, 56, p 1198–1214.

- Lynch, K., 1984. Good City Form. The MIT Press, Cambridge. 

- Wiking, Meik. (2013). The happy Danes. Exploring the reasons behind the high levels of happiness in Denmark. The Happiness Research Institute, Minstry of Foreign Affairs of Denmark.

- Wu, Q., Cheng, J., Chen, G., Hammel, D. J., & Wu, X. (2014). Socio-spatial differentiation and residential segregation in the Chinese city based on the 2000 community-level census data: A case study of the inner city of Nanjing. Cities, 39, 109–119.

- Xia, Chang, Anthony Gar-On Yeh, Anqi Zhang, (2020), Analyzing spatial relationships between urban land use intensity and urban vitality at street block level: A case study of five Chinese megacities,Landscape and Urban Planning, Volume 193,p 1-18.

- Ye, Y., Li, D., & Liu, X. (2018). How block density and typology affect urban vitality: An exploratory analysis in Shenzhen, China. Urban Geography, 39(4),p 631–652.