بررسی رابطه بین جو سازمانی و فرسودگی شغلی کتابداران: مطالعه موردی کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان‌غربی

دانش شناسی

مقاله 8، دوره 12، شماره 47، دی 1398، صفحه 96-107   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

موسی یمین فیروز¹؛ زهرا کریم خانی^{* 2}؛ معصومه محمدی³

¹مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، پژوهشکده سلامت، دانشگاه علوم پزشکی بابل، بابل، ایران

²کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، کارشناس امور کتابخانه‌‌ها و همکاری‌های اداره کتابخانه‌های عمومی شهرستان ارومیه، ارومیه، ایران

³دانشجوی کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی، کتابدار کتابخانه مرکزی، ارومیه، ایران

چکیده

< p>هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین وضعیت جو سازمانی و میزان فرسودگی شغلی کتابداران در کتابخانه­های عمومی استان آذربایجان­غربی و هم­چنین رابطه بین جو سازمانی با فرسودگی شغلی بود.
روش: روش تحقیق حاضر، تحلیلی – پیمایشی از نوع کاربردی بوده است. جامعه آماری پژوهش را کل کتابداران کتابخانه­های عمومی استان آذربایجان­غربی تشکیل می­دهد که180 نفر است. برای گردآوری داده­های پژوهش از پرسشنامه جو سازمانی کلایمت کوال و پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده­ها در سطح آمار توصیفی از میانگین، انحراف معیار، جدول و نمودار و برای پاسخ به فرضیه­های پژوهش از آزمون ضریب همبستگی و آزمون تی تک نمونه­ای استفاده گردید.
یافته­ها: میانگین نمره جو سازمانی و فرسودگی شغلی کتابداران در کتابخانه­های عمومی استان آذربایجان­غربی به ترتیب (31/41 ±77/176) و( 18/17 ±35/51) برآورد گردید. میانگین نمره فرسودگی شغلی کتابداران با توجه به متغیرهایی هم­چون جنسیت، سابقه خدمت و رشته تحصیلی تفاوت معناداری با همدیگر نداشته است(p < 0.05). میانگین نمره جو سازمانی در بین کتابداران از لحاظ رشته تحصیلی تفاوت معناداری با همدیگر نداشته است(p < 0.05)؛ اما بین سابقه کار و نگرش کارکنان به جو سازمانی کتابخانه­ها ارتباط معناداری مشاهده گردید(P> 0.05) و آزمون آماری نشان داد که بین جو سازمانی و فرسودگی شغلی ارتباط معناداری وجود ندارد(p < 0.05).
اصالت/ارزش: این مقاله را می­توان در زمره اولین پژوهش­هایی قلمداد کرد که به بررسی رابطه بین جو سازمانی کتابخانه­ها و فرسودگی شغلی کتابداران کتابخانه­های عمومی پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

جو سازمانی؛ فرسودگی شغلی؛ کتابداران؛ کتابخانه‌های عمومی؛ آذربایجان‌غربی

مراجع

آذرگون، م. (1395). عوامل موثر بر فرسودگی شغلی کتابداران شاغل در نهادکتابخانه­­های عمومی کشور. تحقیقات اطلاع­رسانی و کتابخانه­های عمومی، 22 (4): 603-630.

آقایی، ر؛ آقایی، م. و آقایی، االف. (1392). بررسی رابطه میان فرسودگی شغلی، رفتار شهروندی، جو سازمانی و فرهنگ سازمانی. مدیریت دولتی، 5 (4): 1-18.

ابطحی، ح (1380). بهره وری. تهران: انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش­های بازرگانی.

احقر، ق. (1385). بررسی نقش فرهنگ سازمانی مدارس در فرسودگی شغلی دبیران دوره راهنمایی شهر تهران. فصلنامه تعلیم و تربیت، 86: 93-123.

اسلمی، م. و رزمی­زاده، ح. (1390). فرسودگی شغلی. قم: موعود اسلام.

بیگدلی، ز؛ مومنی، الف و قنبری مهرنیت، خ. (1394). بررسی رابطه جو سازمانی با فرسودگی شغلی و رضایت شغلی کتابداران دانشگاهی شهر اهواز. فصلنامه مدیریت اطلاعات و دانش­شناسی، 2 (4): 81-90.

بیگلو، م. ح. ؛ غفاری، س. و مصیب­زاده، ش. (1393). بررسی میزان فرسودگی شغلی و عوامل موثر بر آن در میان کتابداران کتابخانه­های عمومی(مطالعه موردی: کتابخانه­های عمومی شهرستان اردبیل). تحقیقات اطلاع­رسانی و کتابخانه­های عمومی، 20 (1): 53-67.

جهانیان، ر. و حسینی، س. (1394). نقش جو سازمانی بر میزان بهره­وری کارکنان در آموزشکده­های فنی و حرفه­ای استان تهران. مدیریت فرهنگ سازمانی، 13 (4): 1135-1157.

ده­بزرگی، غ. و حدائق، ر. (1385). گرداب پنهان (فرسودگی شغلی): عوامل، پیشگیری و درمان. شیراز: نوید شیراز.

رشیدی، م. ؛ تیموری نسب، آ. و احرابی، م. (1388). پیامدهای وجود سندرم فرسودگی شغلی در مراکز تحقیقاتی صنعت نفت و راهکارهای مقابله با آن. فصلنامه مدیریت و منابع انسانی در صنعت نفت، 3 (6): 47-65.

رمضانی­نژاد، ر. ؛ پورسلطانی زرندی، ح. و حسینی نیا، ر. (1388). ارتباط بین جو سازمانی مدارس و تحیل رفتگی شغلی معلمان تربیت بدنی. مدیریت ورزشی،1 (1): 225-235.

فرج­پهلو، ع. و آخشیک، س.(1386). بررسی رضایت شغلی کتابداران کتابخانه­های عمومی استان­های جنوب غرب کشور. مجله علوم تربیتی و روان­شناسی دانشگاه شهید چمران، 3 (4): 159-180.

کیانی­نژاد، م. ؛ کاظمی، م. ؛ افشار جهانشاهی، س. ؛ کیانی­نژاد، م. و رشیدی، م.(1395). بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و جو سازمانی با فرسودگی شغلی(مورد مطالعه: شعب بانک کشاورزی در استان کرمان). چهارمین کنفرانس بین­المللی پژوهش­های کاربردی در مدیریت و حسابداری. تهران.

مردانه، ق.؛ ستوده، ع.؛ زارع، م.ع. و قلعه نوی، م. (1393). بررسی جو سازمانی با فرسودگی شغلی معلمان مقطع متوسطه آموزش و پرورش شهر مرودشت. همایش ملی علوم تربیتی و روانشناسی، مرودشت، آذرماه.

هاشمیان، م.؛ آل­مختار، م. ج. ؛ حسن­زاده، الف، هاشمیان، ع. (1395). بررسی جوّ سازمانی کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی شهر اصفهان. فصلنامه مدیریت سلامت، 19 (۶۵): ۴۳-۵۰.

یمین فیروز، م.؛ یمینی فیرور، م. و موسوی، الف(1391). ارزیابی جو سازمانی کتابخانه­های تحت پوشش دانشگاه­های علوم پزشکی بابل در 1390. مدیریت سلامت، 16 (51): 60-69.

Aarons, G. A. & Sawitzky, A. C. (2006). Organizational climate mediates the effect of culture on work attitudes and staff turnover in mental health services. Administration and Policy in Mental Health and Mental Health Services Research, 33 (3): 289–301.

Freudenberger, H.G. (1994). Staff burnout. Journal of social Issues, 30: 159- 165.

Glisson, C. & Green, P. (2011). Organizational climate, services, and outcomes in child welfare systems, Journal of Child Abuse & Neglect, article in press, available on: www.science direct.com

Harington, H. James & Voehl, Frank (2012). The Organizational master plan handbook. Taylor & Francis group, CRC Press.

Swanson, C. P. (1992). Assessment of Stress and Burnout in Youth Librarians. Master Dissertation, Kent State Universty, Ohio.

yaminfirooz, M., et al. (2015). Structural equation model of organizational climate in Iranian academic libraries. The electronic library, 33 (5): 943-958.