تحلیل و ارزیابی عوامل اثر‌گذار در مدیریت پایدار منابع آب در بخش کشاورزی

پژوهش های زراعی در حاشیه کویر

شناسنامه علمی شماره، دوره 15، شماره 4 - شماره پیاپی 36، آذر 1397، صفحه 217-291   

نویسندگان

علی اصغر ثقفی¹؛ نسیم عینی^{* 2}؛ معصومه عیسی زاده³

¹گروه ترویج وآموزش کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند. بیرجند –ایران.

²گروه بیوتکنولوژی کشاورزی دانشگاه پیام نور استان البرز واحد کرج. کرج- ایران

³گروه باغبانی گرایش فناوری گیاهان دارویی و معطر دانشگاه جامع علمی کاربردی مرکز آموزش جامعه گیاه درمانی ایران

چکیده

آبگرانبها­ترین ثروتی است که دراختیار بشرقرارگرفته،به­خصوص درایران،که سطح وسیعی ازآنرامناطق خشک وکویریدربرگرفته است.باتوجه به اقلیم خشک وشکننده کشوروبادرنظرگرفتن خشکسالی­های اخیراهمیت آب به­عنوان یک نهاده حیاتی بیش ازپیش  مشخص می­شود. امروزه بشر در جریان شتابان توسعه برای تامین آب با مشکلات زیادی روبرو است. این وضعیت در اقلیم­های خشک کم بارش که اکوسیستم­های دخیل در تامـین آب شکننده­تر است با وقوع خـشکسالی­ها و برداشت بی­رویه از ذخایر آب، برنامه ریزان را با شرایط بحرانی­تر روبرو ساخته است. محدودیت منابع آبی، رشد سریع جمعیت و نیاز به تولید بیشتر، سبب شده است که بخش کشاورزی نسبت به سایر بخش­های مصرف کننده آب، تقاضای بیشتری برای مصرف داشته باشد. بنابراین، مهم­ترین چالـش بخش کشاورزی این مناطق در شرایط کنونی چگونگی تولید بیشتر غذا از آب کمتر است.نتایج نشان می­دهد که بخش آب یکی از بخش­های زیر­بنایی و اساسی کشور می­باشد که می­تواند به­عنوان موتور رشد در اقتصاد عمل کند و باعث رشـد سایر بخش­ها به­خصوص بخـش کشاورزی و فعالیت­های وابـسته به آن گردد و همچنین نتایج نشان داد که رابطه معنی­داری بین ویژگی­های فردی کشاورزان و تمایل به مدیرت پایدار منابع آبی وجود دارد. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات کاربردی و به روش توصیفی و همبستگی بودو از تکنیک تحلیل عاملی استفاده نمود. این تحقیق به شیوه اسنادی و میدانی و با استفاده از پرسشنامه برای تعیین عوامل موثر بر مدیریت پایدار منابع آب زراعی در زمین­های کشاورزی اطراف تهران انجام شد. جامعه آماری در این تحقیق تمامی مدیران، کارشناسان و صاحبنظران بخش کشاورزی اطراف شهر تهران بود. پس از مطالعه کتابخانه ای و میدانی، اطلاعات جمع آوری و سپس اطلاعات به­دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
 

کلیدواژه‌ها

آب؛ اکوسیستم؛ کشاورزی؛ اقلیم و مدیریت

مراجع