حرمت حرم الهی در آیینه اخلاق جهادی از منظر قرآن

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 14، دوره 11، شماره 44، دی 1399، صفحه 305-325   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد امین مؤیدی بنان¹؛ یداله ملکی²؛ سید کریم خوب بین خوش نظر³

¹دانشجوی دکتری، علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد، خرم آباد، ایران

²استادیار و عضو هیأت علمی گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خرم آباد، ایران

³استادیار و ریاست گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علوم قرآن و حدیث ملایر، ایران

چکیده

غایت نهایی در مقاله حاضر تشریح و آشکار ساختن اخلاق جهاد و کارزار راه خدا، در نگاه قرآن کریم است. بنابراین همه آنچه در طی تحقیق بر آن ادعا شده، در پرتو کلام الهی و با بهره مندی از روایات مربوطه با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و فن کتابخانه‌ای مورد تحلیل قرار گرفته است. با تتبع در آیات نورانی قرآن کریم و بررسی فریضه مقدس جهاد و واژگان مرتبط با آن، مشخص گردید که این فریضه به مانند همه اوامر الهی برای محقق شدن نیازمند اجرای احکامی اخلاقی است که حفظ حریم الهی نیز در آن لحاظ گردیده و جهاد واقعی را در تقابل با انواع مخاصماتی قرار داده که رعایت هیچ ضوابط و احکامی را سرلوحه ستیز خویش قرار نمی‌دهند. حرمت احکامی که خداوند در جهاد با معاندینی قرار داده شامل بی طرفان و پناهندگان و ایمان آورندگان پس از شرک می‌گردد که حریم خدا و معابد نیز بر آن شمولیت می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

قرآن؛ جهاد؛ قتال؛ اخلاق؛ احکام؛ حرم خدا

مراجع

قرآن کریم. ترجمه الهی قمشه‌ای.

ابن فارس، احمد بن فارس. 1404ق، معجم مقاییس اللغة، محقق: محمد هارون عبدالسلام، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.

ابن منظور، محمد. 1414ق، لسان العرب، بیروت: دار صادر.

ابوالفتوح رازی، حسین بن علی. 1408ق، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد مقدس آستان قدس رضوی: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.

بهاء الدین حسینی، محمد. بی تا، تفسیر فرقان، بازخوان: برهان الدین حسینی، بی جا: انتشارات آراس.

بیضاوی، عبدالله بن عمر. 1418ق،‏ أنوار التنزیل وأسرار التأویل(تفسیر البیضاوی)، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

حسکانی، عبیدالله بن عبدالله. 1411ق، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تهران: وزارة الثقافة والإرشاد الإسلامی، مؤسسة الطبع والنشر.

راغب اصفهانی، حسین بن محمد. 1412ق، المفردات فی غریب القرآن، مصحح: صفوان عدوان داوودی، بیروت: دار الشامیه.

طالقانی، محمود. 1362ش، پرتوی از قرآن، تهران: شرکت سهامی انتشار.

طباطبایی، محمدحسین. 1374ش، ترجمه تفسیر المیزان، مترجم: محمد باقر موسوی، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه، دفتر انتشارات اسلامی.

طبرسی، فضل بن حسن. 1372ش، ترجمه تفسیر مجمع البیان، تهران: انتشارات فراهانی.

طریحی، فخر الدین. 1375ش، مجمع البحرین، تحقیق: سید احمد حسینی، تهران: کتابفروشی مرتضوی.    

فخر رازی، محمد بن عمر. 1420ق، التفسیر الکبیر(مفاتیح الغیب)، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

فراهیدی، خلیل بن احمد. 1410ق، کتاب العین، قم: انتشارات هجرت.

فیومی، احمد بن محمد. 1414ق، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، محقق: غزالی و رافعی قزوینی، قم: مؤسسه دار الهجره.

فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی. 1415ق، تفسیر الصافی، تهران: مکتبة الصدر.

قرائتی، محسن. 1388ش، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.

قرشی بنائی، علی اکبر. 1371ش، قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

مصطفوی، حسن. 1360ش، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

مطهری، مرتضی. 1375ش، جهاد، تهران: صدرا.

مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از نویسندگان. 1371ش، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیة.

میبدی، احمد بن محمد. 1371ش، کشف الأسرار وعدة الأبرار(معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصاری)، تهران: امیرکبیر.